Wycofanie samochodu z działalności gospodarczej na cele prywatne - rozliczenie VAT

Wycofanie samochodu z prowadzonej działalności gospodarczej na cele prywatne, w sytuacji gdy podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego przy jego nabyciu, będzie stanowiło czynność opodatkowaną stawką 23% VAT. W tej sytuacji podatnikowi nie będzie przysługiwało prawo do korekty kwoty podatku naliczonego ze względu na upływ okresu korekty. Szczegóły w dalszej części artykułu.

Polecamy: Komplet podatki 2019
Polecamy: Akademia VAT

Opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Uzupełnieniem tej generalnej zasady jest przepis art. 7 ust. 2 ww. ustawy, w którym ustawodawca zrównał z odpłatną dostawą towarów inne czynności. Na podstawie tego przepisu przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

• przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
• wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Oznacza to - jak wskazał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 8 lutego 2018 r. (sygn. 0115-KDIT1-2.4012.942.2017.1.AGW) - że:

(…) nieodpłatne przekazanie towarów uznaje się za odpłatną dostawę towarów, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z ich nabyciem, importem lub wytworzeniem (w tym części składowych). Niespełnienie powyższego jest podstawą do traktowania nieodpłatnego przekazania towaru - w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy - jako czynności wyłączonej spod zakresu działania ustawy o podatku od towarów i usług, bez względu na cel, na który zostały one przekazane.

W konsekwencji brak obowiązku opodatkowania czynności wycofania samochodu z działalności gospodarczej na cele prywatne wystąpi wyłącznie w sytuacji, gdy podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia przy nabyciu, imporcie, wytworzeniu auta lub jego części składowych. W przypadku obowiązku opodatkowania omawianej czynności podstawą opodatkowania będzie cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia - koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów (art. 29a ust. 2 ustawy o VAT). Oznacza to, że podstawą obliczenia VAT jest aktualna cena samochodu, a nie cena z dnia nabycia.

Dodatkowo należy pamiętać, że w przypadku wycofania samochodu z działalności gospodarczej na cele prywatne zastosowanie znajdzie art. 90b ustawy o VAT, dotyczący korekty kwoty podatku naliczonego, gdy przy nabyciu samochodu podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia tylko części VAT. Pozwala ona na odzyskanie części nieodliczonego podatku, gdy dostawa nastąpi w okresie korekty. Uznaje się wtedy, że następuje zmiana przeznaczenia pojazdu z wykorzystywanego do celów mieszanych na wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej.

Okres, w którym podatnik jest uprawniony do dokonania korekty podatku, jest ustalany w zależności od wartości pojazdu. W przypadku pojazdów samochodowych o wartości początkowej:

1. nieprzekraczającej 15 000 zł korekty dokonuje się, jeżeli zmiana ich wykorzystywania nastąpiła w okresie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania ten pojazd samochodowy.
2. przekraczającej 15 000 zł korekty dokonuje się w ciągu 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy.

Korekty tej należy dokonać w deklaracji składanej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana wykorzystywania pojazdu, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty.

Przykład
Podatnik kupił w maju 2017 r. samochód o wartości 50 000 zł brutto (w tym: 11 500 zł VAT). Przy zakupie podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w wysokości 50% kwoty VAT. tj. 5750 zł. W maju 2018 r. podatnik wycofał samochód z prowadzonej działalności na cele prywatne. Korekty dokonuje się w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. Kwotę korekty należy obliczyć w następujący sposób:

1. Nieodliczoną przy nabyciu kwotę VAT należy podzielić przez okres korekty, aby ustalić, jaka wartość przypada na jeden miesiąc trwania tego okresu, czyli 5750 : 60 miesięcy = 95,83 zł.

2. Następnie należy ustalić, ile miesięcy zostało do końca okresu korekty.
Samochód został przekazany na cele prywatne po roku użytkowania, więc pozostały okres korekty to 48 miesięcy (60 miesięcy - 12 miesięcy = 48 miesięcy).

3. Ustalamy wartość kwoty podatku naliczonego podlegającego korekcie. W tym celu należy pomnożyć wartość nieodliczonego VAT przypadającego na jeden miesiąc korekty przez liczbę miesięcy pozostających do upływu okresu korekty, czyli:
95,83 zł x 48 miesięcy = 4599,84 zł, po zaokrągleniu 4600 zł.

Dlatego w deklaracji za maj 2018 r. podatnik mógł zwiększyć o kwotę 4600 zł podatek naliczony podlegający odliczeniu.

Wprowadzony w 2014 r. system korekt - co do zasady - dotyczy pojazdów samochodowych nabytych, importowanych lub wytworzonych przez podatnika od 1 kwietnia 2014 r. Wskazać jednak należy, że na podstawie przepisów przejściowych systemem korekt w zakresie zwiększenia podatku naliczonego do odliczenia są również objęte przypadki sprzedaży pojazdów samochodowych zakupionych przed 1 kwietnia 2014 r., przy nabyciu których odliczono 50% lub 60% kwoty podatku naliczonego, nie więcej jednak niż odpowiednio 5000 zł lub 6000 zł (art. 11 ustawy z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw). Prawo do korekty przysługuje jednak, gdy nie minął jej okres (12 lub 60 miesięcy).

Podsumowując, wycofanie samochodu z działalności gospodarczej na cele prywatne, w sytuacji gdy podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego przy zakupie pojazdu, będzie stanowiło czynność opodatkowaną podstawową stawką 23% VAT, jako nieodpłatne przekazanie zrównane z dostawą towarów (art. 7 ust. 2 ustawy o VAT). W analizowanym przypadku podatnikowi nie będzie przysługiwało prawo do korekty kwoty podatku naliczonego ze względu na upływ okresu korekty.

Podstawa prawna:

• art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 2, art. 29a ust. 2, art. 86a ust. 1, art. 90b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221; ost.zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 1669

• art. 11 ustawy z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2014 r. poz. 312

Adrian Błaszkiewicz, ekspert w zakresie VAT