Inwentaryzacja 2014

Jedną z czynności związanych z przygotowaniem inwentaryzacji jest również opracowanie odpowiednich zarządzeń wewnętrznych, do których należy też instrukcja inwentaryzacyjna. Do kierownika jednostki należy zatwierdzenie przepisów wewnętrznych w zakresie organizacji inwentaryzacji. Przepisy te są wydawane w formie dokumentu.

W zasadach (polityce) rachunkowości mamy zapisane, że środki trwałe powyżej 1500 zł do 3500 zł są wprowadzane do ewidencji środków trwałych i amortyzowane jednorazowo w miesiącu oddania ich do używania. Czy całkowicie zamortyzowane niskocenne środki trwałe należy inwentaryzować drogą spisu z natury?

Metoda inwentaryzacji za pomocą weryfikacji polega na porównaniu danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych składników. Stosuje się ją w przypadku składników aktywów i pasywów, których z różnych przyczyn nie można zinwentaryzować metodą spisu z natury lub metodą potwierdzenia salda.

Przepisy ustawy o rachunkowości nakazują przeprowadzenie inwentaryzacji na ostatni dzień każdego roku obrotowego. Od tej reguły są jednak wyjątki. Termin i częstotliwość inwentaryzacji uważa się za dotrzymane m.in., jeżeli inwentaryzację zapasów materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się w strzeżonych składowiskach i objętych ewidencją ilościowo-wartościową - przeprowadzono raz w ciągu dwóch lat.

W przypadku, jeżeli w spisie z natury sporządzonym na dzień zaprowadzenia ewidencji, jak i w spisach z natury sporządzonych na koniec poprzednich lat podatkowych zakupione przez podatnika w ramach prowadzonej działalności gospodarczej towary handlowe były ujmowane w jednostce miary (kilogramach), to również w sporządzonym na koniec kolejnego roku podatkowego spisie z natury towary te należy ująć w tej samej jednostce miary.

Spis z natury umożliwia dokonanie fizycznego pomiaru ilości składników majątkowych za pomocą ich przeliczenia/zważenia/zmierzenia. Jeśli nie istnieje możliwość przeliczenia/zważenia/zmierzenia składników majątku, bo są one trudno mierzalne czy niedostępne, ponieważ występują w dużych partiach – sypkich (zboże), przestrzennych, czy są przechowywane w zwałach, zbiornikach, zasobnikach (paliwo, węgiel koks), to można ustalić ich ilość opierając się na obliczeniach technicznych za pomocą drogi tzw. szacunku.

Inwentaryzacja ma na celu wykazanie w księgach rachunkowych najbardziej realnego stanu aktywów i pasywów. Amortyzacja natomiast odzwierciedla utratę wartości aktywów w czasie. Przyjrzyjmy się jakie zależności występują pomiędzy tymi dwoma procesami.

Obowiązek przeprowadzania inwentaryzacji wynika z art. 26–27 ustawy o rachunkowości. Inwentaryzacja, tj. okresowe ustalanie lub sprawdzanie rzeczywistego stanu aktywów i pasywów, jest elementem rachunkowości jednostki, za którą odpowiedzialność ponosi kierownik jednostki. Odpowiedzialność za spis z natury ponosi osoba, której ta czynność została powierzona, ale tylko w tym zakresie.

Inwentaryzacja majątku jest wymogiem polskiego prawa bilansowego. Jednocześnie jest sposobem kontroli wewnętrznej, która weryfikuje stan ilościowy i wartość mienia. Spis w jednostce gospodarczej powinien być przeprowadzany przynajmniej raz na cztery lata w odniesieniu do środków trwałych takich jak nieruchomości, maszyny i urządzenia oraz inne środki trwałe znajdujące się na terenie strzeżonym. W przypadku pozostałych środków trwałych inwentaryzacja powinna być przeprowadzana pod koniec każdego roku obrotowego. Inwentaryzacji dokonuje się za pomocą spisu z natury oraz weryfikacji danych w dokumentacji.

Inwentaryzacja jest ważnym narzędziem kontroli oraz przeciwdziałania nieprawidłowościom w przedsiębiorstwie, stanowi także niezwykle istotny element rachunkowości jednostki. Celem inwentaryzacji jest ustalenie faktycznych stanów aktywów i pasywów, odpowiednie skorygowanie danych ewidencyjnych o powstałe różnice, tak aby dane te były zgodne ze stanem faktycznym, rozliczenie osób odpowiedzialnych materialnie za powierzony majątek oraz ocena stanu i przydatności posiadanych zasobów.