Na jakich zasadach opodatkowany jest dochód akcjonariusza spółki komandytowo- akcyjnej?

Spółka komandytowo - akcyjna jest spółką osobową nieposiadającą osobowości prawnej, której celem jest prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą.

Za jej zobowiązania co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.

Akcjonariusz nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

Spółka nie jest więc podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, ponieważ są nimi osoby prawne, w tym spółki z ograniczoną odpowiedzialnością będące komplementariuszami lub akcjonariuszami spółki komandytowo-akcyjnej.

Spółka akcyjna to spółka kapitałowa. Posiada osobowość prawną.

Spółka komandytowo-akcyjna opłacalna podatkowo

Różne stanowiska sądów

Według orzecznictwa części sądów, przychodem akcjonariusza w spółce komandytowo- akcyjnej (S.K.A.) są otrzymane pieniądze z tytułu wypłaconej dywidendy. Natomiast dywidendy nie powinno traktować się jako przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej, ponieważ związana jest z prawem do akcji.  Przychód akcjonariusza wynika z samego faktu posiadania takiego prawa majątkowego w postaci akcji.

W związku z tym przychód podlega opodatkowaniu w roku podatkowym, w którym wypłacono dywidendę. Momentem powstania przychodu jest moment wypłaty zgromadzonych przez spółkę środków.

Dywidenda w formie niepieniężnej dla wspólnika spółki komandytowo akcyjnej płacącego PIT

Drugie stanowisko zakłada, że akcjonariusz podlega opodatkowaniu na takich samych zasadach, co komplementariusz oraz wspólnicy spółek osobowych (określonych w art. 5 ust 1 i ust 2 oraz art. 25 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – ustawa o CIT).

Przepis art. 25 nakazuje, aby podatnicy wpłacali zaliczki miesięczne w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego a sumą zaliczek należnych za poprzednie miesiące.

Zasady te przewidują, że należy odliczać miesięczne zaliczki na podatek dochodowy od osób prywatnych, uwzględniając część przychodów i kosztów S.K.A., które przypadają na posiadane w trakcie roku obrotowego akcje. Stanowi to rodzaj zaliczkowego uiszczania podatku od dochodu. Takie stanowisko sądów rożni się od powyższego m.in. tym, że inaczej traktuje uzyskiwane przez akcjonariusza dochody. Nie są one dochodami z dywidendy (s.k.a. nie jest osobą prawną), ale podlegają zaliczkowemu opodatkowaniu w trakcie roku podatkowego.

Zgodnie z tym, zarówno komplementariusz jak i akcjonariusz, odprowadzają w równym stopniu w poszczególnych miesiącach zaliczki od przypadającego na nich dochodu. Odbywa się to na podstawie ustalonych proporcji procentowych i niezależnie od tego, jaką wartość pieniężną faktycznie otrzymują w trakcie roku.    

Opodatkowanie dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych

Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego

a) przychód spółki 

NSA wskazał, że w przypadku osób prawnych, opodatkowaniu podlegają wszelkie przychody (dochody) powstające w wyniku nabycia pieniędzy i wartości pieniężnych oraz innego rodzaju składników majątkowych (art. 7 ust. 1 i art. 12 ust.1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. 2000 Nr 54, poz. 654 ze zmianami), zwanej dalej ustawą lub ustawą o CIT).

Zatem przychód określony jest w sposób ogólny, chociaż niektóre przepisy ustawy wskazują na przedmiot opodatkowania w sposób przykładowy- art. 12 ust 1-3 i 3 c i ust 4b ustawy.

Sąd podkreślił, że jeśli chodzi o kwoty należne, to stanowią podlegający opodatkowaniu przychód tylko wtedy, gdy ich źródłem jest działalność gospodarcza, natomiast momentem powstania przychodu jest chwila faktycznego otrzymania pieniędzy lub wartości pieniężnych, data ich otrzymania.

Przychodami związanymi z działalnością gospodarczą i działami specjalnymi produkcji rolnej są otrzymane pieniądze ale i należne przychody, nawet jeśli nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane (po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont). W tym przypadku nie jest istotny moment otrzymania tych przychodów, ponieważ – jak zostało już  wskazane- przychodem są kwoty należne, a więc takie, które nie zostały faktycznie otrzymane.

Polecane: Serwis CIT

Przychodem z działalności gospodarczej są kwoty należne, nawet jeśli nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane.

b) udziały w zysku

Prawo do udziału w zysku jest czymś innym niż wierzytelność oraz roszczenie o wypłatę przypadającej akcjonariuszowi części zysku spółki przeznaczonej do podziału.

Przedmiotem wierzytelności jest wypłata należnej części zysku. Akcjonariusz nabędzie ją po spełnieniu kilku warunków:

- zysk musi zostać wykazany w sprawozdaniu finansowym spółki.                                                 

- Walne Zgromadzenie musi przeznaczyć wypracowany zysk do wypłaty akcjonariuszom zaś uchwała o podziale zysku spółki pomiędzy jej akcjonariuszami wymaga zgody wszystkich jej komplementariuszy.                                                                                                                        

- akcjonariuszowi muszą przysługiwać akcje za dany rok obrotowy w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku.

Wcześniej akcjonariusz ani nie może otrzymać zysku, ani nie ma roszczenia do spółki o jego wypłatę. Dopiero po spełnieniu tych warunków wysokość wierzytelności zostaje konkretnie oznaczona.

c) działalność gospodarcza

NSA wyraźnie podkreślił, że zarówno:

- posiadanie akcji (podobnie jak udziałów) w spółkach prawa handlowego, oraz                              

- czerpanie przychodów z podziału zysku, bez względu na to kiedy akcjonariusz otrzyma z tego źródła pieniądze lub wartości pieniężne,
nie jest prowadzeniem działalności gospodarczej przez akcjonariusza spółki komandytowo-akcyjnej.

Powoduje to, że przychód akcjonariusza nie jest przychodem z działalności gospodarczej, a jedynie wynika z posiadania prawa majątkowego w postaci akcji. Również to, czy spółka osiągała przychody z działalności gospodarczej, czy innej, nie ma żadnego znaczenia.

Przychód akcjonariusza nie jest przychodem z działalności gospodarczej.

Działanie spółki komandytowo-akcyjnej oraz jej akcjonariusza stanowią działania dwóch różnych podmiotów praw i obowiązków i są oceniane niezależnie.

d) moment uzyskania przychodu

Przy wskazywaniu tego momentu trzeba wziąć pod uwagę art. 12 ust 1 ustawy o CIT, który mówi o stosowaniu  metody kasowej. Polega ona na tym, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uregulowania całości lub części należności, a nie z chwilą wydania lub wykonania jej przedmiotu.

Roszczenie o wypłatę zysku wspólnicy uzyskują z dniem podjęcia uchwały o podziale zysku. Jest to zazwyczaj dzień dywidendy (chyba że zostanie ustalony inny termin). Jeśli będzie to dzień późniejszy niż dzień podjęcia uchwały, to  prawo żądania wypłaty zysku zostaje również przesunięte. Termin wypłaty dywidendy może zostać wskazany w statucie lub uchwale walnego zgromadzenia, a jeżeli nie został oznaczony to należy dokonać wypłaty niezwłocznie po wezwaniu uprawnionego akcjonariusza.

Akcjonariusz nie może zostać pozbawiony prawa do udziału w zysku.

Mimo tego, akcjonariusz może nie uzyskać faktycznie tych środków, jeśli zysk nie został w ogóle osiągnięty lub jeśli nie zostanie przeznaczony do wypłaty akcjonariuszom.

Wymienione w art. 12 ust. 1 ustawy  rodzaje przychodów objęte są obowiązkiem podatkowym wtedy, gdy rzeczywiście zostaną przekazane akcjonariuszowi, czyli po dniu dywidendy lub w innym, późniejszym terminie. W innym wypadku obowiązek podatkowy nie powstanie.

Walne zgromadzenie może także wypłacić akcjonariuszom zaliczki na poczet spodziewanej dywidendy (po spełnieniu opisanych już wyżej warunków). Oznacza to, że jeśli akcjonariusz uczestniczył w zyskach spółki w trakcie roku obrotowego, to walne zgromadzenie spółki wypłaca mu zaliczkę na poczet spodziewanej dywidendy. Skutkuje to powstaniem przychodu i obowiązku podatkowego obejmujący przychód cząstkowy uzyskany w tym roku.

Jak rozliczać zyski ze spółki komandytowo-akcyjnej

Skutkiem braku przychodu (dochodu) z tytułu udziału w zysku, jest brak obowiązku wpłacania z tego powodu zaliczek na podatek dochodowy.

Jeśli akcjonariusz nie otrzymał przychodów w ciągu roku obrotowego, lecz dopiero po jego zakończeniu, to obowiązek uiszczenia zaliczki w tym roku nie powstanie. Natomiast taki obowiązek stanie się aktualny wraz z miesiącem, w którym dochód podatnika przekroczył kwotę powodującą obowiązek zapłaty podatku.

Podsumowanie

NSA rozróżnił dwie sytuacje.

1. dotyczy otrzymania przez akcjonariusza przychodu z dywidendy (art. 12 ust 1, pkt 1 ustawy o CIT). W tej sytuacji powinien uiścić sporadyczną zaliczkę na podatek dochodowy spółki za miesiąc, w którym otrzymał wypłatę z zysku. Przychody z udziału w spółce komandytowo-akcyjnej zostają połączone z innymi przychodami akcjonariusza.

2. dotyczy przypadku, gdy akcjonariusz uczestniczy w zyskach spółki w trakcie roku obrotowego, a zaliczka została mu wypłacona na poczet udziału w zysku. Wtedy akcjonariusza powinien zapłacić od tego przychodu (dochodu) zaliczkę za ten miesiąc, w którym powstał przychód (dochód) i wykazać go we właściwym zeznaniu podatkowym (art. 25 ust 1 ustawy ).

Przepis art. 5 ust 2 ustawy, który dotyczy proporcjonalnego rozliczania kosztów uzyskania przychodu wśród akcjonariuszy, nie ma istotnego znaczenia w opisywanym przypadku- przychodowi z zysku nie towarzyszą po stronie akcjonariusza koszty uzyskania przychodu.

Zgodnie z uchwałą NSA opodatkowanie dochodów akcjonariusza powinno nastąpić dopiero w dniu otrzymania dywidendy. 

Powoduje to, że opodatkowanie dochodu akcjonariusza zostaje przesunięte w czasie i  nie ma on obowiązku rozliczania zaliczek na podatek dochodowy od tego rodzaju dochodu w trakcie roku.

Spółka kapitałowa będąca akcjonariuszem w spółce komandytowo-akcyjnej nie musi płacić na bieżąco zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych.