Odpisy aktualizujące wartość należności

Wycena bilansowa jest przede wszystkim podyktowana zasadą ostrożności. Chodzi o to, aby w wyniku finansowym uwzględnić poszczególne składniki aktywów i pasywów, zmniejszyć wartość użytkową lub handlową składników aktywów, w tym również dokonywanych w postaci odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych.

Autopromocja

Wycena a odpisy aktualizujące

Odpisy aktualizujące pełnią istotną rolę w uaktualnianiu wartości aktywów przedsiębiorstwa. Dokonuje się ich nie później niż na koniec okresu sprawozdawczego. Skutki wzrostu lub obniżenia wartości inwestycji krótkoterminowych wycenionych według cen rynkowych ujmowane są odpowiednio w przychodach lub kosztach finansowych, natomiast w przypadku użycia innych zasad wyceny krótkoterminowych inwestycji, skutki obniżenia lub wzrostu ich wartości zalicza się odpowiednio do kosztów finansowych w pełnej wysokości lub do przychodów finansowych w wysokości nie wyższej niż kwota różnic uprzednio odpisanych w koszty finansowe.

W przypadku gdy wartość zbytej inwestycji zaliczonej do aktywów trwałych była uprzednio przeszacowana albo wyceniana w cenie rynkowej lub nabycia, w zależności od tego, która z nich była niższa, a skutki takiej wyceny ujęto w odpowiedni sposób, to nadwyżkę z tytułu przeszacowania ustala się i rozlicza z kapitałem (funduszem) z aktualizacji wyceny.

Dokonywanie odpisów aktualizujących

Obowiązki kierownika jednostki w zakresie rachunkowości

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

W związku ze zmianą wartości składników majątku w czasie, należy dokonywać odpisów aktualizujących. Art. 35b ustawy o rachunkowości wymienia sposoby dokonywania odpisów aktualizujących należności.

W przypadku należności ich wartość aktualizuje się uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizującego. Odpis ten powinien odnosić się do:

1) należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub w stan upadłości – do wysokości należności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym;

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

2) należności od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego – w pełnej wysokości należności;

3) należności kwestionowanych przez dłużników oraz z których zapłatą dłużnik zalega, a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna – do wysokości niepokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności;

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

4) należności stanowiących równowartość kwot podwyższających należności, w stosunku do których uprzednio dokonano odpisu aktualizującego – w wysokości tych kwot, do czasu ich otrzymania lub odpisania;

5) należności przeterminowanych lub nieprzeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności, w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców – w wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu, w tym także ogólnego, na nieściągalne należności.

Rozliczanie odpisów

Jak dokumentować wydatki zaliczane do kosztów uzyskania przychodów

W zależności od rodzaju działalności, której dotyczy odpis aktualizacji, możemy je zaliczyć odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub do kosztów finansowych.  W przypadku należności umorzonych, przedawnionych, bądź nieściągalnych odpisy aktualizujące zostaną zmniejszone o ich wartość. Gdyby jednak od tych należności nie dokonano odpisów aktualizujących wartość lub dokonano ich w niepełnej wysokości - zostaną zaliczone odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych.

Odwrócenie odpisów aktualizujących

W momencie gdy ustaje przyczyna, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość aktywów, w tym również odpisu z tytułu trwałej utraty wartości, należy zwiększyć wartość danego składnika aktywów w wysokości będącej równowartością całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego. Wzrost wartości zalicza się w tym przypadku odpowiednio do pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych.

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Podstawa prawna

Art.35-35c ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 z późn. zm.).

Autor: Marta Przyborowska