Metoda indywidualna amortyzacji

Skorzystanie z tak określonej metody amortyzacji napotyka na podwójne ograniczenie w postaci:

- zastrzeżenia jej zastosowania jedynie do określonej kategorii środków trwałych oraz

- wprowadzenia stawek minimalnych, jakich podatnik nie może obniżać.

Metoda indywidualna amortyzacji może zostać przyjęta dla dokonywania odpisów od używanych lub ulepszonych, wprowadzonych po raz pierwszy do ewidencji środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych:

1. składników majątkowych zakwalifikowanych do grupy 3 - 6 i 8 KŚT,

2. środków transportu, w tym samochodów osobowych,

3. budynków (lokali) i budowli,

4. inwestycji w obcym środku trwałym.

Podkreślenia wymaga fakt, iż ustawodawca określił w treści ustawy o CIT definicje legalne powyższych pojęć. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 16j ust. 2 i 3 ustawy o CIT składniki majątkowe z pozycji 1 i 2 mogą zostać uznane za:

• używane, jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 6 miesięcy, lub
• ulepszone, jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ich ulepszenie stanowiły co najmniej 20% wartości początkowej.

Natomiast środki trwałe z pozycji 3 uznaje się za:

• używane, jeżeli podatnik wykaże, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 60 miesięcy, lub
• ulepszone, jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Minimalne okresy amortyzacji przedstawia tabela

L.P. Autopromocja Webinar: KSeF w małym biurze rachunkowym Sprawdź	Rodzaj środka trwałego		Minimalny okres amortyzacji
1.	Środki trwałe z grupy 3-6 i 8 KŚT	o wartości początkowej do 25 tys.	2 lata
		o wartości początkowej od 25 tys. do 50 tys.	3 lata
		o wartości początkowej od 50 tys.	5 lat
2.	Środki transportu		30 miesięcy
3.	Budynki i budowle	budynki wymienione w rodzajach 103 i 109 KŚT, trwale związane z gruntem, kioski towarowe o kubaturze poniżej 500 m3, domki kempingowe oraz budynki zastępcze	3 lata
		inne	10 lat
4.	Inwestycje w obcych środkach	budynki i budowle	10 lat
		pozostałe	Zgodnie z zasadami określonymi w poz. 1 i 2.

W treści art. 16j ustawy o CIT ustawodawca nie przewidział explicite możliwości dokonywania zmian przyjętej na dzień wprowadzenia do ewidencji środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych indywidualnie określonej stawki amortyzacji.

Zobacz również: W jakich przypadkach można stosować metodę indywidualną przy amortyzacji?

Niemniej jednak wydaje się możliwym do przyjęcia założenie, iż z istoty indywidualnej metody amortyzacji wynika możliwości dokonania zmiany początkowo określonej stawki.

Podatnik bowiem przyjmując określony składnik majątkowy do używania i poddając go indywidualnej metodzie amortyzacji nie jest w stanie przewidzieć czy rzeczywiste zużycie amortyzowanego środka nie będzie wyższe lub niższe od okresu amortyzacji przewidywanego w dniu przyjęcia do ewidencji.

Zatem logicznym byłoby wówczas skrócenie lub ewentualne wydłużenie okresu amortyzacji, z tym jednakże warunkiem, że nowy okres amortyzacji nie mógłby być krótszy niż określony wg tabeli powyżej.

Polecamy: Metoda liniowa amortyzacji

W treści ustawy nie zostały bowiem przewidziane ramy czasowe dokonywania odpisów amortyzacyjnych przy indywidualnej metodzie amortyzacji, a maksymalne stawki wynikają z określenia minimalnych okresów amortyzacji. Wobec powyższego podatnik dysponuje możliwością swobodnego określenia okresu amortyzacji, a tym samym stawki amortyzacji, o ile jest on dłuższy od minimum.

Przy rozważaniu możliwości zmiany stawki przy indywidualnej metodzie amortyzacji należy, mieć na uwadze zwłaszcza dyspozycję art. 16 ust.1 pkt 6 ustawy o CIT, zgodnie z którą kosztem uzyskania przychodu może być strata powstała w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, o ile konieczność ich likwidacji nie wynika ze zmiany profilu działalności.

Przyjmując zatem, iż w indywidualnej metodzie amortyzacji niedopuszczalna jest zmiana stawki amortyzacji przyjętej na dzień ujęcia środka trwałego w ewidencji, w sytuacji błędnego określenia przewidywanego okresu użytkowania,  wystąpiłaby konieczności przeprowadzenia likwidacji środka trwałego, którego stan fizyczny czy też technologiczny nie pozwala na dalsze jego użytkowanie.

Konsekwencją powyższego będzie zaliczenie nieumorzonej wartości środka trwałego do kosztów uzyskania przychodu w dacie przeprowadzenia likwidacji. W krańcowych przypadkach mogłoby zdarzyć się, iż po okresie amortyzowania bardzo niską stawką amortyzacji, dojdzie do obciążenia rachunku podatkowego bardzo wysoką kwotą kosztów, z uwagi na niską wartość umorzenia.