REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Należyta staranność w VAT – definicja i kryteria

Monika Brzostowska
Konsultant podatkowy
Należyta staranność w VAT – definicja i kryteria
Należyta staranność w VAT – definicja i kryteria

REKLAMA

REKLAMA

Brak dochowania należytej staranności w podatku od towarów i usług jest argumentem coraz częściej stosowanym przez urzędy skarbowe w przypadku odmowy zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Należyta staranność jest pojęciem, które sprawiało wiele problemów. Nie ma bowiem ustawowej definicji tego pojęcia, a co za tym idzie, było ono inaczej rozumiane przez podatników, a inaczej przez urzędników Krajowej Administracji Skarbowej.

Ministerstwo Finansów postanowiło rozwiać wszelkie wątpliwości i opublikowało dokument "Metodyka w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych".

REKLAMA

Autopromocja

Na czym polega należyta staranność w VAT?

Należyta staranność to szereg czynności, które podatnik powinien podjąć przed zawarciem transakcji. Odpowiednia weryfikacja kontrahenta, dopełnienie formalności, sprawdzenie okoliczności transakcji może pomóc podatnikowi uniknąć późniejszych problemów. Spełnienie określonej metody działania podatnika pozwoli uniknąć ewentualnego kwestionowania prawa do odliczenia podatku VAT. Jeżeli podatnik nie będzie odpowiednio uważny przy zawieraniu transakcji, a więc zignoruje obiektywne okoliczności, wskazujące na to, że transakcja może mieć na celu naruszenie prawa lub oszustwo, wówczas powinno zostać zakwestionowane prawo tego podatnika do odliczenia podatku naliczonego.

Co to oznacza? Podatnik powinien dokonywać weryfikacji nie tylko wtedy, gdy rozpoczyna współpracę z nowym kontrahentem, ale również gdy już handlował z danym podmiotem.

Kryteria formalne należytej staranności

Najprostszą czynnością, którą może podjąć podatnik, jest weryfikacja formalna kontrahenta. Powinien on sprawdzić, czy podmiot jest zarejestrowany w odpowiednim rejestrze jako przedsiębiorca, podatnik VAT czynny, czy nie został wykreślony z rejestrów. Wg Metodyki Ministerstwa Finansów brak dochowania należytej staranności może być zarzucony podatnikowi, gdy:

  • brak jest rejestracji kontrahenta w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) lub Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) – o ile rejestracja w KRS lub CEIDG jest wymagana w przypadku kontrahenta;
  • kontrahent nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny – nabywca może to zweryfikować przez usługę „Sprawdzenie statusu podmiotu VAT”, dostępną na Portalu Podatkowym lub poprzez złożenie wniosku do właściwego naczelnika urzędu skarbowego;
  • kontrahent jest – na moment transakcji – wpisany do prowadzonego przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej wykazu podmiotów, które zostały wykreślone przez naczelnika urzędu skarbowego z rejestru jako podatnicy VAT lub które nie zostały zarejestrowane przez naczelnika urzędu skarbowego, na podstawie art. 96 ust. 4a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług5 , zwanej dalej „ustawą o VAT”;
  • kontrahent nie posiada, lub – pomimo żądania podatnika – nie przedstawił wymaganych koncesji i zezwoleń dotyczących towarów będących przedmiotem planowanych transakcji;
  • osoby zawierające umowę/dokonujące transakcji nie posiadają umocowania do działania w imieniu kontrahenta – podatnik może przykładowo zweryfikować umocowanie osób upoważnionych do udzielenia pełnomocnictw w imieniu kontrahenta na podstawie danych z KRS lub CEIDG.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kryteria transakcyjne należytej staranności

Podatnikowi może zostać zarzucony brak dochowania należytej staranności również, kiedy nie są spełnione odpowiednie kryteria transakcyjne. Podatnik powinien zwrócić szczególną uwagę na sytuacje, kiedy kontrahent zmienia ustalone i wcześniej obowiązujące warunki współpracy. Okoliczności, na które należy zwrócić uwagę to:

  • wyeliminowanie ryzyka gospodarczego w transakcji;
  • akceptacja sztucznego podziału transakcji lub zgoda na rabat, jeżeli podatnik dokona płatności gotówką;
  • płatność przelewem za towar na dwa inne rachunki bankowe lub na rachunek innego podmiotu, na rachunek zagraniczny;
  • cena towaru jest bezpodstawnie niższa niż cena rynkowa tego towaru;
  • podatnik nabył towary od kontrahenta, którego przedmiotem działalności nie jest handel owym towarem;
  • skrócenie terminu płatności;
  • transakcja została dokonana w sposób, w który w danej branży nie gwarantuje bezpieczeństwa;
  • kontrahent dokonał dostawy towarów wbrew wymaganiom jakościowym, które są normowane przepisami prawa;
  • dokonanie transakcji bez umowy w formie pisemnej, elektronicznej itp.;
  • bezzasadna zmiana metody transportu towarów.

Polecamy: Biuletyn VAT

Polecamy: VAT 2019. Komentarz

Obniżenie podatku – przesłanki negatywne

Podatek VAT jest neutralny. Co do zasady prawo do jego odliczenia nie może być ograniczane. Jednakże ustawa wskazuje przesłanki, które pozbawiają tego prawa. W myśl art. 88 ust.3a ustawy o podatku od towarów i usług podatnik nie ma prawa do obniżenia podatku należnego o naliczony w szczególności, gdy wystawcą faktury jest podmiot nieistniejący, jeżeli faktury nie dokumentują czynności faktycznie wykonanych, podają kwoty niezgodne z rzeczywistością.

Szerzej podsumowuje to wyrok WSA w Lublinie z 23 marca 2018 r. I SA/Lu 57/18 Faktura powinna więc odzwierciedlać zdarzenie gospodarcze zarówno pod względem przedmiotowym, jak i podmiotowym. W przypadku gdy podatek wynika jedynie z faktury, która nie dokumentuje faktycznego zdarzenia rodzącego obowiązek podatkowy u jej wystawcy - faktura taka nie daje uprawnienia do odliczenia wykazanego w niej podatku. Przyznanie bowiem prawa do odliczenia podatku w takim przypadku oznaczałoby, że prawo do odliczenia przysługuje z tytułu samego posiadania faktury z wykazanym podatkiem, który nie jest należny od podmiotu, który fakturę taką wystawił, gdyż faktycznie nie realizował czynności opisanej w tej fakturze. Tymczasem prawo do odliczenia podatku jest następstwem powstania obowiązku podatkowego z tytułu faktycznej czynności podatnika wystawiającego fakturę, czyli obowiązku podatkowego powstałego na poprzednim etapie obrotu.

Podsumowanie

W obecnych czasach podatnikowi nie trudno stać się częścią łańcucha karuzeli podatkowej. Powinien on dokonywać czynności, które uchronią go przed kwestionowaniem przez organy podatkowe prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. MF wskazało tylko przykładowe działania, jakie może podjąć podatnik, aby zabezpieczyć swoje interesy i nie ponosić konsekwencji zawierania transakcji z podmiotami nieodpowiednimi, a tym samym dochować należytej staranności.

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
CIT estoński a optymalizacja podatkowa. Czy to się opłaca?

Przedsiębiorcy coraz częściej poszukują skutecznych sposobów na obniżenie obciążeń podatkowych. Jednym z rozwiązań, które zyskuje na popularności, jest estoński CIT. Czy rzeczywiście ta forma opodatkowania przynosi realne korzyści? Przyjrzyjmy się, na czym polega ten model, kto może z niego skorzystać i jakie są jego zalety oraz wady dla polskich przedsiębiorstw.

Składka zdrowotna w 2026 roku – będzie ewolucja czy rewolucja?

Planowane na 2026 rok zmiany w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców stanowią jeden z najbardziej dyskutowanych tematów w sferze podatkowej, mimo iż sama składka podatkiem nie jest. Tak jak każda kwestia dotycząca finansów osobistych a równocześnie publicznych, wywołuje liczne pytania zarówno wśród prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, jak i wśród polityków, gdzie widoczne są wyraźne podziały.

Podatnik już nie będzie karany za przypadkowe błędy, nie będzie udowadniał niewinności

Szef rządu Donald Tusk poinformował, że za niecelowe, przypadkowe błędy nie będzie się już karać podatnika. Teraz to urząd skarbowy będzie musiał udowadniać jak jest.

Będą zmiany w L4, pracy na chorobowym i pensjach na zwolnieniach lekarskich. Przedsiębiorcy: Jesteśmy zwolennikami deregulacji i elastyczności, ale też jasnych zasad

Zasiłek chorobowy powinien być wypłacany pracownikowi już od pierwszego dnia absencji – Północna Izba Gospodarcza w Szczecinie popiera projekt przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, apelując jednocześnie o to, by ustawa w tej sprawie była przyjęta możliwie szybko. Przedsiębiorcy jednocześnie oczekują dalszego dialogu z Ministerstwem na temat np. „Zmian w L4”, które w opinii niektórych przedsiębiorców mogą budzić kontrowersje. – Jesteśmy zwolennikami tego, by pracownicy i pracodawcy mogli regulować swoje relacje w możliwie elastyczny sposób. Z jednej strony więc jesteśmy zwolennikami tego, by zwolnienie lekarskie nie blokowało w stu procentach możliwości wykonywania innych zobowiązań jeżeli to jest możliwe, ale z drugiej widzimy przestrzeń, gdzie zwolnienie lekarskie może być wykorzystywane do nadrabiania obowiązków w jednej pracy, przy jednoczesnym spowolnianiu działania w drugiej firmie – mówi Hanna Mojsiuk, prezes Północnej Izby Gospodarczej w Szczecinie.

REKLAMA

Youtuberzy mogą się cieszyć. Jest pozytywny wyrok NSA w sprawie kosztów podatkowych

Naczelny Sąd Administracyjny potwierdza, że wydatki youtuberów związane z produkcją filmów, takie jak bilety lotnicze, noclegi czy sprzęt filmowy, mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu. Wyrok jest istotny dla twórców internetowych, którzy ponoszą wysokie koszty związane z tworzeniem treści na YouTube.

Nowa era regulacji krypto – CASP zastępuje VASP. Co to oznacza dla firm?

W UE wchodzi w życie nowa era regulacji krypto – licencja CASP stanie się obowiązkowa dla wszystkich firm działających w tym sektorze. Dotychczasowi posiadacze licencji VASP mają czas na dostosowanie się do końca czerwca 2025 r., a z odpowiednim wnioskiem – do września. Jakie zmiany czekają rynek i co to oznacza dla przedsiębiorców?

Outsourcing pojedynczych procesów księgowych, czy zatrudnienie dodatkowej osoby w dziale księgowości - co się bardziej opłaca?

W stale zmieniającym się otoczeniu biznesowym przedsiębiorcy coraz częściej stają przed dylematem: czy zatrudnić dodatkową osobę do działu księgowego, czy może zdecydować się na outsourcing wybranych procesów księgowych? Analiza kosztów i korzyści pokazuje, że delegowanie pojedynczych zadań księgowych na zewnątrz może być znacznie bardziej efektywnym rozwiązaniem niż rozbudowa wewnętrznego zespołu.

Kto ma prawo odliczyć ulgę na dziecko? Po rozwodzie rodziców dziecko mieszka z matką a ojciec płaci alimenty i widuje się z dzieckiem

Na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik ma prawo do odliczenia kwoty ulgi prorodzinnej w zależności od tego z kim jego dziecko mieszka i kto faktycznie sprawuje nad nim opiekę. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 14 stycznia 2025 r. wyjaśnił, kto może odliczyć ulgę na dziecko, gdy rodzice są rozwiedzeni, dziecko mieszka z matką na stałe, a ojciec płaci alimenty i co jakiś czas widuje się z dzieckiem.

REKLAMA

Odpowiedzialność członków zarządów spółek – co zmienia wyrok TSUE w sprawie Adjak?

W dniu 27 lutego 2025 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał przełomowy wyrok w sprawie C-277/24 (Adjak), w którym zakwestionował przyjęty w Polsce model solidarnej odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe spółki. W opinii TSUE obecne przepisy naruszają prawo unijne, ponieważ uniemożliwiają kwestionowanie decyzji wymiarowych organów podatkowych, zapadłych w sprawie przeciwko spółce w trakcie postępowania przeciwko członkom zarządu – tym samym godząc w podstawowe zasady ochrony praw jednostki. Orzeczenie to może wymusić istotne zmiany w polskim systemie prawnym oraz wpłynąć na dotychczasową praktykę organów administracji skarbowej wobec członków zarządów spółek.

Można już zapłacić podatek PIT kartą płatniczą w e-Urzędzie Skarbowym

Od 20 marca 2025 r. podatnicy mogą opłacać podatek PIT w serwisie e-Urząd Skarbowy (e-US) i usłudze Twój e-PIT za pomocą karty płatniczej. Dotychczas użytkownicy e-Urzędu Skarbowego mogli zapłacić podatek online przelewem bankowym lub BLIK-iem.

REKLAMA