REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przedsiębiorstwo w spadku – działalność gospodarcza po śmierci przedsiębiorcy

Subskrybuj nas na Youtube
Przedsiębiorstwo w spadku – działalność gospodarcza po śmierci przedsiębiorcy
Przedsiębiorstwo w spadku – działalność gospodarcza po śmierci przedsiębiorcy

REKLAMA

REKLAMA

Z dniem 1 stycznia 2018 r. planowane jest wejście w życie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Celem projektowanej ustawy jest stworzenie ram prawnych dla płynnej kontynuacji działalności wykonywanej przez zmarłego przedsiębiorcę – osobę fizyczną w okresie przejściowym, tj. od śmierci przedsiębiorcy, a dokładnie od momentu otwarcia spadku do czasu ustalenia następców prawnych przedsiębiorcy i rozstrzygnięcia o dalszych „losach” przedsiębiorstwa.

Konsultowany obecnie projekt tej ustawy wprowadza zasadę tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną po jego śmierci oraz kontynuowania działalności gospodarczej prowadzonej przy użyciu tego przedsiębiorstwa.

REKLAMA

Autopromocja

REKLAMA

Planowanie jest wprowadzenie generalnej reguły, że osoba albo osoby, które nabyły przedsiębiorstwo po śmierci przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, są – na zasadach określonych w ustawie – następcami prawnymi tego przedsiębiorcy w zakresie praw i obowiązków związanych z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorcą – w rozumieniu ustawy, jest osoba, która we własnym imieniu wykonuje działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG. Przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, którzy nie dokonali zgłoszenia do CEIDG, nie będą mogli ustanowić zarządu sukcesyjnego. Jest to związane z koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa obrotu, czemu służy wpis zarządcy sukcesyjnego do CEIDG, pozwalający osobom trzecim zweryfikować sytuację prawną przedsiębiorstwa i umocowanie zarządcy sukcesyjnego.

Osobami, które z chwilą śmierci przedsiębiorcy stają się właścicielami przedsiębiorstwa są pierwotni następcy prawni przedsiębiorcy i/lub małżonek przedsiębiorcy.

Zgodnie z nowymi przepisami „pierwotnym następcą prawnym przedsiębiorcy” będzie osoba, która nabyła przedsiębiorstwo w spadku z chwilą otwarcia spadku, czyli spadkobierca ustawowy, testamentowy albo zapisobierca windykacyjny.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Należy podkreślić, że ustawa posługuje się pojęciem pierwotnych następców prawnych w odniesieniu do rzeczywistych następców prawnych, tj. osób, których prawa spadkowe zostaną potwierdzone w prawomocnym postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku (przedmiotu zapisu windykacyjnego) albo akcie poświadczenia dziedziczenia. Chodzi zatem, w uproszczeniu, o osobę lub osoby, które staną się właścicielami przedsiębiorstwa na skutek śmierci przedsiębiorcy.

Za „następcę prawnego przedsiębiorcy” będzie się uznawało także osobę, która nabywa przedsiębiorstwo w spadku bezpośrednio od pierwotnego następcy prawnego. Dzięki temu, zbycie udziału w spadku nie będzie niweczyło możliwości korzystania z instytucji zarządu sukcesyjnego. Trzeba jednak zastrzec, że nabycie przedsiębiorstwa w spadku od pierwotnego następcy prawnego przez jedną osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną, która posiada zdolność prawną,  będzie powodowało wygaśnięcie zarządu sukcesyjnego.

Pojęciem „małżonek przedsiębiorcy” nowa ustawa posługuje się w odniesieniu do małżonka, który dysponuje prawami do przedsiębiorstwa, nawet jeżeli nie jest spadkobiercą.

Czym będzie instytucja przedsiębiorstwa w spadku

Przedsiębiorstwo w spadku to należące do spadku po przedsiębiorcy przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, albo udział we współwłasności przedsiębiorstwa, a ściślej – we współwłasności składników majątkowych tworzących przedsiębiorstwo, także jeżeli jest przedmiotem zapisu windykacyjnego, a w przypadku gdy przedsiębiorca w chwili śmierci pozostawał w związku małżeńskim, także część majątku wspólnego małżonków obejmująca składniki przedsiębiorstwa.

Do przedsiębiorstwa w spadku będą zaliczane także składniki niematerialne i materialne, nabyte przez zarządcę sukcesyjnego na rachunek następców prawnych przedsiębiorcy i małżonka przedsiębiorcy. Prawa nabyte przez zarządcę sukcesyjnego w ramach zarządu sukcesyjnego albo przez osobę uprawnioną, dokonującą czynności zabezpieczających lub zachowawczych wejdą zatem do wyodrębnionej masy majątkowej – przedsiębiorstwa w spadku, nie zaś w częściach do majątku każdego z następców prawnych czy małżonka przedsiębiorcy. Dzięki temu w okresie zarządu sukcesyjnego zachowana zostanie integralność przedsiębiorstwa.

O przedsiębiorstwie w spadku w rozumieniu ustawy będzie można mówić tylko w okresie od chwili śmierci przedsiębiorcy do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, a jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony – do dnia wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego.

Projektowana ustawa, spójnie z art. 551 Kodeksu cywilnego, posługuje się pojęciem przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym. Przedsiębiorstwo w spadku nie będzie posiadało zdolności prawnej w sferze prawa cywilnego, a w szczególności nie będzie osobą prawną ani jednostką organizacyjną. Rozwiązania przyjęte w sferze prawa prywatnego polegają przede wszystkim na uregulowaniu zasad prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku, stanowiącego od chwili śmierci przedsiębiorcy (otwarcia spadku) własność następców prawnych i/lub małżonka przedsiębiorcy, przez zarządcę sukcesyjnego, na którym spoczywają zarówno uprawnienia jak i obowiązki.

W sensie faktycznym przedsiębiorstwo w spadku stanowić będzie jednak swoistą jednostkę organizacyjną utworzoną przez następców prawnych lub małżonka przedsiębiorcy i reprezentowaną przez zarządcę sukcesyjnego. Zarządca sukcesyjny będzie działał jako zastępca pośredni następców prawnych i małżonka przedsiębiorcy. Przedsiębiorstwo w spadku zyska jednak podmiotowość w zakresie niektórych podatków – przyznany mu zostanie status podatnika, będącego jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej.

Ilekroć przepisy posługują się pojęciem „czynności w sprawach wynikających z prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku” należy przez to rozumieć czynności faktyczne lub prawne w zakresie odpowiadającym działalności gospodarczej, wykonywanej przy użyciu przedsiębiorstwa w spadku.

Działalność prowadzona przez zarządcę sukcesyjnego na rachunek następców prawnych przedsiębiorcy i/lub jego małżonka przy użyciu przedsiębiorstwa w spadku nie będzie działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, gdyż nie spełnia cechy działania „we własnym imieniu”. W zakresie nieuregulowanym w ustawie, do działalności prowadzonej przy użyciu przedsiębiorstwa w spadku będzie stosowało się odpowiednio przepisy o wykonywaniu działalności gospodarczej.

Zarządca sukcesyjny będzie mógł, ale nie musiał być przedsiębiorcą. Trzeba jednak podkreślić, że jeżeli określona osoba, która pełni funkcję zarządcy sukcesyjnego, w sposób zorganizowany i ciągły, profesjonalnie zajmuje się działalnością polegającą na zarządzaniu cudzym majątkiem, na ogólnych zasadach będzie przedsiębiorcą.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM


Projektowana ustawa definiuje również pojęcie „udziału w przedsiębiorstwie w spadku”. Jest to prawo wynikające ze wspólności majątku przedsiębiorstwa w spadku, przysługujące następcy prawnemu przedsiębiorcy lub małżonkowi przedsiębiorcy. Udział w przedsiębiorstwie w spadku będzie decydował m.in. o tym, na czyj rachunek zarządca sukcesyjny dokonuje określonej czynności. Od wysokości udziału będzie zaś zależało, w jakiej części zysk lub strata będzie mogła zostać wypłacona następcy prawnemu lub małżonkowi przedsiębiorcy.

Projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej

Oprac. Wiktoria Świergolik

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
PKWiU 2025 - będzie nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015.

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te świadczone na rzecz osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA

JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obowiązek ten obejmie duże firmy, od 2026 – podmioty zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK VAT, a od kolejnego roku – pozostałych podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

Kiedy członek rodziny współpracujący przy rodzinnym biznesie musi być zgłoszony do ZUS?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

Francuska Administracja Celna wprowadza nowy system Obligatoryjnej Koperty Logistycznej (ELO). Co muszą wiedzieć przewoźnicy? Uproszczenie procedur dla kierowców

ELO to cyfrowe rozwiązanie, które usprawni proces odprawy celnej na granicy między Francją a Wielką Brytanią. Jest to francuski odpowiednik GMR - system będzie wymagać utworzenia jednej elektronicznej „koperty logistycznej” dla każdego pojazdu, zawierającej wszystkie niezbędne dane celne oraz deklaracje bezpieczeństwa.

Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

REKLAMA

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

REKLAMA