Ustalenie wysokość progu istotności

Wierny obraz jednostki

Wierne przedstawianie obrazu jednostki w sprawozdaniu finansowym nie zmienia faktu, iż czytelnik swoją uwagę koncentruje przede wszystkim na kwotach podawanych w tysiącach złotych. W związku z tym zgodnie z art. 45 ust. 5 ustawy o rachunkowości ustawodawca dał możliwość wykazywania danych liczbowych w zaokrągleniu do tysięcy złotych, pod warunkiem, że nie zniekształca to obrazu jednostki.

Sprawozdanie może wprowadzać w błąd, w sytuacji gdy jego pozycja zostanie zniekształcona lub w ogóle pominięta. Trudno jednoznacznie, określić, jaka wielkość jest istotna, a jaka nieistotna, gdyż zależy to przede wszystkim od specyfiki działalności danej jednostki. Dlatego ważne jest określanie istotności zarówno dla całego sprawozdania finansowego, jak również dla poszczególnych sald lub grup operacji gospodarczych.

Wymogi zasady istotności

Co rozumie się przez pojęcie istotności? Oznacza ona, że dana wielkość lub sposób jej prezentacji mają znaczenie dla użytkownika sprawozdania finansowego ze względu na prawidłową ocenę sytuacji majątkowej, finansowej i wyniku finansowego. Dzięki stosowaniu tej zasady sprawozdanie jako całość, jego poszczególne elementy oraz poszczególne pozycje nie wprowadzą czytelnika w błąd co do wymienionych i ujawnionych w sprawozdaniu cech jednostki.

Należności nieściągalne, przedawnione i umorzone w bilansie

Jeśli jednostka stosuje granice istotności musi je opisać w zasadach rachunkowości. W związku z tym przyjęcie lub rozważanie ich ewentualnych zmian należy przemyśleć, zastanowić się przy tym, na ile pominięcie danej informacji kwotowej lub słownej albo jej zniekształcenie może wpłynąć na ocenę sytuacji majątkowej, finansowej i wyniku finansowego jednostki.

Równie ważna jest ekonomika przygotowania, sporządzania i badania sprawozdań finansowych. Celem bowiem nadrzędnym jest przedstawienie rzetelnego obrazu jednostki, przy zachowaniu racjonalnych kosztów i zdroworozsądkowym podejściu. W związku z tym uproszczenia są dopuszczalne, nawet jeśli mają ujemny wpływ na sprawozdanie finansowe. Warunkiem jest jednak, aby ten ujemny wpływ nie był istotny.

Poza takim uproszczeniem ustawa pozwala na modyfikację przy sporządzaniu sprawozdań i prezentowaniu w nich danych takich jak:

1) informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym mogą być wykazywane ze szczegółowością większą niż określona w załącznikach do ustawy, jeżeli wynika to z potrzeb lub specyfiki jednostki;

2) w przypadku gdy informacje dotyczące poszczególnych pozycji sprawozdania finansowego nie wystąpiły w jednostce zarówno w roku obrotowym, jak i za rok poprzedzający rok obrotowy, to przy sporządzaniu sprawozdania finansowego pomija się te pozycje.

Polecamy produkt: Ściągi księgowego – PDF

Możliwe uproszczenia

W ramach przyjętej polityki rachunkowości możliwe są pewne uproszczenia, pod warunkiem, że nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na obowiązek przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego w sposób rzetelny i jasny.

W przypadku, gdy sprawozdanie finansowe jednostki nie podlega obligatoryjnemu badaniu przez biegłego rewidenta:

1) ma ona możliwość dokonywania kwalifikacji umów leasingowych według zasad określonych w przepisach podatkowych,

2) może zaliczać koszty będące konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych do kosztów wytworzenia produktów,

3) może odstąpić od ustalania aktywów i rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego,

4) może nie wyceniać instrumentów finansowych zgodnie z przepisami rozporządzenia MF o instrumentach finansowych.

Jednostki mikro mogą skorzystać z uproszczeń w sprawozdawczości już za 2014 r.

Każda jednostka może korzystać z uproszczeń:

1) dla środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych o niskiej jednostkowej wartości początkowej mogą ustalać odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe w sposób uproszczony, przez dokonywanie zbiorczych odpisów dla grup środków zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem lub jednorazowo odpisując wartość tego rodzaju środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych (art. 32 ust. 6 ustawy o rachunkowości), co umożliwia stosowanie przepisów ustaw o podatku dochodowym;

2) dla zapasów mogą stosować różne zasady wyceny:

a)  dla materiałów i towarów może wyceniać w cenach zakupu (zamiast nabycia), w sytuacji, gdy koszty zakupu są nieistotne lub względnie stałe w okresach sprawozdawczych,

b) w przypadku produktów w toku produkcji wycenia się w wysokości bezpośrednich kosztów wytworzenia lub tylko materiałów bezpośrednich bądź nie wyceniać ich w ogóle (nie dotyczy produkcji o przewidywanym czasie wykonania dłuższym niż trzy miesiące, przeznaczonej do sprzedaży lub na rzecz środków trwałych w budowie jednostki, jednak zastrzeżenie nie dotyczy produkcji rolnej);

3) mogą też dokonywać wyboru:

a) metody ewidencji zapasów zgodnie z art. 17 ustawy o rachunkowości,

b) metod rozchodu zapasów według art. 34 ust. 4 ustawy o rachunkowości.

autor: Marta Przyborowska

Podyskutuj o tym na naszym FORUM