Ulga meldunkowa

Od 1 stycznia 2007 r. do końca 2008 r. obowiązywały bowiem specyficzne zasady opodatkowania zysków ze sprzedaży nieruchomości (dotyczące też spółdzielczych praw do domu lub lokalu). Zgodnie z tymi zasadami w przypadku sprzedaży nieruchomości płaci się podatek w wysokości 19% uzyskanego dochodu. Zasady te dotyczą wyłącznie sprzedaży nieruchomości nabytych od dnia 1 stycznia 2007 r. do końca 2008 r. oraz sprzedaży nieruchomości wybudowanych (oddanych do użytkowania) od dnia 1 stycznia 2007 r. do końca 2008 r.

Co do zasady podatku nie musimy płacić, gdy sprzedamy wymienione wyżej nieruchomości bądź prawa po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie lub wybudowanie. Ta zasada dotyczy jednak wyłącznie sprzedaży poza działalnością gospodarczą.

Jeżeli chcemy sprzedać np. mieszkanie wcześniej niż po 5 latach i uniknąć zapłaty podatku, to sprzedając nieruchomości nabyte w okresie od 1 stycznia 2007 r. do końca 2008 r. musimy skorzystać z tzw. ulgi meldunkowej.

Wprowadził ją art. 21 ust. 1 pkt. 126 ustawy o PIT, który stanowi że wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z odpłatnego zbycia:

a) budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku,

b) lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu,

c) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie,

d) prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

- jeśli podatnik był zameldowany w sprzedawanym budynku lub lokalu na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia

Należy zwrócić uwagę, że wyżej cytowany przepis nie wymienia gruntów ani udziałów w gruntach, które przecież z reguły są sprzedawane łącznie z domem lub mieszkaniem stanowiącymi odrębne nieruchomości (inaczej jest przy lokalach spółdzielczych, bo nie są to nieruchomości a prawa).

Daje to powód organom podatkowym do twierdzenia, że wartość gruntu (udziału w gruncie) zbywanego razem z budynkiem czy lokalem mieszkalnym nie podlega zwolnieniu na podstawie ulgi meldunkowej. Grunt ten należy więc opodatkować na zasadach określonych w art. 30e ustawy o PIT (19% podatek).

Czy ulga meldunkowa dotyczy gruntu lub udziału w gruncie

Polecamy: serwis Ryczałt

Przykładami takich interpretacji są: interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 3 kwietnia 2008 r., nr IBPB2/415W-26/08/MM/KAN-2169/11/07 oraz interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 marca 2008 r., nr ILPB2/415-378/07-2/PW. Obie wydane w imieniu Ministra Finansów.

Początkowo przepisy o uldze meldunkowej wprowadziły 14-dniowy termin (liczony od dnia dokonania odpłatnego zbycia nieruchomości lub prawa majątkowego) na złożenie oświadczenia, że warunki do zwolnienia zostały spełnione. Oświadczenie to powinno zostać złożone w urzędzie skarbowym, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.

Jednak na mocy przepisów przejściowych ustawy nowelizującej przepisy o podatku dochodowym od osób fizycznych (z 6 listopada 2008 r.) termin 14-dniowy nie będzie miał zastosowania. Oświadczenie o spełnieniu warunków do skorzystania z ulgi meldunkowej trzeba będzie złożyć w terminie złożenia zeznania rocznego za rok podatkowy, w którym nastąpiło odpłatne zbycie nieruchomości nabytej w okresie obowiązywania ulgi meldunkowej.

Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2019. Podatki, rachunkowość, prawo pracy i ZUS

Podatki 2019

Dla osób, które uzyskały lub uzyskają dochody ze sprzedaży nieruchomości w 2008 r., już znacznie wcześniej został wprowadzony taki termin. Miały one czas na złożenie oświadczenia do 30 kwietnia 2009 r. Termin ten dotyczył przede wszystkim tych osób, które na skutek dotychczasowej restrykcyjnej interpretacji przepisów o uldze meldunkowej nie złożyły tych oświadczeń, ale które posiadają prawo do ulgi - zgodnie z interpretacją ogólną Ministra Finansów z 19 lutego 2008 r.

Warszawa, dnia 30 kwietnia 2009 r.* Autopromocja Rozliczamy najem. Przykłady, wypełnione druki Sprawdź Jan Kowalski 00-001 Warszawa ul. Alternatywna 111 NIP: 111-111-11-11 Naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście ul. Lindleya Oświadczenie Ja niżej podpisany oświadczam, że jestem uprawniony do skorzystania z tzw. ulgi meldunkowej w podatku dochodowym. W dniu 11 października 2008 r. sprzedałem mieszkanie, które nabyłem w dniu 5 stycznia 2007 r.. Byłem zameldowany w tym mieszkaniu od 20 stycznia 2007 r. do 8 października 2008 r.. W związku z powyższym dochód jaki uzyskałem ze sprzedaży tego mieszkania podlega zwolnieniu z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt. 126 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późniejszymi zmianami) w brzmieniu obowiązującym do końca 2008 r.. Jan Kowalski ______________________ __________________________________ * Osoby, które uzyskały lub uzyskają dochody ze sprzedaży nieruchomości w 2008 r., miały czas na złożenie oświadczenia do 30 kwietnia 2009 r. Jeśli odpłatne zbycie będzie miało miejsce w latach późniejszych, oświadczenie trzeba złożyć właściwemu organowi podatkowemu w terminie złożenia zeznania rocznego (tj. do końca kwietnia) za rok podatkowy, w którym nastąpiło odpłatne zbycie nieruchomości nabytej w okresie obowiązywania ulgi meldunkowej.

Przepisy dot. ulgi meldunkowej stanowiły, że zwolnienie to ma zastosowanie łącznie do obojga małżonków.

Część organów podatkowych długo uważała (bo w końcu pod wpływem orzecznictwa sądów administracyjnych w październiku 2011 r. Minister Finansów zmienił zdanie) , iż oznacza to, że aby małżonkowie sprzedając mieszkanie lub dom mogli skorzystać z ulgi meldunkowej, oboje muszą być zameldowani w nim przez 12 miesięcy przed datą zbycia. To błędny pogląd. Wystarczy bowiem zameldowanie jednego z małżonków dla skorzystania z ulgi.

Jeżeli nasz urząd skarbowy tak zinterpretuje przepisy powołajmy się np. na korzystny dla podatników wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 24 lutego 2009 r. (sygn. I SA/Bd 12/09). Sąd ten stwierdził m.in.:
Jeżeli jednak w art. 21 ust. 22 (ustawy o PIT - przypisek AW) stanowi się, że ulga meldunkowa ma zastosowanie łącznie do obojga małżonków, to w ocenie Sądu, mimo że warunek zameldowania spełnia tylko jeden z małżonków, zwolnienie od podatku przychodów z odpłatnego zbycia ma zastosowanie również do małżonka, który tego warunku nie spełnia. Tylko wtedy zwolnienie podatkowe będzie miało zastosowanie łącznie do obojga małżonków. (...)

Trzeba jednak podkreślić, że jeżeli jeden z małżonków jest zameldowany na pobyt stały w innym miejscu niż drugi z małżonków, który zamieszkuje w zbywanym lokalu i spełnia przesłanki do skorzystania z ulgi meldunkowej, to interesy życiowe tego pierwszego z małżonków powinny być trwale związane z tym drugim lokalem. Tylko wówczas będzie istniała możliwość skorzystania przez obydwu małżonków z ulgi z tytułu zbywania mieszkania, w którym jest zameldowany na pobyt stały pierwszy z małżonków. Rozstrzygnięcie, czy rzeczywiście interesy życiowe tego pierwszego z małżonków są trwale związane z tym innym lokalem należy do sfery faktów i może być sprawdzone w ramach postępowania podatkowego.

Wyrok ten został podtrzymany przez NSA w wyroku z 14 października 2010 r. (sygn. II FSK 949/09), który odrzucił skargę kasacyjną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy.

Jedną z pierwszych korzystnych dla podatników  była interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Rzeszowie z 17 września 2007 r. (nr IS.I/2-4151/9/07, IS.I/2-4151/10/07). W interpretacji tej organ podatkowy stwierdził, że (…) w przypadku odpłatnego zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego stanowiącego współwłasność małżeńską, do skorzystania z „ulgi meldunkowej” wystarczy, aby tylko jeden z małżonków był zameldowany w tym lokalu na pobyt stały przez okres nie krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia.

Ta linia orzecznicza była konsekwentnie kontynuowana.

W końcu 7 października 2011 r.  fiskus przegrywający kolejne sprawy przed sądami administracyjnymi przestał wreszcie upierać się przy niekorzystnym dla podatników stanowisku. I w kolejnej interpretacji ogólnej Minister Finansów uznał, że ulga meldunkowa ma zastosowanie łącznie do obojga małżonków, nawet wówczas, gdy warunek zameldowania spełnia tylko jeden z małżonków. Zwolnienie od podatku przychodów z odpłatnego zbycia ma zatem zastosowanie również do małżonka, który tego warunku nie spełnia.

Zdaniem Ministra Finansów wystarczającym dla skorzystania z ulgi meldunkowej przez oboje małżonków, jest złożenie oświadczenia o spełnieniu warunków do zwolnienia, przez małżonka spełniającego te warunki. Więcej na temat tej interpretacji ...

Wątpliwości budziła również data, od której należy liczyć okres zameldowania uprawniający do ulgi.

Minister Finansów i inne organy podatkowe twierdziły - aż do 20 lutego 2008 r., że należy go liczyć od dnia nabycia nieruchomości. Nadto fiskus twierdził, że nawet w przypadku zameldowanego właściciela nieruchomości - okres zameldowania powinno się liczyć od 1 stycznia 2007 r. - czyli od dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy podatkowej wprowadzającej tą ulgę.

Jednak sądy administracyjne uważają inaczej, tj. że nie ma znaczenia kiedy rozpoczął się okres zameldowania byle podatnik legitymował się nieprzerwanym okresem 12 miesięcy zameldowania w danej nieruchomości

Przykładowo zdaniem WSA w Warszawie (wyrok z 14 listopada 2007 r., sygn. akt: III SA/Wa 1387/07Warunkiem skorzystania ze zwolnienia określonego w art.21 ust.1 pkt 126 lit.b ) u.p.d.f. jest potwierdzenie faktu zamieszkania w określonej miejscowości pod oznaczonym adresem nieruchomości stanowiącej przedmiot odpłatnego zbycia z zamiarem stałego przebywania przez właściwy organ gminy prowadzący ewidencję ludności. Okres zameldowania w nieruchomości nie może być krótszy niż 12 miesięcy przed datą zbycia, co jednoznacznie wskazuje, iż przepis ten nie określa daty od której termin rozpoczyna bieg, ani daty jego upływuNie ma więc podstaw do przyjęcia iż bieg terminu zameldowania rozpoczyna się od daty nabycia lokalu. Przepis stanowi jedynie, że okres zameldowania musi wynosić co najmniej 12 miesięcy w okresie poprzedzającym datę jego zbycia

Taka sama argumentacja znalazła się m.in. w wyroku WSA w Szczecinie (wyrok z 18 lipca 2007 r., sygn. akt: I SA/Sz 330/07) oraz w wyroku WSA w Warszawie (wyrok z 11 lutego 2008 r., sygn. akt: III SA/Wa 1992/07

Pierwsza interpretacja ogólna Ministra Finansów w sprawie ulgi meldunkowej 19 lutego 2008 r. Minister Finansów wydał interpretację ogólną w sprawie „ulgi meldunkowej” (nr DD2/033/0557/SKT/07/1682). Minister uznał w niej, że do 12-miesięcznego okresu zameldowania podatnika na pobyt stały wlicza się okres zameldowania zarówno przed 1 stycznia 2007 r., jak i przed datą nabycia nieruchomości lub prawa. Potwierdził tym samym w pełni słuszność stanowiska prezentowanego w tej kwestii przez sądy administracyjne. Ponadto Minister Finansów rozporządzeniem z 2 kwietnia 2008 r. przedłużył do 30 kwietnia 2008 r. (w odniesieniu do dochodów uzyskanych w 2007 r.) termin do złożenia urzędowi skarbowemu oświadczenia o posiadaniu uprawnień do skorzystaniu z ulgi meldunkowej.Natomiast te osoby, które uzyskały lub uzyskają dochody ze sprzedaży nieruchomości w 2008 r., mają czas na złożenie oświadczenia do 30 kwietnia 2009 r.

Ewentualne zmiany w zakresie obowiązku meldunkowego (o których mówi się od jakiegoś czasu), nie powinny negatywnie wpłynąć na możliwość korzystania z ulgi meldunkowej. Korzystanie z niej gwarantują bowiem podatnikom przepisy przejściowe ustawy nowelizującej ustawę o PIT z 6 listopada 2008 r.

W wyniku nowelizacji przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z 2008 roku ulga meldunkowa została wykreślona z ustawy. Została zastąpiona nowym zwolnieniem, które obowiązuje od 1 stycznia 2009 r. Jednak będzie ona nadal przysługiwać na zasadzie praw nabytych osobom, które będą sprzedawać nieruchomości nabyte w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. przed upływem 5 lat od ich nabycia.

Więcej na temat opodatkowania sprzedaży nieruchomości na starych i nowych zasadach

Wyjaśnienia Ministra Finansów odnośnie zasad opodatkowania dochodów (przychodów) ze sprzedaży nieruchomości

Podstawa prawna: Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 (tekst jednolity) ze zmianami