Skutki podatkowe "twardego" Brexitu dla polskich firm

Hard Brexit - jakie mogą być skutki podatkowe

Należy zauważyć, że w przypadku „twardego” Brexitu dotychczasowa wymiana towarowa pomiędzy państwami UE i UK ulegnie diametralnej zmianie. Stanie się tak dlatego, że Wielka Brytania nie zawrze żadnej umowy o partnerstwie opartej na strefie wolnego handlu. Oznacza to, że handel z UK odbywał się będzie na analogicznych zasadach jak z państwem trzecim (tj. spoza UE), czyli obowiązkowe stanie się każdorazowe dokonywanie zgłoszeń celnych oraz przestrzeganie wszystkich pozostałych kontroli granicznych.

Polecamy: VAT 2019. Komentarz

Polecamy: Biuletyn VAT

Dla polskich przedsiębiorców oznaczać to będzie przede wszystkim:

1) cło nałożone we wzajemnych obrotach handlowych pomiędzy Polską i UK:

• klasyfikacja taryfowa (CN) obowiązująca w UE będzie obowiązywała jedynie w przywozie z Wielkiej Brytanii do UE, czyli będą obowiązywać stawki celne takie jak są obecnie stosowane przez UE dla towarów z państw trzecich;
• klasyfikacja taryfowa (CN) obowiązująca w UE nie będzie jednak obowiązywała w UK, co oznacza, że kody taryfy nadane w UE będą wymagały ponownej klasyfikacji w ramach kodów, które opracuje Wielka Brytania (jeżeli zdecyduje wprowadzić odmienną klasyfikację, gdyż może zastosować taryfę unijną);

2) zmiana procedur rozliczania VAT:

• zasady obowiązujące przy WNT (wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów) zostaną zastąpione procedurami importowymi, czyli przywóz towarów z UK do Polski co do zasady może się wiązać z zapłatą VAT importowego wraz z należnościami celnymi oraz ew. akcyzą na granicy;
• zasady obowiązujące przy WDT (wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów) zostaną zastąpione procedurami eksportowymi, czyli wywóz towarów z Polski do UK obciążony zostanie wszelkimi formalnościami eksportowymi;
• zasady obowiązujące w stosunku do miejsca opodatkowania VAT usług oraz zasady dotyczące odliczenia VAT mogą ulec zmianie;
• brak możliwości korzystania z uproszczenia dla transakcji trójstronnych;

3) brak możliwości stosowania preferencji celnych – w tym obniżonych stawek lub braku cła ze względu na pochodzenie preferencyjne lub dotyczących opodatkowania dywidend, odsetek czy należności licencyjnych, wynikających z obecnych przepisów UE.

Konsekwencje dla transakcji łańcuchowych

Strefa wolnego handlu sprzyjała rozwojowi wielostronnych transakcji handlowych, biorąc to pod uwagę kluczowym może być rozważenie ewentualnych konsekwencji dla podmiotów biorących udział w takiej transakcji, gdyż w sytuacji „twardego” brexitu przestanie obowiązywać możliwość korzystania z uproszczenia dla transakcji trójstronnych, czyli braku obowiązku rejestracji 2-go podmiotu w łańcuchu.

Przykład analizy transakcji łańcuchowej, w której jednym z podmiotów jest firma z UK w warunkach „twardego” brexitu.

Zakładamy, że transakcja łańcuchowa jest transakcją trójstronną pomiędzy Spółką PL, Spółką UE i Spółką UK na zasadach takich, że Spółka PL produkuje towary i sprzedaje je do Spółki UE, a Spółka UE  sprzedaje do Spółki UK, ale sam transport odbywa się bezpośrednio pomiędzy Spółką PL i Spółką UK. Należy:

1.Wykluczyć możliwość korzystania z uproszczenia dla transakcji trójstronnych (brak konieczności rejestracji 2-go podmiotu w łańcuchu), gdyż w transakcji będzie brał udział podmiot spoza UE.

Zgodnie z art. 135 ustawy o VAT przez wewnątrzwspólnotową transakcję trójstronną rozumie się transakcję, w której spełnione są łącznie następujące warunki, określone w art. 135 ust. 1 pkt 2 powyższej ustawy:

„1) w transakcji uczestniczy trzech podatników VAT zidentyfikowanych na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych w trzech różnych państwach członkowskich;

2) transakcja trójstronna dotyczy dostaw tego samego towaru;

3) towar jest wydawany przez pierwszego z podatników bezpośrednio ostatniemu w kolejności, przy czym przyjmuje się, że dostawa tego towaru jest dokonana między pierwszym i drugim podatnikiem oraz drugim i ostatnim podatnikiem w kolejności, a zatem przepływ towaru jest oderwany od przepływu dokumentów (faktur);

4) towar jest wysyłany lub transportowany przez pierwszego podatnika VAT lub też transportowany przez drugiego w kolejności podatnika VAT lub na ich rzecz z terytorium jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego”.

2. Rozważyć aspekty transakcji trójstronnej, gdy jednym z podmiotów jest firma spoza UE.

Zgodnie z art. 7 ust. 8 ustawy o VAT w przypadku, gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, uznaje się, że dostawy towarów dokonał każdy z podmiotów biorących udział w tych czynnościach. W praktyce takie transakcje nazywane są transakcjami łańcuchowymi.

Istotnym jest ustalenie, na jakim etapie i który z podmiotów będzie dokonywał przemieszczenia towarów.

Miejscem dostawy towarów, na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, jest w przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią – miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy.

W myśl ust. 2 art. 22 ustawy o VAT w przypadku, gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, przy czym towar ten jest wysyłany lub transportowany, to wysyłka lub transport tego towaru są przyporządkowane tylko jednej dostawie; jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport są przyporządkowane dostawie dokonanej dla tego nabywcy, chyba że z warunków dostawy wynika, że wysyłkę lub transport towaru należy przyporządkować jego dostawie.

Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, dostawę towarów, która:

• poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów;
• następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.

Każda z dostaw w transakcji łańcuchowej traktowana jest odrębnie, co oznacza że odrębnie ustalane jest miejsce dostawy. Z uwagi na to, że dokonywane jest tylko jedno przemieszczenie towarów, które są przedmiotem następujących po sobie dostaw, przyjmuje się, że ma miejsce tylko jedna wysyłka (transport), więc tylko w odniesieniu do jednej z transakcji można ustalić miejsce świadczenia w oparciu o art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT (dostawa ruchoma). W odniesieniu do pozostałych dostaw, którym nie można przypisać wysyłki (transportu), ustalanie miejsca świadczenia odbywa się jak dla towarów niewysyłanych, a więc według miejsca, w którym towary znajdowały się w momencie dostawy (dostawa nieruchoma).

Zakładając, że Spółka PL odpowiadała będzie w całości za organizację transportu do Spółki UK, wtedy:

• dostawa ruchoma będzie miała miejsce już na I etapie, tj. dostawa pomiędzy Spółką PL, a Spółką UE, co oznacza, że dojdzie do eksportu bezpośredniego towarów w rozumieniu art. 2 pkt 8 lit. a ustawy o VAT, a tym samym nie stanowi dostawy krajowej. Zgodnie z art. 22 ust. 1 VAT w przypadku dostawy ruchomej – miejscem opodatkowania takiej dostawy jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy. Spółka PL rozpozna eksport towarów i powinna wystawić fv ze stawką 0% (po spełnieniu odpowiednich warunków).
• dostawa nieruchoma będzie miała miejsce na II etapie, tj. dostawa pomiędzy Spółką UE, a Spółką UK. W analizowanej sytuacji dojdzie do dostawy nieruchomej następującej po wysyłce lub transporcie towarów (art. 22 ust. 3 2 VAT), co oznacza, że dostawę uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów. Oznacza to, że Spółka UE dokona sprzedaży na terenie kraju UK zgodnie z przepisami UK (opodatkowanie w UK).

Zakładając, że to jednak Spółka UK odpowiadała będzie w całości za organizację transportu, wtedy:

• dostawa nieruchoma będzie miała miejsce na I etapie, tj. dostawa pomiędzy Spółką PL, a Spółką UE, co oznacza, że dojdzie do eksportu pośredniego towarów w rozumieniu art. 2 pkt 8 lit. b ustawy o VAT. W analizowanej sytuacji dojdzie wtedy do dostawy nieruchomej poprzedzającej wysyłkę lub transport towarów (art. 22 ust. 3 1 VAT), co oznacza, że dostawę uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów. Oznacza to, że Spółka PL rozpozna dostawę krajową i powinna wystawić fakturę z podstawową stawką VAT.
• dostawa ruchoma będzie miała miejsce na II etapie, tj. dostawa pomiędzy Spółką UE, a Spółką UK. Zgodnie z art. 22 ust. 1 VAT w przypadku dostawy ruchomej – miejscem opodatkowania takiej dostawy jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy. Oznacza to, że miejscem świadczenia w tej sytuacji będzie Polska i Spółka UE rozpozna eksport pośredni towarów. Tym samym Spółka UE w tej sytuacji będzie zobowiązana do rejestracji dla celów VAT w Polsce, albo do ustanowienia przedstawicielstwa.

Mateusz Śmiałek
Tax Consultant
Tel: +48 223 132 950
E-mail: poland@accace.com