REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ewidencja i wycena na dzień nabycia materiałów i towarów

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Jak ustalić cenę nabycia materiałów? Jak ewidencjonować koszty transportu, gdy dotyczą one różnorodnych materiałów? Czym jest normalny poziom produkcji? W jaki sposób ewidencjonować odchylenia od cen ewidencyjnych?
Podstawową kategorią wyceny materiałów w polskim prawie bilansowym jest cena historyczna, przy uwzględnieniu cen bieżących na dzień bilansowy.
W ciągu roku obrotowego materiały i towary wycenia się według cen ewidencyjnych. Ceny te mogą być zmienne:
• cena nabycia,
• cena zakupu,
• koszt wytworzenia w przypadku wyprodukowania materiału we własnym zakresie przez jednostkę,
lub stałe (ceny ewidencyjne).

Cena nabycia

Cenę nabycia należy ustalić sumując cenę zakupu materiału, obejmującą kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu – powiększoną o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększoną o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia i odzyski.

PRZYKŁAD 1
„Alfa” spółka z o.o. kupiła materiały do produkcji swoich produktów od kontrahenta hiszpańskiego za 2000 euro i otrzymała fakturę wewnątrzwspólnotową. Średni kurs NBP z dnia wystawienia faktury wyniósł 4,30 zł, a przychód jest wyceniany w cenie nabycia.
Ewidencja w księgach rachunkowych firmy „Alfa” jest następująca:
1. Wartość faktury według ceny zakupu – 8600 zł: Wn „Rozliczenie zakupu materiałów”, Ma „Rozrachunki z dostawcami zagranicznymi”.
2. VAT należny w wysokości 22 proc. – 1892 zł: Wn „Rozliczenie zakupu materiałów”, Ma „VAT należny”.
3. Podatek od towarów i usług podlegający odliczeniu – 1892 zł: Wn „VAT naliczony”, Ma „Rozliczenie zakupu materiałów”.
4. Gdy podatek od towarów i usług nie podlega odliczeniu, wówczas zwiększa cenę zakupu o 1892 zł: Wn „Materiały”, Ma „Rozliczenie zakupu materiałów”.
5. Przyjęcie materiałów do magazynu w cenie zakupu – 8600 zł: Wn „Materiały”, Ma „Rozliczenie zakupu materiałów”.
6. Otrzymano fakturę od polskiej firmy spedycyjnej w wysokości 400 zł (netto) + + 88 zł (VAT):
– kwota brutto – 488 zł: Wn „Rozliczenie zakupu materiałów (usług)”, Ma „Rozrachunki z dostawcami”
– rozliczenie VAT w wysokości 88 zł: Wn „VAT naliczony”, Ma „Rozliczenie zakupu materiałów (usług)”
– wartość netto – 400 zł: Wn „Materiały”, Ma „Rozliczenie zakupu materiałów (usług)”, lub: Wn „Usługi obce”, Ma „Rozliczenie zakupu materiałów (usług)”.

Cena ewidencyjna

W wielu firmach służby finansowo-księgowe – ułatwiając sobie pracę – wprowadzają stałe ceny ewidencyjne.
Te stałe ceny ustala się na poziomie przeciętnych cen zakupu lub nabycia, a następnie koryguje się je o tzw. odchylenia od cen ewidencyjnych, tak by doprowadzić do rzeczywistej ceny nabycia lub zakupu danego materiału.
Stałe ceny ewidencyjne ułatwią późniejszą wycenę rozchodu materiałów oraz zapewniają uproszczenie ewidencji. Jednak stosowanie cen ewidencyjnych wymaga dokładnego rozliczenia odchyleń na rozchód materiałów w danym okresie i zapas na koniec okresu.
Odchylenia od cen ewidencyjnych mogą być:
• debetowe – stała cena ewidencyjna jest wówczas niższa od ceny zakupu,
• kredytowe – występują, gdy cena rzeczywista materiału jest niższa od ceny ewidencyjnej
Stałe ceny ewidencyjne stosuje się tylko w trakcie roku obrotowego, a na dzień bilansowy posiadane materiały trzeba wyceniać w cenach nabycia lub koszcie wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy.

PRZYKŁAD 2
Spółka XYZ ewidencjonuje zakup materiałów w cenach ewidencyjnych. Stały dostawca przywiózł firmie 500 szt. materiału A, który ewidencjonowany jest w cenie 1,50 zł za sztukę. Dostarczona później faktura zakupu opiewała na kwotę netto 600 zł (1,20 zł za sztukę) plus 132 zł VAT. Ewidencja księgowa przebiegać będzie następująco:
1) przyjęto materiał do magazynu – 750 zł: Wn „Materiały”, Ma „Rozliczenie zakupu materiałów”,
2) faktura brutto – 732 zł: Wn „Rozliczenie zakupu materiałów”, Ma „Rozrachunki z dostawcami”,
3) VAT naliczony – 132 zł: Wn „VAT naliczony”, Ma „Rozliczenie zakupu materiałów”,
4) ustalenia odchyleń (750–600) = 150: Wn „Rozliczenie zakupu materiałów”, Ma „Odchylenia od cen ewidencyjnych”.

Koszt wytworzenia materiałów (produktów)

Ustalając koszt, należy przyjąć do kosztorysu koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego materiału (produktu).
Koszty bezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałów bezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzenia związane bezpośrednio z produkcją i inne koszty poniesione w związku z doprowadzeniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje w dniu wyceny.
Najtrudniejszy moment to ustalenie zmiennych kosztów produkcji. Koszty te także wpływają na wielkość kosztu wytworzenia. Dodatkowo na koszt wytworzenia wpływa także ta część stałych, pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych. Za normalny poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych uznaje się przeciętną, zgodną z oczekiwaniami w typowych warunkach, wielkość produkcji za daną liczbę okresów lub sezonów, przy uwzględnieniu planowych remontów.
W tym przypadku najlepiej skorzystać z wiedzy siły fachowej, np. kierownika produkcji i stworzyć dodatkowy dokument, w którym należałoby wyliczyć te koszty.
Trzeba pamiętać, że ten dodatkowy dokument powinien być podpisany nie tylko przez osobę z działu księgowości, ale także przez osobę z działu produkcji, która uczestniczyła w jego tworzeniu.
Do kosztów wytworzenia produktu nie zalicza się kosztów:
1) będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych,
2) ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzaniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje na dzień wyceny,
3) magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów, chyba że poniesienie tych kosztów jest niezbędne w procesie produkcji,
4) kosztów sprzedaży produktów.
Koszty te wpływają na wynik finansowy okresu sprawozdawczego, w którym zostały poniesione.
W przypadkach uzasadnionych niezbędnym, długotrwałym przygotowaniem towaru lub produktu do sprzedaży bądź długim okresem wytwarzania produktu, cenę nabycia lub koszt wytworzenia można zwiększyć o koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania zapasu towarów lub produktów w okresie ich przygotowania do sprzedaży bądź wytworzenia i związanych z nimi różnic kursowych, pomniejszone o przychody z tego tytułu.

PRZYKŁAD 3
W firmie produkcyjno-handlowej ustalono, że rzeczywisty koszt wytworzenia produktu gotowego A wyniósł 55 zł.
1. Rozliczenie kosztów produkcji:
– koszty proste przypadające na działalność podstawową–produkcyjną dotyczące bieżącego okresu 2500 zł: Wn „Koszty działalności produkcyjnej”, Ma „Rozliczenie kosztów”,
– koszty rozliczane w czasie przypadające na dany okres sprawozdawczy – 520 zł: Wn „Koszty działalności produkcyjnej”, Ma „Rozliczenie międzyokresowe kosztów”,
– koszty działalności pomocniczej – 150 zł: Wn „Koszty działalności produkcyjnej”,
Ma „Koszty działalności pomocniczej”.
2. Do magazynu przyjęto 50 sztuk wyrobu A w cenie kosztu rzeczywistego, czyli po 55 zł za sztukę, łącznie 2750 zł: Wn „Produkty gotowe”, Ma „Koszty działalności produkcyjnej”.
Saldo konta „Koszty działalności produkcyjnej” w wysokości 420 zł stanowi produkcję w toku.

Podstawa prawna:
ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.).

Michał Banaś
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zasadzka legislacyjna na fundacje rodzinne. Krytyczna analiza projektu nowelizacji ustawy o CIT z dnia 29 sierpnia 2025 r.

"Niczyje zdrowie, wolność ani mienie nie są bezpieczne, kiedy obraduje parlament" - ostrzega sentencja często błędnie przypisywana Markowi Twainowi, której rzeczywistym autorem jest Gideon J. Tucker, dziewiętnastowieczny amerykański prawnik i sędzia Sądu Najwyższego stanu Nowy Jork. Ta gorzka refleksja, wypowiedziana w 1866 roku w kontekście chaotycznego procesu legislacyjnego w Albany, nabiera szczególnej aktualności w obliczu współczesnych praktyk legislacyjnych.

Tryby wystawiania faktur w KSeF – jak i kiedy z nich korzystać?

Od 2026 roku KSeF stanie się obowiązkowy dla wszystkich przedsiębiorców, a sposób wystawiania faktur zmieni się na zawsze. System przewiduje różne tryby – online, offline24, awaryjny – aby zapewnić firmom ciągłość działania w każdych warunkach. Dzięki temu nawet brak internetu czy awaria serwerów nie zatrzyma procesu fakturowania.

Nowe limity podatkowe na 2026 rok - co musisz wiedzieć już dziś? Wyliczenia i konsekwencje

Rok 2026 przyniesie przedsiębiorcom realne zmiany – limity podatkowe zostaną obniżone w wyniku przeliczenia według niższego kursu euro. Granica przychodów dla małego podatnika spadnie do 8 517 000 zł, a limit jednorazowej amortyzacji do 212 930 zł. To pozornie drobna korekta, która w praktyce może zdecydować o utracie ulg, uproszczeń i korzystnych form rozliczeń.

Samofakturowanie w KSeF – jakie warunki trzeba spełnić i jak przebiega cały proces?

Samofakturowanie pozwala nabywcy wystawiać faktury w imieniu sprzedawcy, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dowiedz się, jakie warunki trzeba spełnić i jak przebiega cały proces w systemie KSeF.

REKLAMA

SmartKSeF – jak bezpiecznie wystawiać e-faktury

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) zmienia sposób dokumentowania transakcji w Polsce. Od 2026 r. e-faktura stanie się obowiązkowa, a przedsiębiorcy muszą przygotować się na różne scenariusze działania systemu. W praktyce oznacza to, że kluczowe staje się korzystanie z rozwiązań, które automatyzują proces i minimalizują ryzyka. Jednym z nich jest SmartKSeF – narzędzie wspierające firmy w bezpiecznym i zgodnym z prawem wystawianiu faktur ustrukturyzowanych.

Integracja KSeF z PEF, czyli faktury w zamówieniach publicznych. Wyjaśnienia MF

Od 1 lutego 2026 r. wchodzi w życie pełna integracja Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) z Platformą Elektronicznego Fakturowania (PEF). Zmiany te obejmą m.in. zamówienia publiczne, a także relacje B2G (Business-to-Government). Oznacza to, że przedsiębiorcy realizujący kontrakty z administracją publiczną będą zobowiązani do wystawiania faktur ustrukturyzowanych w KSeF. Ministerstwo Finansów w Podręczniku KSeF 2.0 wyjaśnia, jakie zasady będą obowiązywać i jakie rodzaje faktur z PEF będą przyjmowane w KSeF.

Testy otwarte API KSeF 2.0 właśnie ruszyły – sprawdź, co zmienia się w systemie e-Faktur, dlaczego integracja jest konieczna i jakie etapy czekają podatników w najbliższych miesiącach

30 września Ministerstwo Finansów uruchomiło testy otwarte API KSeF 2.0, które pozwalają sprawdzić, jak systemy finansowo-księgowe współpracują z nową wersją Krajowego Systemu e-Faktur. To kluczowy etap przygotowań do obowiązkowego wdrożenia KSeF 2.0, który już od lutego 2025 roku stanie się codziennością przedsiębiorców i księgowych.

Miliony do odzyskania! Spółki Skarbu Państwa mogą uniknąć podatku PCC dzięki zasadzie stand-still

Wyrok WSA w Gdańsku otwiera drogę spółkom pośrednio kontrolowanym przez Skarb Państwa do zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych przy strategicznych operacjach kapitałowych. Choć decyzja nie jest jeszcze prawomocna, firmy mogą liczyć na milionowe oszczędności i odzyskanie wcześniej pobranych podatków.

REKLAMA

Rezerwa na zaległe urlopy pracowników - koszt, który może zaskoczyć na zamknięciu roku

Zaległe dni urlopowe stanowią realne i narastające ryzyko finansowe dla firm — szczególnie w sektorze MŚP. W mniejszych przedsiębiorstwach, gdzie często brakuje dedykowanych działów HR czy zespołów płacowych, łatwiej o kumulację niewykorzystanych dni. Z mojego doświadczenia jako CFO na godziny wynika, że problem jest niedoszacowany. Firmy często nie uświadamiają sobie skali zobowiązania. - tłumaczy Marta Kobińska, CEO Create the Flow, dyrektor finansowa, CFO na godziny.

Tryb awaryjny w KSeF – jak działa i kiedy z niego skorzystać?

Obowiązkowy KSeF od 2026 r. budzi emocje, a jedną z najczęściej zadawanych obaw jest: co stanie się, gdy system po prostu przestanie działać?Odpowiedzią ustawodawcy jest tryb awaryjny. Jest to rozwiązanie, które ma zabezpieczyć przedsiębiorców przed paraliżem działalności w razie oficjalnie ogłoszonej awarii KSeF.

REKLAMA