Zła sytuacja materialna pozwala na zwolnienie

Problemem dla wielu podatników staje się zapłacenie podatku, kiedy dostają w ramach darowizny lub spadku mieszkanie. Z uwagi na wartość mieszkania obdarowanego czy spadkobiercę nie zawsze stać na zapłatę fiskusowi dużej kwoty. Nie wszyscy wiedzą jednak, że w przypadku mieszkań czy domów mogą skorzystać ze zwolnienia. Z podstawy opodatkowania wyłączona jest wartość domu czy mieszkania nieprzekraczająca 110 mkw.

Prawdziwe problemy zaczynają się jednak dopiero wtedy, gdy np. mieszkanie jest położone w Krakowie, a podatnik mieszka na stałe w Warszawie. Co wtedy zrobić? Co prawda mieszkanie można sprzedać, a pieniądze przeznaczyć na zakup innego lokum, ale trzeba udowodnić, że było to niezbędne ze względu na konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania. Wskazówek, co to w praktyce oznacza, można poszukać w orzecznictwie.

W jednym z orzeczeń sąd administracyjny wyjaśnił, że z koniecznością zmiany warunków mieszkaniowych mamy do czynienia wtedy, gdy wymagają one poprawy. Uzasadnieniem zbycia lokalu będzie więc konieczność ulokowania uzyskanych w ten sposób środków w inwestycję mającą na celu poprawę warunków mieszkaniowych, a dochowanie tego przeznaczenia należy rozumieć jako warunek zachowania ulgi (wyrok WSA w Warszawie z 9 lutego 2005 r., sygn. akt III SA/Wa 932/04, niepublikowany). Jak zauważył skład orzekający, określony w ustawie wyjątek wiąże się z charakterem przewidzianej ulgi. Przesłanką do jej zachowania jest cel, w związku z którym następuje zbycie nabytego w drodze spadku lub darowizny lokalu.

W innym wyroku sąd zauważył, że ustawodawca nie określił przyczyn, uzasadniających konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania spadkobiercy lub obdarowanego. Z kręgu tych przyczyn, nie można zatem wykluczyć trudnej sytuacji materialnej. Nie wydaje się także zasadne, aby tylko z powodu uzyskania ulgi podatkowej osoby te miały zamieszkiwać w lokalach, na których utrzymanie nie stać ich ze względów finansowych – podkreślił sąd. W jego ocenie trudne warunki materialne podatnika uzasadniają konieczność zmiany warunków lub miejsca zamieszkania (wyrok NSA z 26 listopada 1998 r., sygn. akt III SA 1587/97, opublikowany w onSA z 2000 r. nr 1, poz. 17).

Drugim niezbędnym warun-kiem zachowania prawa do zwolnienia jest wydatkowanie pieniędzy ze sprzedaży w odpowiednim czasie. Zgodnie z przepisami nabycie innego budynku lub uzyskanie pozwolenia na jego budowę albo nabycie innego lokalu powinno nastąpić nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia zbycia. Ta kwestia rodzi także wiele sporów z organami podatkowymi.