REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Głównym problemem podatków dochodowych jest … ich istnienie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Mariański Group
Profesjonalizm & Pasja
Prof. dr hab. Adam Mariański, doradca podatkowy, adwokat, profesor nadzwyczajny w Katedrze Materialnego Prawa Podatkowego Uniwersytetu Łódzkiego oraz Partner Zarządzający w Kancelariach Mariański Group
Prof. dr hab. Adam Mariański, doradca podatkowy, adwokat, profesor nadzwyczajny w Katedrze Materialnego Prawa Podatkowego Uniwersytetu Łódzkiego oraz Partner Zarządzający w Kancelariach Mariański Group

REKLAMA

REKLAMA

O niezbędnej nowej Ordynacji podatkowej i nowelizacjach potrzebnych jedynie politykom. O wadach podatków dochodowych, o tym dlaczego jednoinstancyjne postępowanie podatkowe jest dobrym pomysłem, a klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania niekoniecznie - rozmawiamy z prof. dr. hab. Adamem Mariańskim. Zdaniem Profesora Mariańskiego finanse publiczne powinny być oparte na podatkach pośrednich i majątkowych, a podatki przychodowe powinny być tylko uzupełnieniem dochodów budżetowych. Natomiast forsowanie klauzuli ogólnej przeciw unikaniu opodatkowania jest wynikiem nieudolności organów podatkowych, które nie potrafią wykorzystać instrumentów, które już posiadają.

Infor.pl: Panie Profesorze. Jest Pan zarówno wybitnym przedstawicielem doktryny prawa podatkowego, jak i długoletnim praktykiem. Ta perspektywa pozwala Panu z pewnością na diagnozę mankamentów polskich podatków, jak i na sformułowanie postulatów legislacyjnych. Co chciałby Pan zmienić w pierwszej kolejności w polskim systemie prawa podatkowego? Co Panu najbardziej w nim przeszkadza? Czy potrzebna jest nowa ordynacja podatkowa? Nowa ustawa o VAT? Klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania?

REKLAMA

REKLAMA

Adam Mariański: Przede wszystkim potrzebna jest nowa Ordynacja podatkowa. Obowiązujący akt, po dziesiątkach nowelizacji, stał się nieczytelny nawet dla profesjonalistów. Ponadto, większość zmian prowadziła do umocnienia pozycji organów podatkowych. Tymczasem od lat postuluje się zachowanie równowagi w uprawnieniach między stronami. Sytuację komplikuje funkcjonowanie takich aktów, jak ustawa o swobodzie działalności gospodarczej czy kontroli skarbowej. Jednoczesne stosowanie trzech regulacji sprzyja nagminnym nadużyciom prawa przez organy podatkowe, czego najlepszym przykładem są kontrole skarbowe bez kontroli podatkowych.

Dlatego wszelkie zmiany, które mogą zmniejszyć pewność prawa, jak zwłaszcza klauzula zapobiegania unikania, mogą  być wprowadzone po gruntownej przebudowie systemu ochrony praw podatnika. W szczególności konieczne jest wprowadzanie zasady rozstrzygania wątpliwości faktycznych na korzyść podatnika, a także zakazu nadużycia prawa przez organy podatkowe. Bez takiej jednoczesnej reformy, wprowadzenie klauzuli zapobiegania opodatkowania nie wydaje się możliwe do zaakceptowania. 

Od lat obserwujemy wzrastający fiskalizm i represyjność organów podatkowych. Dodatkowo najczęściej ma to miejsce w ramach nowelizacji pod tytułem poprawy sytuacji podatników.

REKLAMA

Infor.pl: Jak ocenia Pan Profesor opublikowany niedawno przez MF projekt nowelizacji CIT i PIT, przewidujący stawkę 15% CIT dla małych firm, ale także pewne zmiany uszczelniające CIT i PIT)? Niektórzy eksperci zauważyli, że projekt ten przynosi mini-klauzulę przeciw unikaniu opodatkowania, bowiem zakłada utrzymanie neutralności podatkowej transakcji wymiany udziałów tylko jeżeli czynność ta została przeprowadzona z „uzasadnionych przyczyn ekonomicznych”.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Adam Mariański: No właśnie o tym przed chwilą mówiłem. Jedna teoretycznie dobra zmiana i kilkanaście pod hasłem uszczelniania systemu. Małych podatników CIT jest już niewielu. Większość firm przekształciła spółki kapitałowe w spółki osobowe, zwłaszcza komandytowe. Komu służy zatem ta zmiana? Politykom. A przecież problemy są gdzie indziej: niejasne regulacje, szeroki katalog wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów, rozbudowany system zwolnień podatkowych.

Przewodnik po zmianach przepisów 2015/2016 dla firm

Infor.pl: Jedną z licznych Pana specjalności jest podatek dochodowy od osób prawnych. Ten podatek sprawia podobno podatnikom najmniej kłopotów. Istnieje powszechna opinia, że mało który podatnik tego podatku nie nauczył się unikać CIT, zwłaszcza jeżeli jest częścią międzynarodowej grupy kapitałowej. Czy podziela Pan tę opinię? Jakie są główne problemy tego podatku?

Adam Mariański: Głównym problemem podatków dochodowych jest… ich istnienie. Są one klasycznym zaprzeczeniem zasad podatkowych, które są powszechnie akceptowane od ponad 200 lat. Z tym, że jak formułowano te zasady, to podatki dochodowe, przynajmniej jak je współcześnie rozumiemy, jeszcze nie istniały. Rozmawiając o podatkach dochodowych, zapominamy o zasadach dogodności, pewności i taniości opodatkowania. Podatek ten jest zaprzeczeniem tych wszystkich zasad. Dodatkowo, jest jednym z najłatwiejszych w unikaniu.

Powstaje pytanie, po co to wszystko? Bo na zniesienie podatku dochodowego nie mogą sobie pozwolić w Stanach Zjednoczonych? Bez federalnego podatku dochodowego państwo to nie ma praktycznie dochodów. Dlatego kraj ten przoduje w walce z unikaniem opodatkowania podatkami dochodowymi, a nawet narzuca ją wszystkim krajom, A jest to jak walka z wiatrakami.

Ponadto nie da się zbudować sprawiedliwego podatku dochodowego, zwłaszcza gdy zaczyna on pełnić inne funkcje niż fiskalna.

Wszystko to wskazuje na konieczność jego głębokiej reformy, o ile nie zniesienia, zwłaszcza podatku dochodowego od osób fizycznych. Jednak nie ma na to najmniejszych szans, bowiem podatek ten jest niezbędny…politykom i urzędnikom. Co by biedni politycy robili, gdyby nie spory o kwotę wolną od podatku, a urzędnicy, gdyby nie musieli wydawać tysięcy interpretacji, co jest kosztem podatkowym?

Infor.pl: Być może zna Pan koncepcję zastąpienia CIT podatkiem od przychodów (ze stawką 1,5-2%), którą wysuwa Centrum im. Adama Smitha i Związek Przedsiębiorców i Pracodawców. Czy podziela Pan opinię, że trudno byłoby unikać tego podatku? Zniknęłyby też rozliczne spory o koszty uzyskania przychodów. Jak ocenia Pan ten pomysł?

Adam Mariański: Pomysł idzie w dobrym kierunku, jednak wymaga wielopłaszczyznowych analiz ekonomicznych. Podatek przychodowy 2% dla niektórych branż jest zabójczy, bowiem tam jest taka rentowność. Po przeprowadzeniu analiz należałoby wprowadzić odpowiednią stawkę podatku, myślę, że można ją różnicować według pewnych kryteriów. Bądź też wyłączyć niektórych podatników z tego podatku, a wprowadzić dla nich odrębne opodatkowanie. Skoro można było wprowadzić podatek tonażowy, to można wprowadzić jeden podatek finansowy od instytucji, ale liczony od ich przychodów, a nie aktywów. A to ponad 25% wpływów z tego podatku. 

Finanse publiczne powinny być oparte na podatkach pośrednich i majątkowych. Podatki przychodowe powinny być tylko uzupełnieniem dochodów budżetowych.

Monitor Księgowego

Infor.pl: Od 1 lipca 2016 r. organy podatkowe podczas kontroli dużych firm (a od 1 lipca 2018 r. małych i średnich przedsiębiorstw) będą mogli wymagać od podatników przedstawienia ksiąg podatkowych i dowodów księgowych w jednolitym formacie elektronicznym, w postaci tzw. Jednolitego Pliku Kontrolnego. Jak ocenia Pan tą nowość? Czy przyśpieszy to kontrolę podatników?

Adam Mariański: W pewnym sensie rozwiązuje to problemy z udostępnianiem ksiąg. Nie wiem jednak, czy przyśpieszy to kontrolę. Wszystko zależy od narzędzi informatycznych organów podatkowych. Z tymi jednak chyba nie jest najlepiej.

Nie uległo zmianie szereg przepisów dotyczących kontroli podatkowej, które w bardzo nieprecyzyjny sposób regulują prawa i obowiązki stron.

Infor.pl: Również od 1 lipca 2016 r. zaczną obowiązywać nowe przepisy Ordynacji podatkowej, dotyczące pełnomocnika ogólnego. Jak te przepisy wpłyną na sytuację podatnika w kontaktach z administracją podatkową?

Adam Mariański: Od dawna postulowane były argumenty przemawiające za koniecznością zmian w zakresie pełnomocnictw, ponieważ dotychczas funkcjonujące rozwiązania, które zostały przeniesione z kodeksu postępowania administracyjnego, okazały się być zbyt archaiczne i nie przystawały do potrzeb profesjonalnej obsługi podatników oraz wymagań pełnomocników.

Ustawodawca wyszedł naprzeciw takim oczekiwaniom, wprowadzając w miejsce dotychczas obowiązujących przepisów zupełnie nowy rozdział 3a – Pełnomocnictwo w dziale IV Postępowanie podatkowe, gdzie po raz pierwszy bezpośrednio w Ordynacji podatkowej dokonano podziału na pełnomocnika ogólnego (w tym zakresie przepisy wejdą w życie 1 lipca 2016 r.), pełnomocnika szczególnego oraz pełnomocnika do  doręczeń (w tym zakresie przepisy weszły już w życie 1 stycznia 2016 r.).

Rozwiąże to część problemów. Dotychczas było tak, iż między datą zakończenia kontroli podatkowej a wszczęciem postępowania podatkowego, podatnik praktycznie nie miał możliwości zapewnienia sobie gwarancji udziału w postępowaniu i odbioru zawiadomień z organów podatkowych, gdyż w tym czasie nie toczyło się żadne postępowanie, nie było udzielone pełnomocnictwo, jak również nie ustanawiano pełnomocnika na wypadek wszczęcia postępowania podatkowego w przyszłości.

Zatem, jeżeli podatnik w takiej sytuacji nie przebywał regularnie w kraju, narażał się na ryzyko doręczenia postanowienia o wszczęciu postępowania podatkowego (lub nawet decyzji podatkowej) w sposób zastępczy.

Wyeliminowaniu ryzyka, że jakaś czynność organu miałaby nastąpić z pominięciem pełnomocnika, ma właśnie służyć instytucja pełnomocnictwa ogólnego, które z mocy samego prawa (art. 138d § 1 o.p.) uprawnia do działania we wszystkich sprawach podatkowych oraz w innych sprawach, należących do właściwości organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej. Innymi słowy, pełnomocnictwo ogólne będzie miało zastosowanie w przypadku postępowań, które już się toczą, ale także tych, które mogą zostać wszczęte wobec podatnika w przyszłości.


Infor.pl: Do końca marca br. MF ma przedstawić projekt ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej. Ministerstwo mówi wyraźnie, że rozpatruje pomysł jednoinstancyjnego postępowania podatkowego, które chciałoby wprowadzić razem z ustawą o KAS. Od decyzji podatnicy mieliby skarżyć się od razu do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Jak ocenia Pan tę koncepcję? Przyśpieszy to postępowanie, czy wręcz przeciwnie – doprowadzi do zatkania wojewódzkich sądów administracyjnych?

Adam Mariański: Jestem wielkim zwolennikiem jednoinstancyjnego postępowania podatkowego. Izby skarbowe i celne to zbędna biurokracja, tylko mnożąca koszty i czas trwania postępowania. Po wprowadzeniu uprawnień reformatoryjnych dla sądów administracyjnych, izby stały się dodatkową barierą w rozstrzyganiu sprawy. Dodatkowo rozmydlają odpowiedzialność za błędne decyzje. Nie wiadomo, czy to wina organu pierwszej instancji, czy też izby, która utrzymała decyzję tegoż pierwszego. Nauczy to organy pierwszej instancji wydawania decyzji z większą odpowiedzialnością, choć może zwiększyć ryzyko odpowiedzialności materialnej Skarbu Państwa za błędne decyzje.

Infor.pl: W dniu 7 marca 2016 r. wiceminister finansów Leszek Skiba poinformował PAP, że Ministerstwo Finansów przygotowało projekt wprowadzający klauzulę przeciw unikaniu opodatkowania. Ministerstwo chce wprowadzenia tej klauzuli „w najbliższych miesiącach”. Nie znamy jeszcze szczegółów tego projektu. Wydaje się jednak prawdopodobne, że tego typu klauzula generalna będzie zawierała ogólne sformułowania i (podobnie jak to było w rządowym projekcie przygotowanym pod koniec 2014 r.) dotyczyła tych „sztucznych konstrukcji prawnych”, których głównym celem jest uniknięcie podatku lub jego obniżenie, a nie cel gospodarczy. Czy Pana zdaniem taka klauzula jest potrzebna w naszym systemie podatkowym? Jakie cechy powinna mieć taka klauzula? Jak powinna być sformułowana?

Adam Mariański: Bez jednoczesnej reformy systemu ochrony podatnika oraz samej administracji podatkowej, wprowadzenie klauzuli zapobiegania opodatkowania nie wydaje się możliwe do zaakceptowania.  Klauzula ogólna powinna być ostatecznym remedium walki z unikaniem opodatkowania. Tymczasem jest wprowadzana, bowiem organy podatkowe są nieudolne. Nie potrafią wykorzystać instrumentów, które już posiadają. Proszę sprawdzić, ile razy organy zastosowały klauzule szczególne z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych czy umów o unikaniu opodatkowania. Czy ktoś zna takie przypadki?

Poza tym, skoro administracja jest nieudolna w zmianie przepisów podatkowych, to należy wszystko rozwiązać poprzez jedną klauzulę ogólną? Pytał Pan o nowelizację w zakresie mini-klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania w zakresie neutralności podatkowej transakcji wymiany udziałów. Ile lat zajęło MF przygotowanie nowelizacji? Przecież ta konstrukcja jest wykorzystywana do optymalizacji podatkowej od samego początku jej wprowadzenia. Nie można było zatem klauzuli szczególnej wprowadzić jednocześnie z implementowaniem tych regulacji?

To kolejny przykład, że podatki dochodowe służą głównie politykom i urzędnikom.

Profesor dr hab. Adam Mariański -  doradca podatkowy, adwokat, profesor nadzwyczajny w Katedrze Materialnego Prawa Podatkowego Uniwersytetu Łódzkiego oraz Partner Zarządzający w Kancelariach Mariański Group

Bardzo dziękuję za rozmowę.

Rozmawiał Paweł Huczko

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF 2026 - Jeszcze można uniknąć katastrofy. Prof. Modzelewski polemizuje z Ministerstwem Finansów

Niniejsza publikacja jest polemiką prof. Witolda Modzelewskiego z tezami i argumentacją resortu finansów zaprezentowanymi w artykule: „Wystawianie faktur w KSeF w 2026 roku. Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów”. Śródtytuły pochodzą od redakcji portalu infor.pl.

Rolnicy i rybacy muszą szykować się na zmiany – nowe przepisy o pomocy de minimis już w drodze!

Rolnicy i rybacy w całej Polsce powinni przygotować się na nadchodzące zmiany w systemie wsparcia publicznego. Rządowy projekt rozporządzenia wprowadza nowe obowiązki dotyczące informacji, które trzeba będzie składać, ubiegając się o pomoc de minimis. Nowe przepisy mają ujednolicić formularze, zwiększyć przejrzystość oraz zapewnić pełną kontrolę nad dotychczas otrzymanym wsparciem.

Wystawienie faktury VAT (ustrukturyzowanej) w KSeF może naruszać tajemnicę handlową lub zawodową

Czy wystawienie faktury ustrukturyzowanej może naruszać tajemnicę handlową lub zawodową? Na to pytanie odpowiada na prof. dr hab. Witold Modzelewski.

TSUE: Sąd ma ocenić, czy klauzula WIBOR szkodzi konsumentowi ale nie może oceniać samego wskaźnika

Sąd krajowy ma obowiązek dokonania oceny, czy warunek umowny dotyczący zmiennej stopy oprocentowania opartej o WIBOR, powoduje znaczącą nierównowagę ze szkodą dla konsumenta - oceniła Rzeczniczka Generalna TSUE w opinii opublikowanej 11 września 2025 r. (sprawa C‑471/24 - J.J. przeciwko PKO BP S.A.) Dodała, że ocena ta nie może jednak odnosić się do wskaźnika WIBOR jako takiego ani do metody jego ustalania.

REKLAMA

Kiedy ZUS może przejąć wypłatę świadczeń od przedsiębiorcy? Konieczny wniosek od płatnika lub ubezpieczonego

Brak płynności finansowej płatnika składek, zatrudniającego powyżej 20 osób, może utrudniać mu regulowanie świadczeń na rzecz pracowników, takich jak zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński czy świadczenie rehabilitacyjne. ZUS może pomóc w takiej sytuacji i przejąć wypłatę świadczeń. Potrzebny jest jednak wniosek płatnika lub ubezpieczonego.

W 2026 roku 2,8 mln firm musi zmienić sposób fakturowania. Im szybciej się przygotują, tym większą przewagę zyskają nad konkurencją

W 2026 roku ponad 2,8 mln przedsiębiorstw w Polsce zostanie objętych obowiązkiem korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Dla wielu z nich będzie to największa zmiana technologiczna od czasu cyfryzacji JPK. Choć Ministerstwo Finansów zapowiada tę transformację jako krok ku nowoczesności, dla MŚP może oznaczać konieczność głębokiej reorganizacji sposobu działania. Eksperci radzą przedsiębiorcom: czas wdrożenia KSeF potraktujcie jako inwestycję.

Środowisko testowe KSeF 2.0 (dot. API) od 30 września, Moduł Certyfikatów i Uprawnień do KSeF 2.0 od 1 listopada 2025 r. MF: API KSeF 1.0 nie jest kompatybilne z API KSeF 2.0

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 10 września 2025 r., że wprowadzone zostały nowe funkcjonalności wcześniej niedostępne w API KSeF1.0 (m.in. FA(3) z węzłem Zalacznik, tryby offline24 czy certyfikaty KSeF). W związku z wprowadzonymi zmianami konieczna jest integracja ze środowiskiem testowym KSeF 2.0., które zostanie udostępnione 30 września.

KSeF 2.0 już nadchodzi: Wszystko, co musisz wiedzieć o rewolucji w e-fakturowaniu

Już od 1 lutego 2026 r. w Polsce zacznie obowiązywać nowy, obligatoryjny KSeF 2.0. Ministerstwo Finansów ogłosiło, że wersja produkcyjna KSeF 1.0 zostaje „zamrożona” i nie będzie dalej rozwijana, a przedsiębiorcy muszą przygotować się do pełnej migracji. Ważne terminy nadchodzą szybko – środowisko testowe wystartuje 30 września 2025 r., a od 1 listopada ruszy Moduł Certyfikatów i Uprawnień. To oznacza prawdziwą rewolucję w e-fakturowaniu, której nie można przespać.

REKLAMA

Te czynności w księgowości można wykonać automatycznie. Czy księgowi powinni się bać utraty pracy?

Automatyzacja procesów księgowych to kolejny krok w rozwoju tej branży. Dzięki możliwościom systemów, księgowi mogą pracować szybciej i wydajniej. Era ręcznego wprowadzania danych dobiega końca, a digitalizacja pracy biur rachunkowych i konieczność dostosowania oferty do potrzeb XXI wieku to konsekwencje cyfrowej rewolucji, której jesteśmy świadkami. Czy zmiany te niosą wyłącznie korzyści, czy również pewne zagrożenia?

4 mln zł zaległego podatku. Skarbówka wykryła nieprawidłowości: spółka zawyżyła koszty uzyskania przychodów o 186 mln zł

Firma musi zapłacić aż 4 mln zł zaległego podatku CIT. Funkcjonariusze podlaskiej skarbówki wykryli nieprawidłowości w stosowaniu cen transferowych przez jedną ze spółek.

REKLAMA