Przedsiębiorca objęty ochroną konsumencką – zmiany od 2021 roku

Którzy przedsiębiorcy zostaną objęci ochroną konsumencką?

Tak więc wspomniana nowelizacja kodeksu cywilnego oraz ustawy o prawach konsumentów będą obejmować przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze, ujawnione w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, co oznacza, iż przywileje konsumenckie nie będą dotyczyć spółek osobowych jak również spółek kapitałowych.

Konsumentem jest osoba dokonująca czynności prawnej, która nie jest bezpośrednio związane z prowadzoną przez tą osobę działalnością gospodarczą bądź zawodową, co oznacza, iż o statusie danego podmiotu decyduje cel dokonywania danej transakcji.

Jak dotychczas przedsiębiorcy na gruncie przepisów dotyczących praw konsumenta byli traktowani na równi, niezależnie od zasięgu swojej działalności.

Od stycznia 2021 roku osoba fizyczna, która zawrze z innym przedsiębiorcą umowę, która jest ściśle związana z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą lub zawodową, lecz niemającą charakteru zawodowego objęta będzie przepisami o ochronie konsumentów.

Charakter zawodowy umowy

W przepisach tych pojawia się związane z prawem cywilnym określenie „charakteru zawodowego”. Przedsiębiorca według art. 385⁵ Kodeksu Cywilnego (wejdzie w życie od 1 stycznia 2021 roku) ma być traktowany tak jak konsument wyłącznie przy zawieraniu umów, które nie mają dla niego charakteru zawodowego - czyli takich, których nie zawiera w ramach czynności wykonywanych w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. A rodzaj tej wykonywanej działalności będzie weryfikowany w szczególności z przedmiotem działalności gospodarczej, wskazanym w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Portal CEIDG jest dla wszystkich powszechnie dostępnym źródłem informacji o przedsiębiorcach będących osobami fizycznymi, przez co łatwo będzie zweryfikować, czy określona czynność mieści się w zakresie czynności podejmowanych zawodowo w ramach prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej.

Zatem przedsiębiorca, który dokonuje zakupów niezwiązanych z jego działalnością gospodarczą, tj. nie zostaje mu wystawiona faktura na dane firmowe - występuje w roli konsumenta i co za tym idzie, przysługują mu wszystkie jego prawa, jest to bowiem bardzo istotna kwestia, gdyż konsumenci na gruncie prawa cywilnego objęci zostali specjalną ochroną prawną, jako podmiot, który został uznany w obrocie gospodarczym za „słabszy".

Zmiany w Kodeksie cywilnym oraz Ustawie o prawach konsumenta sprawią, iż przedsiębiorcy zyskają znaczącą ochronę konsumencką.  Od stycznia 2021 roku osoba prowadząca działalność gospodarczą zostanie objęta ochroną przewidzianą dla konsumentów w takich zakresach jak:
1) rękojmia za wady,
2) prawo do odstąpienia od umowy zawieranej na odległość bądź poza lokalem swojego przedsiębiorstwa,
3) niedozwolone postanowienia umowne czyli tzw. klauzule abuzywne.

Jeśli chodzi o rękojmie za wady, to ustawa przewiduje, że przepisy zawarte w Kodeksie Cywilnym, co do zasady mają mieć również zastosowanie do osoby fizycznej zawierającej umowę, która jest ściśle związana z  jej działalnością gospodarczą, w przypadku gdy z treści tej umowy wyraźnie wynika, iż nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego. Jednakże podkreślić należy, że w takiej sytuacji nie będą miały zastosowania przepisy dotyczące ograniczeń odnoszących się do modyfikacji odpowiedzialności z tytułu rękojmi czyli. rozszerzenia, wyłączenia bądź też ograniczenia.

Zmiana ta powoduje, że w niektórych sytuacjach przedsiębiorca zakupując towar bądź dokonując usługi będzie mógł skorzystać z prawa do złożenia reklamacji, w sytuacji gdy zakupiony przez niego towar bądź usługa posiadać będą wadę fizyczną lub prawną, a co za tym idzie będzie mu przysługiwać żądanie naprawy towaru bądź tej wymiany towaru na nowy. Sytuację tę opisywać będą obowiązujące od 1 stycznia 2021 r. nowe przepisy art. 556⁴ i art. 556⁵ Kodeksu Cywilnego.

W przypadku zaś prawa do odstąpienia od umowy zmiana ustawy wskazuje, iż przepisy dotyczące prawa do odstąpienia od umowy mają również odnosić się do osób fizycznych, które zawierają umowę ściśle powiązaną z ich działalnością gospodarczą, wtedy gdy z treści umowy jasno wynika, że nie posiada ona dla nich charakteru zawodowego.

Podsumowując, osoby, które zamierzają zawrzeć umowę na odległość bądź też poza lokalem swojego przedsiębiorstwa będą mogły odstąpić od umowy bez podawania przyczyny oraz bez ponoszenia kosztów, jeśli zgłoszą taką chęć w terminie 14 dni. Dodatkowo zaś termin ten zostanie wydłużony, aż do 12 miesięcy, w sytuacji, gdy kupujący nie zostanie poinformowany przez sprzedawcę o prawie odstąpienia od umowy.

Nie od dziś wiadomym jest, że prawo polskie sprzyja bardziej konsumentom niż przedsiębiorcom, gdyż to konsumenci posiadają większą ochronę w kwestii zawieranych umów. Umowy , które są zawierane z konsumentami  nie mają prawa zawierać postanowień, które to rażąco naruszają interesy konsumentów bądź też niezgodne są z potocznie przyjętymi dobrymi obyczajami. Tak więc, jeśli takiego rodzaju postanowienia zawarte są w umowie - to nie są one wiążące dla konsumenta. UOKiK prowadzi rejestr klauzul, które uznane są za niedozwolone, natomiast w Kodeksie Cywilnym zawarta jest listę postanowień uznanych za niedozwolone, mających charakter ogólnych dyrektyw, które bezwzględnie należy stosować przy zawieraniu umów z konsumentami. Prościej mówiąc oznacza to, iż w sytuacji kiedy dany konsument po zakupie usługi, zawarciu umowy dojdzie do wniosku, że choćby jeden z jej zapisów umowy jest niedozwoloną klauzulą umowną, ma on prawo, aby uznać ją za nieważna oraz niewiążącą.

Podsumowując, są to bardzo istotne oraz znaczące zmiany, powodujące przyznanie nowemu podmiotowi jakim jest tzw.„ przedsiębiorca-konsument” szeregu nowym uprawnień, które z pewnością wpłyną pozytywnie na zwiększenie jego ochrony konsumenckiej.

Agnieszka Kaliciak, aplikant adwokacki

Polecamy: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!