Coraz więcej podatników rozlicza się samodzielnie

Zeznanie PIT za pośrednictwem płatników w 2007 roku złożyło mniej o 253 tys. podatników niż w 2006 roku. Zdaniem Ministerstwa Finansów jest to konsekwencją większego niż przed rokiem zainteresowania ulgami podatkowymi, w tym ulgą prorodzinną.

Eksperci nie do końca zgadzają się z tą argumentacją. Przypominają, że rozliczając się za pośrednictwem płatnika można skorzystać z ulgi prorodzinnej. Wystarczy tylko złożyć płatnikowi oświadczenie. Specjaliści przekonują, że przyczyną opisanego zjawiska jest raczej większa świadomość podatników, co do korzyści wynikających z samodzielnego rozliczenia się z fiskusem. Wymieniają tu: więcej czasu na dokonanie rozliczenia czy korzyści finansowe wynikające ze wspólnego rozliczenia małżonków. Drugi przykład potwierdzają też statystyki. W 2007 roku o 211 tys. wzrosła liczba małżonków, którzy złożyli wspólny PIT.

Podatnik jest świadomy...

Rozliczenie za pośrednictwem płatników dotyczy określonej grupy podatników (m.in. pracowników, emerytów i rencistów, studentów). Jest też uzależnione od spełnienia kilku warunków. Na ten aspekt zwraca uwagę Ewa Opalińska, doradca podatkowy w kancelarii Gide Loyrette Nouel. Wśród najważniejszych warunków jest złożenie oświadczenia przez podatnika płatnikowi, nie później niż do 10 stycznia roku, następującego po roku podatkowym. Ponadto podatnik musi zadeklarować, że w danym roku podatkowym nie uzyskał innych dochodów poza otrzymanymi od płatnika.

- Ten ostatni warunek uniemożliwia skorzystanie z rozliczenia za pośrednictwem płatników tym podatnikom, którzy uzyskali dochód z innych źródeł opodatkowanych według skali (umowy zlecenia, prawa autorskie itd.). Może to wpływać na mniejsze zainteresowanie takim sposobem rozliczenia - argumentuje Ewa Opalińska.

Trudno uznać, że mniejsze zainteresowanie w 2007 roku rozliczeniem przez płatnika wynikało z niewiedzy, np. o możliwości odliczenia ulgi prorodzinnej za pośrednictwem płatników. To raczej efekt, że kolejnym warunkiem korzystania z tej formy rozliczenia jest to, aby podatnik nie korzystał ze wspólnego rozliczenia z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

- W praktyce zawężało to krąg osób zainteresowanych uwzględnieniem ulgi prorodzinnej w rozliczeniu przez płatnika - dodaje ekspert z Gide Loyrette Nouel.

...swoich praw...

Również Mirosława Przewoźnik-Kurzyca, szef zespołu do spraw postępowań podatkowych Kancelarii Salans, tłumaczy, że korzystanie z opcji rozliczenia przez płatnika wyklucza wspólne rozliczenie przez małżonków. To z kolei uniemożliwia uzyskanie przez nich oszczędności podatkowej, którą realizują, gdy jedno z małżonków nie osiąga dochodów podlegających opodatkowaniu lub też osiąga dochody mieszczące się w niższym przedziale skali niż dochody drugiego małżonka. W podobnej sytuacji są osoby samotnie wychowujące dzieci.

To nie jedyne przyczyny, dla których rozliczenie przez płatnika jest dziś mało atrakcyjne.

- Przeszkodą jest osiąganie przez podatnika innych jeszcze dochodów niż te wypłacane przez płatnika (wyjątkiem są dochody niepodlegające łączeniu w zeznaniu rocznym z dochodami z innych źródeł) - podkreśla Mirosława Przewoźnik-Kurzyca.

Wskazuje też, że przy takim rozliczeniu - co do zasady - nie jest możliwe korzystanie z odliczeń. Wyjątek dotyczy np. tzw. ulgi prorodzinnej. Podatnik musi jednak w terminie do 10 stycznia złożyć płatnikowi oświadczenie, w którym potwierdzi spełnienie warunków do korzystania z ulgi, wskaże liczbę dzieci oraz kwotę odliczenia.

...i korzyści z nich płynących

Zatem powodów, dla których podatnicy coraz rzadziej przy rozliczeniu rocznym korzystają z pomocy zakładów pracy, jest co najmniej kilka. W przeciwieństwie do innych ekspertów Agnieszka Stanisławska, starszy konsultant w Grant Thornton Frąckowiak, dodaje, że jednym z nich może być fakt, że część podatników nie wie, że płatnik może za nich dokonać niektórych odliczeń od dochodu czy podatku, w tym może odliczyć np. ulgę na dziecko.

- Największym motywatorem do samodzielnego rozliczania była zmiana przepisów ustawy o PIT w zakresie, w jakim podatnik, rozliczając się samodzielnie, uzyskał od 2007 roku prawo do odliczenia od podatku kwoty 1 proc. podatku, przekazując ją, co istotne - za pośrednictwem urzędu skarbowego - na konto wybranej organizacji pożytku publicznego twierdzi Agnieszka Stanisławska.

Poza tym - jak podkreśla ekspert Grant Thornton Frąckowiak - coraz większa jest świadomość praw, jakie przysługują podatnikowi. Rozliczając się samodzielnie, podatnicy wydłużają sobie czas potrzebny na zebranie dokumentów pozwalających podjąć decyzję, czy, jakich i w jakiej wysokości dokonać odliczeń.

- Z drugiej strony, mając prawo do korzystania z odliczeń, podatnik, który nie chce czekać do końca lutego, zaraz po otrzymaniu deklaracji od płatnika, rozlicza sam swój podatek, uzyskując szanse na szybszy zwrot nadpłaty podatku - konkluduje Agnieszka Stanisławska.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Rozliczenie PIT

253 tys. o tyle spadła w 2007 roku liczba podatników rozliczających się za pośrednictwem płatnika w porównaniu z 2006 rokiem

EWA MATYSZEWSKA

ewa.matyszewska@infor.pl