REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kary porządkowe nakładane przez pracodawców

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
 LexOmni.pl
usługi prawne on line
Iga Kalinowska
Aplikant adwokacki
Kary porządkowe nakładane przez pracodawców
Kary porządkowe nakładane przez pracodawców
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Kodeks pracy (dalej: k.p.) stanowi, że pracodawca może zastosować wobec pracownika karę upomnienia lub nagany, a nawet kary pieniężną.

Kiedy pracodawca może zastosować upomnienie, naganę lub karę pieniężną?

Upomnienie lub naganę - za nieprzestrzeganie przez pracownika:

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja
  • ustalonej organizacji i porządku w pracy.
  • przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, i przeciwpożarowych;
  • przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności.

Kara pieniężna może być z kolei nałożona na pracownika z powodu nieprzestrzegania przez niego przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenia pracy bez usprawiedliwienia, stawienia się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywania alkoholu w czasie pracy.

Powyżej wskazany katalog kar, do których nałożenia uprawniony jest pracodawca, stanowi katalog zamknięty. Stosowanie innych, niż wymienione w k.p., kar jest niedopuszczalne, o czym wprost stanowi art. 281 pkt 4 k.p.

Koszty pracy po zmianach - multipakiet: książka, program, CD, teleporadnia

REKLAMA

Jednak należy wskazać, iż pracodawca nie może stosować względem pracowników kar w dowolnym momencie. Zgodnie bowiem z art. 109 k.p., kara nie może być zastosowana po upływie 2. tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ponadto, kara może być zastosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika.

Wysłuchanie pracownika

Celem wysłuchania jest umożliwienie pracownikowi wyjaśnienia jego zachowania stanowiącego naruszenie obowiązków oraz ustalenie jego winy. Co więcej, instytucja "wysłuchania pracownika" ma na celu realizowanie funkcji ochronnej prawa pracy i nie może być sprowadzona wyłącznie do formalności. Brak uprzedniego wysłuchania pracownika stanowi formalne uchybienie w procesie zastosowania kary nagany (wyrok Sądu Rejonowego z dnia 3 stycznia 2013 r. IV P 1091/12).

Na pracodawcę został zatem nałożony obowiązek, zgodnie z którym powinien on umożliwić pracownikowi wytłumaczenie przyczyn swojego zachowania

Pracodawca dopiero po uprzednim wysłuchaniu pracownika, będzie uprawniony do podjęcia decyzji o nałożeniu na pracownika kary wymienionej w art. 108 k.p. Przepisy kodeksu pracy nie stanowią jednak, jak wyglądać ma sama procedura wysłuchania, dlatego też w doktrynie podnoszone są różnorakie wnioski, m.in. wskazuje się, iż z wysłuchania pracownika nie sporządza się protokołu. Ponadto, w przedmiocie sposobu wysłuchania podnosi się, iż oprócz osobistej rozmowy pracodawcy i pracownika, dopuszczalne jest przeprowadzenie jej przez telefon, w szczególności wówczas, gdy pracownik wykonuje swoją pracę poza siedzibą zakładu. Niemniej, w kwestii złożenia wyjaśnień drogą korespondencji elektronicznej lub w innej formie pisemnej, wskazuje się, iż może ona stanowić przejaw ograniczenia pracownikowi prawa do swobodnej wypowiedzi, chyba że ten sam na taką formę złożenia wyjaśnień wskaże.

W przedmiocie formy złożenia wyjaśnień przez pracownika wypowiedział się Sąd Najwyższy (wyrok z 16 lipca 1999 roku, sygn. akt I PKN 114/99), wskazując, iż zasadą jest, że wysłuchanie ma nastąpić w formie ustnej, gdyż jest to przyjęta, najbardziej dogodna dla pracownika forma wyjaśnienia okoliczności naruszenia przepisów prawa pracy. W konsekwencji forma wysłuchania zależy od woli pracownika, a pracodawca musi wykazać, że dał pracownikowi możliwość skorzystania z tej instytucji.

50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online

Należy jednak pamiętać, iż pracownikowi przyznaje się prawo do rezygnacji ze składania wyjaśnień, co będzie wówczas traktowane jako wypełnienie przez pracodawcę obowiązku wysłuchania pracownika.

Wpis do akt osobowych i dostęp do nich osób trzecich

Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy, na mocy art. 94 pkt 9a k.p., jest prowadzenie dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników. Szczegółowe informacje związane z realizacją tego obowiązku reguluje rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika. W świetle wspomnianego rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej - § 6 ust. 1, pracodawca zakłada i prowadzi oddzielne dla każdego pracownika akta osobowe.

Ustęp 2 stanowi, że akta osobowe pracownika składają się z trzech części i obejmują:
1) w części A – dokumenty zgromadzone w związku z ubieganiem się o zatrudnienie,
2) w części B – dokumenty dotyczące nawiązania stosunku pracy oraz przebiegu zatrudnienia pracownika, w tym dokumenty związane z przyznaniem pracownikowi nagrody lub wyróżnienia oraz z wymierzeniem kary porządkowej,
3) w części C – dokumenty związane z ustaniem zatrudnienia.

Z uwagi na okoliczność, iż dokumentacja pracownicza jest chroniona przez ustawę o ochronie danych osobowych, a w związku z tym krąg osób mających prawo wglądu do zawartych w niej informacji jest ograniczony, nie ulega wątpliwości, że ma do nich dostęp osoba, której dokumentacja dotyczy oraz pracownicy, którzy zostali upoważnieni przez pracodawcę. Jeżeli osoba nieuprawniona będzie chciała uzyskać dostęp do dokumentacji pracowniczej danego pracownika, będzie musiała uzyskać wcześniej jego zgodę. Nie jest ona jedynie wymagana, gdy prawo wglądu do dokumentacji wynika z konkretnych przepisów. Wymienić tu należy art. 23 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. nr 89, poz. 589), upoważniający inspektorów pracy do przeglądania dokumentacji pracowniczej.

Co zrobić, gdy nie zgadzamy się z karą?

Zgodnie z art. 112 k.p., jeżeli zastosowanie kary nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa, pracownik może w ciągu 7 dni od dnia zawiadomienia go o ukaraniu wnieść sprzeciw, w którym powinien wyjaśnić, na czym, jego zdaniem, polega naruszenie prawa przez pracodawcę. Po wniesionym sprzeciwie, pracodawca po rozpatrzeniu stanowiska zakładowej organizacji związkowej, reprezentującej pracownika, wyda decyzję o uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu.

Konieczne jest jednak, aby wnoszący sprzeciw pracownik, przestrzegał określonego ustawą terminu 7. dni bez względu na okoliczności, gdyż przekroczenie go zwalnia pracodawcę od rozpatrzenia sprzeciwu. Co więcej, termin ten nie może być przywrócony, ponieważ takiej sytuacji nie przewidują przepisy kodeksu pracy. Jako podstawy wniesienia sprzeciwu od kary, wskazuje się naruszenie przez pracodawcę przepisów formalnych, np. niedochowanie terminu wynikającego z art. 109 k.p. czy formy pisemnej wymierzania kary, ogólnikowość uzasadnienia, niewysłuchanie pracownika przed jego ukaraniem oraz naruszenie przez pracodawcę przesłanek merytorycznych do zastosowania kary (np. zastosowanie jej w innych przypadkach niż wymienione w art. 108 k.p.), a także zgoda pracodawcy na określone działanie pracownika.

Należy pamiętać, iż nieskorzystanie przez pracownika z prawa do sprzeciwu uniemożliwia mu wniesienie odwołania do sądu pracy.

Przepisy kodeksu pracy nie zawierają dyspozycji co do formy wniesienia sprzeciwu, niemniej jednak należy wskazać, iż w celach dowodowych, w interesie pracownika jest zadbanie o formę pisemną.


Kara, sprzeciw i co dalej?

Po wniesieniu sprzeciwu, zgodnie z określonym ustawą terminem, pracodawca ma 14 dni na podjęcie decyzji w zakresie uwzględnienia lub odrzucenia sprzeciwu. Jeśli w zakładzie pracy nie działa zakładowa organizacja związkowa lub pracownik nie jest członkiem żadnej z nich, pracodawca będzie mógł podjąć decyzję wcześniej, bez potrzeby wyczekiwania do końca terminu. Jeżeli zamierza sprzeciw odrzucić, powinien wyraźnie oświadczyć to pracownikowi (wskazana jest forma pisemna). Rozpatrzenie sprzeciwu należy do pracodawcy lub innej osoby wyznaczonej do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy (art. 31 k.p.).

Uważa się jednak, iż powinna być to raczej ta sama osoba, która podjęła decyzję o ukaraniu, ponieważ proceduręrocedure proknależy traktować jako określony całościowy tryb.

Jeżeli jednak sprzeciw pracownika nie zostanie uwzględniony, może on w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia go przez pracodawcę o odrzuceniu sprzeciwu, wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego kary. Termin ten nie może zostać przekroczony.

Potwierdza to stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym termin wystąpienia do sądu pracy o uchylenie kary porządkowej jest terminem zawitym prawa materialnego i nie podlega przywróceniu. Co więcej, zawiadomienie o odrzuceniu sprzeciwu od zastosowania kary porządkowej nie musi zawierać pouczenia o przysługującym pracownikowi prawie wystąpienia do sądu pracy o uchylenie zastosowanej kary porządkowej (wyr. Sądu Najwyższego z 9 maja 2000 r., I PKN 626/99).

Wskaźniki i stawki

Kalkulatory

Aktywne druki i formularze

Zgodnie natomiast z art. 112 § 1 zd. 3 k.p., nieodrzucenie sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia jego wniesienia jest równoznaczne z jego uwzględnieniem. A więc stanowi wówczas korzystne rozstrzygnięcie dla pracownika, sprzeciwiającego się karze. Pracodawca powinien wówczas usunąć odpis zawiadomienia o karze z akt osobowych pracownika.

Niemniej jednak należy wskazać, iż zgodnie z art. 113 k.p., karę uważa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa się z akt osobowych pracownika po roku nienagannej pracy. Pracodawca może jednak z własnej inicjatywy lub na wniosek reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej uznać karę za niebyłą przed upływem tego terminu.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Testy otwarte API KSeF 2.0 właśnie ruszyły – sprawdź, co zmienia się w systemie e-Faktur, dlaczego integracja jest konieczna i jakie etapy czekają podatników w najbliższych miesiącach

30 września Ministerstwo Finansów uruchomiło testy otwarte API KSeF 2.0, które pozwalają sprawdzić, jak systemy finansowo-księgowe współpracują z nową wersją Krajowego Systemu e-Faktur. To kluczowy etap przygotowań do obowiązkowego wdrożenia KSeF 2.0, który już od lutego 2025 roku stanie się codziennością przedsiębiorców i księgowych.

Miliony do odzyskania! Spółki Skarbu Państwa mogą uniknąć podatku PCC dzięki zasadzie stand-still

Wyrok WSA w Gdańsku otwiera drogę spółkom pośrednio kontrolowanym przez Skarb Państwa do zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych przy strategicznych operacjach kapitałowych. Choć decyzja nie jest jeszcze prawomocna, firmy mogą liczyć na milionowe oszczędności i odzyskanie wcześniej pobranych podatków.

Rezerwa na zaległe urlopy pracowników - koszt, który może zaskoczyć na zamknięciu roku

Zaległe dni urlopowe stanowią realne i narastające ryzyko finansowe dla firm — szczególnie w sektorze MŚP. W mniejszych przedsiębiorstwach, gdzie często brakuje dedykowanych działów HR czy zespołów płacowych, łatwiej o kumulację niewykorzystanych dni. Z mojego doświadczenia jako CFO na godziny wynika, że problem jest niedoszacowany. Firmy często nie uświadamiają sobie skali zobowiązania. - tłumaczy Marta Kobińska, CEO Create the Flow, dyrektor finansowa, CFO na godziny.

Tryb awaryjny w KSeF – jak działa i kiedy z niego skorzystać?

Obowiązkowy KSeF od 2026 r. budzi emocje, a jedną z najczęściej zadawanych obaw jest: co stanie się, gdy system po prostu przestanie działać?Odpowiedzią ustawodawcy jest tryb awaryjny. Jest to rozwiązanie, które ma zabezpieczyć przedsiębiorców przed paraliżem działalności w razie oficjalnie ogłoszonej awarii KSeF.

REKLAMA

Ruszyły masowe kontrole kart lunchowych. Co sprawdza ZUS?

Karty lunchowe od kilku lat są jednym z najczęściej wybieranych pozapłacowych benefitów pracowniczych. Do września 2023 r. karty mogły być wykorzystywane wyłącznie w restauracjach i innych punktach gastronomicznych. Od tego momentu ich popularność dodatkowo wzrosła – z uwagi na możliwość korzystania z nich również w sklepach spożywczych i supermarketach. Ta zmiana, choć dla pracowników korzystna, wywołała lawinę kontroli Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który coraz uważniej przygląda się temu, w jaki sposób firmy stosują zwolnienie ze składek.

30.09.2025: ważny dzień dla KSeF - Krajowego Systemu eFaktur. Ministerstwo Finansów udostępnia testową wersję systemu

30 września Ministerstwo Finansów udostępnia testową wersję Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF 2.0). To sygnał dla firm, że czas intensywnych przygotowań właśnie się rozpoczął. Jak ten czas na testowanie należy optymalnie wykorzystać?

Rewolucja nie mniej ważna niż KSeF. Nowy obowiązek dla firm sektora MŚP

Cyfryzacja rozliczeń podatkowych w Polsce wchodzi w kolejny etap. Podczas gdy uwaga przedsiębiorców skupia się dziś na KSeF, równie istotna zmiana dotknie ich jeszcze wcześniej. Od 1 stycznia 2026 roku prowadzenie KPiR możliwe będzie wyłącznie w formie cyfrowej. MF przekonuje, że to krok w stronę uproszczenia, automatyzacji oraz zwiększenia transparentności biznesu. Dla sektora MŚP oznacza on również nowe formalności, konieczność inwestycji w systemy IT oraz kary za nieterminowe raporty.

Samochód w JDG – zakup, leasing, VAT, koszty (100%, 75%, czy 50%), sprzedaż. To przedsiębiorca musi wiedzieć koniecznie

Mobilność to często klucz do efektywnego działania przedsiębiorcy, zwłaszcza w usługach, handlu czy transporcie. Prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą (JDG) mogą skorzystać z licznych udogodnień podatkowych, które umożliwiają nie tylko częściowe odliczenie kosztów zakupu pojazdu, ale także rozliczanie wydatków związanych z jego użytkowaniem i eksploatacją. Bierzemy pod lupę najpopularniejsze ulgi i odliczenia samochodowe przysługujące od momentu zakupu, poprzez jego użytkowanie aż po sprzedaż.

REKLAMA

KSeF zmienia zasady gry. Jak biura rachunkowe mogą zabezpieczyć siebie i klientów?

Wprowadzenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) zautomatyzuje obieg dokumentów, ale jednocześnie zrodzi fundamentalne pytanie o odpowiedzialność za kwalifikację kosztów. Obowiązek ten spoczywa na przedsiębiorcy, jednak w praktyce to biura rachunkowe znajdą się na pierwszej linii jeśli idzie o nowe wyzwanie. Niewdrożenie odpowiednich procedur może prowadzić do chaosu komunikacyjnego, sporów z klientami, a nawet do procesów sądowych.

Gigantyczny deficyt i nowe podatki. Rząd ogłasza budżet na 2026 rok - co to oznacza dla naszych portfeli?

Rząd przyjął projekt ustawy budżetowej na 2026 rok, który zakłada rekordowe wydatki na bezpieczeństwo, zdrowie i programy społeczne, ale też gigantyczny deficyt na poziomie 271,7 mld zł. W planie znalazły się podwyżki podatków i akcyzy, a także nowe rozwiązania fiskalne, które mają zasilić budżet. Co to oznacza dla Polaków i jak wpłynie na ich portfele?

REKLAMA