Rozliczanie VAT w wewnątrzwspólnotowych transakcjach towarowych – zmiany od 2020 roku

W listopadzie 2016 r. Rada Europy wezwała Komisję Europejską do wprowadzenia ulepszeń w unijnych przepisach w zakresie podatku VAT, dotyczących transakcji transgranicznych, w odniesieniu do:

• roli numeru identyfikacyjnego VAT w kontekście zwolnienia dostaw wewnątrzwspólnotowych,
• procedur dotyczących magazynu typu call-off stock,
• transakcji łańcuchowych,
• dowodu transportu do celów zwolnienia transakcji wewnątrzwspólnotowych.

W związku z tym wezwaniem oraz w celu harmonizacji i uproszczenia pewnych przepisów dla przedsiębiorców w UE, Komisja Europejska wydała dyrektywę zmieniającą dyrektywę 2006/112/WE, stworzoną w ramach programu „Quick fixes” – czyli doraźnych zmian mających za ostateczny cel wdrożenie w pełni jednolitego systemu VAT dla handlu wewnątrzwspólnotowego.

Postanowienia niniejszej dyrektywy opisujemy poniżej. Państwa członkowskie mają obowiązek implementacji tych postanowień do prawa krajowego oraz stosowania ich od 1 stycznia 2020 roku.

Stawka 0% dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (WDT)

Komisja Europejska zaproponowała nowy wymóg, który należy spełnić, aby skorzystać ze stawki 0% w przypadku WDT. Oprócz tego, że finalny odbiorca dostawy musi być zidentyfikowany do celów VAT w państwie członkowskim innym niż państwo rozpoczęcia wysyłki/transportu towarów, powinien on dodatkowo podać swojemu dostawcy swój numer identyfikacyjny VAT.

Numer identyfikacyjny VAT nadany nabywcy przez państwo członkowskie inne niż państwo, w którym rozpoczęła się wysyłka/transport, zostanie włączony do VIES, czyli systemu wymiany informacji o VAT.

Dostawca będzie musiał zweryfikować status nabywcy za pośrednictwem systemu VIES przed zastosowaniem zwolnienia.

System VIES będzie również pełnił ważną rolę informacyjną, gdyż dzięki niemu państwo członkowskie będzie wiedzieć, że dane towary znajdują się aktualnie na jego terytorium. Wpis do VIES ma zasadnicze znaczenie dla informowania państwa członkowskiego o przybyciu i obecności towarów na jego terytorium, jest tym samym kluczowym elementem w zwalczaniu oszustw w UE.
Jeśli dostawca nie posiada wpisu w VIES, stanowi to przesłankę do tego, aby nie zastosować zwolnienia. Dodatkowo, aby skorzystać ze stawki 0%, dostawca musi dopełnić obowiązek składania informacji podsumowującej, zawierającej prawidłowe informacje dotyczące danej dostawy. Obecnie ten obowiązek istnieje, ale nie warunkuje on stosowania stawki 0%. Dane, które powinny być zawarte w informacji podsumowującej są wymienione w kolejnych akapitach.

Dokumentacja dostaw wewnątrzwspólnotowych

Rozporządzenie wykonawcze Rady Europy nr 282/2011 ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE przedstawia szczegóły dotyczące dokumentacji dostaw wewnątrzwspólnotowych.

Sprzedawca jest zobligowany posiadać pisemne oświadczenie nabywcy towarów, potwierdzające wysyłkę lub transport towarów zawierające datę wystawienia, nazwę (imię i nazwisko), adres nabywcy, ilość i rodzaj towarów, datę i miejsce przybycia towarów oraz, w przypadku dostawy środków transportu, jej numer identyfikacyjny.

Dodatkowo, sprzedawca towarów ma obowiązek posiadać co najmniej dwa, niesprzeczne dowody wydane przez niezależne od siebie strony, które potwierdzają ich transport lub wysyłkę. W Rozporządzeniu wskazane są przykłady tych dokumentów: dokument lub list przewozowy CMR, konosament, faktura za towarowy przewóz lotniczy, faktura od przewoźnika towarów. Mogą być to też innego rodzaju poświadczenia: polisa ubezpieczeniowa w odniesieniu do transportu lub wysyłki towarów, dokumenty bankowe potwierdzające zapłatę za transport lub wysyłkę towarów, potwierdzające przybycie towarów dokumenty urzędowe wydane na przykład przez notariusza, czy też poświadczenie odbioru wystawione przez właściciela składu w państwie członkowskim przeznaczenia.

Zawartość informacji podsumowującej

Szczegóły w tym temacie zawiera dyrektywa UE 2018/1910.

Każdy podatnik zidentyfikowany do celów VAT ma obowiązek złożenia informacji podsumowującej zawierającej dane dotyczące:

a) nabywców jego towarów, zidentyfikowanych do celów VAT,

b) osób zidentyfikowanych do celów VAT, którym dostarczył towary, które zostały mu dostarczone w drodze wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów

c) podatników oraz osób prawnych niebędących podatnikami, zidentyfikowanych do celów VAT, na rzecz których świadczył usługi inne niż usługi zwolnione z VAT w państwie opodatkowania

d) informacje o numerze identyfikacyjnym VAT podatników, dla których towary, przekazywane w ramach procedury magazynu typu call-off stock, a także o wszelkich zmianach w przedłożonych informacjach.

Polecamy: Najnowsze zmiany w VAT. Sprawdź!

Polecamy: Praktyczny przewodnik po zmianach w VAT. Sprawdź!

Transakcje łańcuchowe

Znowelizowana dyrektywa 2006/112/WE mówi o tym, że wewnątrzwspólnotowy przepływ towarów, a tym samym zwolnienie z podatku VAT, powinien być przypisany tylko do jednej dostawy.

Według nowo dodanego artykułu, powinna być to dostawa dokonana do podmiotu pośredniczącego.

Odstępstwo od powyższej zasady, w którym zwolnienie przypisuje się do dostawy towarów dokonanej przez podmiot pośredniczący, ma miejsce w przypadku, gdy ten podmiot przekazał swojemu dostawcy numer identyfikacyjny VAT nadany mu przez państwo członkowskie, z którego towary są wysyłane lub transportowane.

Zmiana wynika z chęci uniknięcia stosowania przez państwa członkowskie różnych metod oraz ewentualnego podwójnego opodatkowania bądź nieopodatkowania konkretnego przedsiębiorcy.

Niestety, nowe przepisy nie uwzględniają sytuacji, w której występuje więcej niż jeden pośrednik lub jeden z podmiotów uczestniczących w transakcji łańcuchowej nie ma siedziby/miejsca zamieszkania w państwie członkowskim UE.

Procedura magazynów call-off stock

Magazyn typu call-off stock (w polskich przepisach: magazyn konsygnacyjny) odnosi się do sytuacji, w której w chwili transportu towarów do innego państwa członkowskiego dostawca zna już tożsamość osoby nabywającej towary, której zostaną one dostarczone na późniejszym etapie i po ich przybyciu do państwa członkowskiego przeznaczenia.

Takie transakcje – w przypadku gdy dochodzi do nich między dwoma podatnikami – należy pod pewnymi warunkami uznawać za powodujące jedną dostawę zwolnioną w państwie członkowskim wyjścia i jedno wewnątrzwspólnotowe nabycie w państwie członkowskim przybycia.

Dodano nowy artykuł, który mówi o warunkach, jakie powinny być spełnione, aby zaistniała procedura magazynu call-off stock.

a) towary są wysyłane lub transportowane do innego państwa członkowskiego w celu dostarczenia tych towarów później innemu podatnikowi, który jest uprawniony do nabycia ich;

b) podatnik wysyłający/transportujący towary nie posiada siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w państwie członkowskim przyjmującym towary;

c) podatnik, któremu mają zostać dostarczone towary, jest zidentyfikowany do celów VAT w państwie członkowskim przyjmującym towary, a tożsamość oraz numer identyfikacyjny VAT przyjmującemu towary podatnika nadany mu przez państwo członkowskie przyjmujące towary, są znane podatnikowi wysyłającemu/transportującemu towary w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu;

d) podatnik rejestruje przemieszczenie towarów w ewidencji wysłanych lub transportowanych przez niego lub na jego rzecz towarów, do miejsca przeznaczenia, które znajduje się poza terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu, jednak wciąż na terytorium Unii Europejskiej, oraz podaje w informacji podsumowującej tożsamość podatnika nabywającego towary i numer identyfikacyjny VAT nadany temu podatnikowi przez państwo członkowskie, do którego towary są wysyłane lub transportowane.

Co  więcej, zmieniona dyrektywa zaznacza, iż przemieszczenie towarów w ramach procedury magazynu typu call-off stock nie jest odpłatną dostawą towarów.

Jeśli przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel na podatnika nie nastąpi w ciągu 12 miesięcy po przybyciu towarów na terytorium państwa członkowskiego, to należy uznać, iż przemieszczenie ma miejsce w dniu następującym po upływie terminu 12 miesięcy.   

Rozliczanie sprzedaży wysyłkowej

Planowana jest również zmiana w dłuższej perspektywie. Wprowadzony zostanie system One-Stop Shop (OSS). Zastąpi on funkcjonujący obecnie MOSS i zostanie poszerzony o sprzedaż wysyłkową oraz towary importowane z państw spoza Unii Europejskiej (przesyłka o maksymalnej wartości 150 EUR).

Jest to znacząca zmiana, gdyż sprzedaż wysyłkowa z państw trzecich była do tej pory traktowana jak zwykły import towarów.

Nowy system wymaga rejestracji w nowym punkcie kompleksowej obsługi do dnia 31 grudnia 2020 r. (wg sprawozdania Parlamentu Europejskiego powinien być to 1 kwietnia 2021 r.).

Przyjęta została propozycja Komisji Europejskiej, aby rozszerzyć zakres małego punktu kompleksowej obsługi (MOSS) o usługi elektroniczne, tak by obejmował on dostarczanie towarów online oraz dostarczanie usług konsumentom końcowym, oraz aby rozszerzyć nowy punkt kompleksowej obsługi (ang. OSS) na przywóz.

Nowy limit w odniesieniu do przechowywania zapisów będzie wynosił 5 lat zamiast obecnych 10.

Mirosław Siwiński, doradca podatkowy i radca prawny w Advicero Tax Nexia