Naprawa powypadkowa opłacona przez ubezpieczyciela - rozliczenie VAT i podatku dochodowego

Przedsiębiorcy korzystający z usług firm ubezpieczających samochody firmowe w przypadku powstania szkody często korzystają z bezgotówkowej formy rozliczenia. Oznacza to, że warsztat wystawia fakturę za wykonaną usługę, wskazując jako odbiorcę firmę przedsiębiorcy, jednak należność z tej faktury jest opłacana przez firmę ubezpieczeniową. Z technicznego punktu widzenia nie dochodzi do przelania środków pieniężnych między przedsiębiorcą a warsztatem, a stan środków finansowych przedsiębiorcy nie ulega zmniejszeniu. W takiej sytuacji przedsiębiorcy mają czasem wątpliwości w jaki sposób rozliczyć fakturę otrzymaną z warsztatu, w szczególności nurtują ich pytania czy mogą odliczyć VAT naliczony z tej faktury i czy można zakwalifikować wydatek jako koszt uzyskania przychodu.

Autopromocja

Rozliczenie podatku VAT 

Prawo do odliczenia przysługuje w zakresie w jakim towary i usługi nabywane przez podatników wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych (zob. art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Nabycie prawa do odliczenia jest niezależne od sposobu finansowania dokonywanych zakupów. Kluczową kwestią w przypadku tzw. „bezgotówkowych” finansowanych przez ubezpieczycieli jest fakt, że szkoda powstała po stronie przedsiębiorcy i to przedsiębiorca jest w tej sytuacji zlecającym wykonanie usługi przez warsztat, to w majątku przedsiębiorcy powstała szkoda, a zakład ubezpieczeń jedynie zwraca jej wartość zgodnie z umową ubezpieczenia, a zatem wypłaca odszkodowanie. Dokonanie rozliczenia bezgotówkowo jest jedynie technicznym sposobem wypłaty odszkodowania, nie zmienia to faktu, że ponoszącym koszt naprawy w tym przypadku jest podatnik, co ma decydujące znaczenie dla rozliczeń zarówno VAT, jak i podatku dochodowego. 

W konsekwencji prawo do odliczenia przysługiwać może również w przypadku nabywania usług naprawy samochodów, które są finansowane – częściowo lub w całości – przez zakłady ubezpieczeń. Potwierdzają to w udzielanych wyjaśnieniach organy podatkowe, czego przykładem może być interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 11 kwietnia 2014 r. (IBPP2/443-50/14/KO). W interpretacji tej – wydanej na wniosek podatnika, który otrzymał fakturę za naprawę powypadkową samochodu opłaconą w całości przez zakład ubezpieczeń – czytamy, że „zainteresowany będzie miał prawo do odliczenia podatku naliczonego zawartego w fakturze naprawy powypadkowej opisanego samochodu, stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy, z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z art. 88 ustawy". Z kolei w wyroku WSA we Wrocławiu z 17 września 2013 r. (I SA/Wr 722/13) czytamy, że "jak zasadnie stwierdził organ podatkowy, w opisanym przez Spółkę we wniosku stanie faktycznym zostały spełnione wszystkie warunki do przyznania Spółce prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z otrzymanej faktury VAT. Spółka jest bowiem czynnym podatnikiem VAT, jest nabywcą usługi naprawy samochodu, a naprawiony samochód wykorzystywany jest do celów działalności gospodarczej Spółki, a więc do wykonywania czynności opodatkowanych. Nie można zgodzić się z wnioskodawcą, że nabywcą usługi naprawy samochodu jest ubezpieczyciel, ponieważ to Spółka zleca naprawę i naprawie podlega samochód należący do Spółki. Nie jest istotne, że część kosztów naprawy (w kwocie netto) pokrywa ubezpieczyciel".

W przypadkach kiedy samochód osobowy w przedsiębiorstwie wykorzystywany jest w sposób mieszany (zarówno do celów związanych z działalnością gospodarczą jak i innych), kwota podatku naliczonego z otrzymanej faktury za naprawę samochodów ograniczona jest do 50 proc. (zob. art. 86a ust. 1 ustawy o VAT). W takich sytuacjach, również w przypadku, kiedy naprawa jest rozliczana bezgotówkowo (przez zapłatę należności za naprawę bezpośrednio warsztatowi), można zatem odliczyć jedynie połowę VAT. Stanowisko takie zostało potwierdzone w interpretacji KIS z 28.12.2017 (0115-KDIT1-2.4012.798.2017.1.AW):

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

"(…) samochód osobowy wykorzystuje dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej, to przysługuje Panu prawo do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego wynikającej z faktur dokumentujących naprawę tego samochodu – z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z art. 88 ustawy – niezależnie od faktu, iż zapłaty części należności za ww. faktury dokonał ubezpieczyciel".

Pozostała część należności – tj. 50 proc. kwoty VAT z tej faktury, które nie może być rozliczone jako podatek VAT naliczony, jest finansowane ze środków własnych podatnika.

Rozliczenie podatku dochodowego 

Zgodnie z przepisami ustaw o podatkach dochodowych koszt wykonania naprawy samochodu co do zasady stanowi koszt uzyskania przychodu, jednak z pewnym wyjątkiem – zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 50 CIT (odpowiednio art. 21 ust. 1 pkt 23 PIT) nie można zaliczać do kosztów uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeśli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym. Jest to przepis, który ma zachęcić przedsiębiorców do korzystania z ubezpieczenia AutoCasco. A zatem w przypadku, gdy przedsiębiorca posiada wykupione ubezpieczenie AC i koszt naprawy jest finansowany przez ubezpieczyciela z wykorzystaniem bezgotówkowego modelu rozliczenia naprawy, do kosztów uzyskania przychodu można zaliczyć kwotę netto z faktury (oraz niepodlegający odliczeniu VAT w przypadku prawa do jego częściowego rozliczenia). Stanowisko takie zostało potwierdzone m.in. w interpretacji Dyrektora KIS dnia 19 kwietnia 2019 r. sygn. 0111-KDIB2-1.4010.58.2019.2.BJ.

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Polecamy: PODATKI 2020 – Komplet

Jednocześnie wartość przyznanego przez ubezpieczyciela odszkodowania stanowi w tym przypadku przychód podatkowy. Dla rozpoznania tego przychodu podatkowego również nie ma znaczenia, czy odszkodowanie jest wypłacane na rachunek przedsiębiorcy, czy na rachunek warsztatu jako zapłata za wykonaną usługę. 

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Przedstawiony w niniejszym tekście sposób rozliczenia kosztów napraw samochodów firmowych finansowanych przez ubezpieczycieli na dzień dzisiejszy nie budzi większych wątpliwości, jednak w każdym przypadku należy zwrócić uwagę na to, czy rozliczenia są właściwie udokumentowane, aby uniknąć ryzyka ich zakwestionowania przez organy podatkowe.

Russell Bedford
Artykuł pochodzi z RB Magazine wydawanego przez Russell Bedford