PKWiU 2025: nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług od 1 stycznia 2026 r. Do celów VAT dopiero od 2028 roku

• Gdzie stosuje się PKWiU
• Nowa PKWiU 2025 zastąpi PKWiU 2015
• Charakterystyka PKWiU 2025. Co się zmieni?
• PKWiU 2025 a VAT
• PKWiU a podatki dochodowe
• Kiedy wejdzie w życie nowa PKWiU?

Gdzie stosuje się PKWiU

Na podstawie obecnie obowiązującego rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) z 4 września 2015 r. (Dziennik Ustaw z 2015 r. poz. 1676, ostatnia zmiana: Dz.U. z 2020 r., poz. 556) Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU)] jest stosowana w: statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a także w urzędowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji publicznej. Ponadto PKWiU stosuje się do celów opodatkowania:
- podatkiem od towarów i usług (VAT),
- podatkiem dochodowym od osób prawnych,
- podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz
- zryczałtowanym podatkiem dochodowym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz karty podatkowej.

Nowa PKWiU 2025 zastąpi PKWiU 2015

Jak czytamy w założeniach tego projektu, konieczność wydania nowej Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU 2025) zastępującej dotychczasową klasyfikację (PKWiU 2015) wynika ze zmian dokonanych w klasyfikacji Organizacji Narodów Zjednoczonych - Central Product Classification, CPC Rev.3.0 (Centralnej Klasyfikacji Produktów) oraz klasyfikacji Unii Europejskiej – Statistical Classification of Products by Activity CPA Rev.2.2 (Klasyfikacji Produktów według Działalności) (Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2024/3103 z dnia 2 września 2024 r. zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 451/2008 w odniesieniu do aktualizacji klasyfikacji produktów według działalności (CPA)).

Wraz z wejściem w życie nowego rozporządzenia wprowadzającego PKWiU 2025 utraci moc rozporządzenie Rady Ministrów z 4 września 2015 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU).

Charakterystyka PKWiU 2025. Co się zmieni?

Nowa Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU 2025) ma być bardziej szczegółowa niż poprzednia wersja tej klasyfikacji i odzwierciedlać będzie zmiany, które nastąpiły przez ostatnie lata w gospodarce. Powiązana jest ona z międzynarodowym systemem statystycznych klasyfikacji gospodarczych, które są ze sobą zharmonizowane. Symbole nowej PKWiU 2025 będą składały się do sześciu znaków (XX.XX.XX).

Wyróżnia się zharmonizowanie klasyfikacji tego samego rodzaju w ramach systemów: ONZ, UE, krajowych oraz zharmonizowanie klasyfikacji różnego rodzaju, np.: klasyfikacji działalności z klasyfikacjami produktów. Klasyfikacje tego samego rodzaju zachowują wzajemne powiązania pojęciowe, zakresowe i w większości przypadków kodowe, a wyróżniają się przede wszystkim rozwiniętą strukturą (rozbudowaną szczegółowością). Dotyczy to odpowiednio zharmonizowania CPC, CPA i PKWiU.

Nowa PKWiU 2025 utrzymuje pełną spójność i porównywalność metodologiczną, pojęciową, zakresową i kodową do poziomu sześciu cyfr ze znowelizowaną klasyfikacją produktów według działalności CPA Rev.2.2, zwaną dalej „klasyfikacją CPA Rev.2.2”. Siódmy poziom klasyfikacji PKWiU 2025 został wprowadzony na potrzeby krajowe charakterystyczne dla polskiej gospodarki. W związku z koniecznością zapewnienia międzynarodowej porównywalności, zasady metodyczne ustanowione w PKWiU 2025 są spójne z definicjami przyjętymi we wprowadzeniu do klasyfikacji CPA Rev.2.2.

Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU 2025), jest klasyfikacją produktów obejmującą zarówno usługi, jak i wyroby, pochodzenia krajowego oraz z importu. Może stanowić także podstawę wykazów grupowań lub konkretnych wyrobów i usług, stosowanych przy podejmowaniu decyzji gospodarczych, jak również organizacji ewidencji źródłowej podmiotów gospodarczych w postaci indeksów materiałowych, towarowych i tym podobnych narzędzi ewidencyjnych.

Głównym celem PKWiU jest sklasyfikowanie produktów (wyrobów i usług), które są wynikiem działalności podmiotów funkcjonujących w gospodarce narodowej.

PKWiU jest standardem klasyfikacyjnym, w rozumieniu ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 2024 r. poz. 1799), niezbędnym do określenia przebiegu i opisu procesów gospodarczych i społecznych i jednocześnie pozwala na:

1) monitorowanie gospodarki, w różnych obszarach społeczno-gospodarczych przez jednostki administracji publicznej każdego szczebla, analityków gospodarczych i przedsiębiorców;
2) prowadzenie analiz, opracowywanie różnorodnych zestawień i wskaźników (na przykład liczby pracujących, liczby podmiotów, produkcji czy świadczonych usług) w odniesieniu do poszczególnych grupowań klasyfikacji.

PKWiU jest w statystyce podstawowym narzędziem służącym zarówno do zbierania, przetwarzania, jak i do prezentowania danych statystycznych oraz zapewnia jednolite grupowanie produktów w celu agregacji danych źródłowych. Stosowanie PKWiU pozwala także na usprawnienie gromadzenia i analizy danych statystycznych, ułatwienie współpracy międzynarodowej w zakresie statystyki publicznej, a także zapewnienie większej przejrzystości i jednoznaczności w klasyfikacji.

Klasyfikacja PKWiU 2025 obejmuje:

1) zasady metodyczne – stanowiące opis zasad dotyczących budowy i sposobu korzystania z klasyfikacji;
2) wykaz poszczególnych pozycji klasyfikacji, od poziomu najbardziej ogólnego – sekcji (oznaczonych symbolem literowym), poprzez działy (symbole dwucyfrowe), grupy (symbole trzycyfrowe), klasy (symbole czterocyfrowe), kategorie (symbole pięciocyfrowe), podkategorie (symbole sześciocyfrowe) do poziomu najbardziej szczegółowego – czyli pozycji (symbole siedmiocyfrowe). Poziomy od sekcji do podkategorii są zgodne z klasyfikacją CPA Rev.2.2. Pozycje określone w projekcie rozporządzenia – stanowiące poziom krajowy – zostały opracowane w oparciu o zgłoszone przez użytkowników klasyfikacji propozycje, które następnie zostały zebrane i przeanalizowane przez Główny Urząd Statystyczny.

Zmiany, które zostały wprowadzone w klasyfikacji PKWiU 2025, mają różnorodny charakter. Oprócz zmiany polegającej na wprowadzeniu nowych symboli grupowań, bez zmiany ich zakresu, dokonano w wielu miejscach podziału lub agregacji dotychczasowych pozycji (zmiany 1 na 1, n na 1, 1 na m, n na m).

Zmieniono również brzmienia niektórych grupowań, co wynikało najczęściej ze zmiany ich zakresu.

Część grupowań została przesunięta do innych sekcji, działów, grup, klas, kategorii, podkategorii czy pozycji zmieniając w ten sposób ich zakresy.

Ponadto utworzone zostały nowe grupowania dla wyrobów i usług, które do tej pory nie były wyodrębnione w klasyfikacji.

PKWiU 2025 a VAT

W zakresie oddziaływania nowej klasyfikacji na przepisy podatkowe: przepisy w zakresie VAT odwołują się wprost do grupowań PKWiU (2015), stąd też projektowane rozporządzenie przewidujące zmiany m.in. w numeracji i zakresie poszczególnych grupowań PKWiU będzie miało bezpośredni wpływ na ww. przepisy, w tym m. in. przepisy określające zakres stosowania obniżonych stawek VAT.

Wejście w życie 1 stycznia 2026 r. projektowanego rozporządzenia będzie zatem skutkowało koniecznością dostosowania przepisów zarówno:
- ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361, z późn. zm.), jak i
- rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 9 grudnia 2023 r. w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług (Dz. U. poz. 2670, z późn. zm.),
- rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz. U. poz. 955, z późn. zm.), a także
- rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2024 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. poz. 1902) do wdrażanej nowej PKWiU 2025.

Celem zapewnienia odpowiedniego czasu na dostosowanie przepisów w zakresie VAT do nowej PKWiU 2025 wprowadza się do projektu przepis, który odracza stosowanie klasyfikacji PKWiU 2025 dla celów podatku od towarów i usług do początku 2028 r. - bowiem do końca 2027 roku będzie można stosować dotychczasową klasyfikację PKWiU 2015. Przepis ten brzmi następująco:
"§ 2. Do celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług, do dnia 31 grudnia 2027 r., stosuje się Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług (PKWiU) wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 września 2015 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. poz. 1767, z 2017 r. poz. 2453, z 2018 r. poz. 2440, z 2019 r. poz. 2554 oraz z 2020 r. poz. 556)."

PKWiU a podatki dochodowe

Wejście w życie 1 stycznia 2026 r. omawianego rozporządzenia w sprawie PKWiU 2025, spowoduje także konieczność dostosowania przepisów ustaw podatkowych:
- ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 163, z późn. zm.),
- ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2025 r. poz. 278, z późn. zm.) oraz
- ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2024 r. poz. 776, z późn. zm.) – do wdrażanej nowej PKWiU 2025.

Celem zapewnienia odpowiedniego czasu na dostosowanie przepisów tych ustaw do nowej PKWiU 2025, uwzględniono w projekcie przepis przejściowy, który zapewni zastosowanie uchylanej PKWiU 2015 do końca 2028 r. dla celów tych podatków dochodowych. Przepis ten brzmi następująco:
"§ 3. Do celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych, podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz zryczałtowanym podatkiem dochodowym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz karty podatkowej, do dnia 31 grudnia 2028 r., stosuje się Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 4 września 2015 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU)."

Kiedy wejdzie w życie nowa PKWiU?

Planowany termin w życie rozporządzenia w sprawie PKWiU 2025 to 1 stycznia 2026 r. Od tego dnia ta nowa klasyfikacja ma być stosowana w statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a także w urzędowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji publicznej.
Jak już wyżej wspomniano dla celów VAT, nowa PKWiU będzie stosowana dopiero od 2028 r. a do ww. podatków dochodowych o rok później - od 2029 r.

Omawiany projekt miał zostać pierwotnie przyjęty przez Radę Ministrów w III kwartale 2025 r. ale ten termin nie został dotrzymany i stanie się to dopiero w IV kwartale. Osobą odpowiedzialną za opracowanie projektu rozporządzenia w sprawie PKWiU 2025 jest Marek Cierpiał-Wolan Prezes Głównego Urzędu Statystycznego.

Źródło: Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU 2025)