Przedsiębiorcy chcą zmian w przepisach o split payment

Uwagi do ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 653, druki sejmowe nr 1864, 1962 i 1962-A) został przygotowany przez Konfederację Lewiatan.

Potrzebne są zmiany uwzględniające interes mikroprzedsiębiorców

Uchwalona w dniu 9 listopada 2017 r. ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw wprowadza tzw. system podzielonej płatności (Split Payment). System ten, jak podkreśla Konfederacja Lewiatan, zakłada pozbawienie sprzedawców możliwości swobodnego dysponowania kwotą podatku VAT pobieraną od nabywcy. Środki, które trafią na konto VAT, podatnik będzie mógł wykorzystać wyłączenie do zapłaty VAT-u na konto VAT kontrahenta oraz do wpłaty podatku należnego na rachunek urzędu skarbowego. Decyzję o zastosowaniu systemu podzielonej płatności, a zarazem decyzję o tym, czy sprzedawca będzie swobodnie dysponować kwotą podatku, podejmować będzie nabywca.

Taka sytuacja może mieć szczególnie negatywne znaczenie dla mikroprzedsiębiorców. W Polsce funkcjonuje aktywnych 1,76 mln mikroprzedsiębiorców (dane PARP 2017), a wg danych Ministerstwa Finansów od 1 stycznia 2018 r. obowiązek przesyłania jednolitego pliku kontrolnego obejmie 1,6 mln podatników VAT - mikroprzedsiębiorców. Istotną część z nich stanowią bardzo drobni przedsiębiorcy („nano" przedsiębiorcy) uzyskujący dochody na poziomie pracowniczym, rzędu kilku tysięcy miesięcznie.

Ta grupa podatników dokonuje znaczącej części zakupów poza systemem przelewów bankowych - używając kart płatniczych lub za pośrednictwem nie-bankowych systemów elektronicznych płatności. Ponadto część drobnych wydatków pokrywa gotówką. Dotyczy to np. takich transakcji jak: nabycie paliwa na stacjach benzynowych czy artykułów biurowych w sklepach detalicznych.

Przy założeniu, że system Split Payment stanie się powszechny - środki pieniężne znajdujące się na rachunku VAT nie będą być mogły nigdy użyte na pokrycie kwoty podatku VAT z tytułu zakupów tego rodzaju towarów i usług. Tym samym mikroprzedsiębiorca będzie zmuszony do pokrywania z „własnych środków" kwoty podatku VAT naliczonego przy zakupach, a nie tak jak powinno to funkcjonować prawidłowo - z podatku VAT uzyskanego od swoich kontrahentów.

Dla przedsiębiorcy, który zarabia miesięcznie kilka tysięcy złotych może być to kłopot, nawet natury socjalnej. Przykładowo, gdy przedsiębiorca uzyskuje co miesiąc łącznie od kontrahentów 5 tys. zł netto, na rachunku VAT zostanie zgromadzone 1.150 zł. i znaczna część tej kwoty będzie stale zablokowana. W miarę upływu czasu kwota ta będzie odpowiednio rosnąć.

Warto też zauważyć, że tego rodzaju przedsiębiorcy często dostarczają towaru lub usługi do jednego dużego odbiorcy. Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że już w pierwszych miesiącach obowiązywania ustawy całe należne podatnikowi wynagrodzenie będzie przekazywane w systemie Split Payment. Przedsiębiorca zatem nie będzie posiadał innych środków uzyskanych z VATu należnego od kontrahentów nie płacących w systemie Split Payment.

Problemu nie rozwiązuje przyjęta w uchwalonej ustawie (art. 108b) możliwość zwolnienia z rachunku VAT określonej kwoty przez naczelnika urzędu skarbowego. Zgodnie z przyjętym rozwiązaniem naczelnik urzędu skarbowego będzie działał na wniosek podatnika, wydając odpowiednie postanowienie w terminie w terminie 60 dni od dnia otrzymania wniosku.

Polecamy: Pakiet żółtych książek - Podatki 2018

Dla wielu bardzo małych podatników oczekiwanie 60 dni na uzyskanie dostępu do kilkuset złotych może być problematyczne, albowiem środki te będą mogły być im potrzebne za pokrycie wydatków budżetu domowego. Nie można też wykluczyć, że tylko niewielka część podatników będzie składać tego rodzaju wnioski w momencie gdy na koncie VAT zostanie zgromadzona znacząca kwota. Należy przypuszczać, że wielu podatników będzie chciało uzyskać dostęp do swoich środków na bieżąco. Trudno sobie wyobrazić zatem, że co miesiąc do urzędów skarbowych będzie wpływało kilkaset tysięcy wniosków o zwolnienie środków na poziomie 500 zł. Dlatego należy wprowadzić drobne zmiany, które przeciwdziałałoby powstaniu takiej sytuacji.

Mając na uwadze powyższe Konfederacja Lewiatan proponuje:

1) wprowadzenie możliwości dokonania płatności z rachunku VAT składek należnych za ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy podatnika prowadzącego indywidualną działalność gospodarczą, lub

2) wprowadzenie możliwości pobrania z rachunku VAT co miesiąc kwoty odpowiadającej minimalnej składce na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne Fundusz Pracy dla osób prowadzących działalność gospodarczą.

Aktualnie kwota do której odnosi się powyższa propozycja wynosi 1.172,56 zł.

Ewentualnie można rozważyć ograniczenie powyższej kwoty do wysokości 50% średniomiesięcznej kwoty podatku naliczonego obniżającej podatek należny obliczonej za określony okres wstecz, np. poprzedni roku kalendarzowy (w takim wypadku byłaby to kwota 1.172,56 zł lub niższa).

Powyższa propozycja dotyczy relatywnie drobnych kwot z punktu widzenia dużego przedsiębiorcy, jednakże z pozycji mikro („nano") przedsiębiorcy taka kwota może być bardzo istotna. Propozycja w żaden sposób, nie narusza celów ustawy i nie osłabia jej jako instrumentu przeciwdziałającemu wyłudzeniom VAT.