REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zawieszenie biegu przedawnienia w podatkach - rewolucyjne wyroki NSA

Małopolski Instytut Studiów Podatkowych
Doradztwo podatkowe, rachunkowość, audyt, obsługa i pomoc w trakcie postępowań z organami podatkowymi, ceny transferowe
Zawieszenie biegu przedawnienia w podatkach - rewolucyjne wyroki NSA
Zawieszenie biegu przedawnienia w podatkach - rewolucyjne wyroki NSA
Własne

REKLAMA

REKLAMA

30 lipca 2020 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyroki bardzo istotne dla wielu podatników pozostających w sporze z organami podatkowymi (sygn. I FSK 128/20, I FSK 42/20). Sąd kasacyjny oddalił skargi kasacyjne organu podatkowego na wyroki WSA we Wrocławiu, w których rozważono kwestie nadużycia prawa przez organ poprzez instrumentalne wszczęcie postępowania karnoskarbowego.

Warto przypomnieć ze wszczęcie postępowania karnoskarbowego w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe wiążące się z niewykonaniem zobowiązania przez podatnika wstrzymuje bieg przedawnienia tego zobowiązania podatkowego jeżeli podatnik zostanie o wszczęciu postępowania zawiadomiony. Nie trudno się zatem domyślić, że postępowaniom podatkowym, w szczególności dotyczącym odległych okresów rozliczeniowych, dość często towarzysza postępowania karnoskarbowe.

W zaskarżonych przez organ podatkowy wyrokach (sygn.
I SA/Wr 365/19 i I SA/Wr 366/19) WSA we Wrocławiu zwrócił uwagę, że instytucja ta nie może być przez organy podatkowe nadużywana (takie nadużycie naruszałoby bowiem szereg zasad konstytucyjnych i reguł, na straży których stoi prawo unijne), zaś sądy administracyjne uprawnione są do badania tej okoliczności w ramach swoistego „testu nadużycia” (sąd analizując akta musi odpowiedzieć na pytanie, czy organ wszcząłby postępowanie karnoskarbowe, gdyby nie wynikający z przepisów skutek w postaci zawieszenia biegu przedawnienia).

REKLAMA

Autopromocja

Tu wtrącić należy, że stanowisko WSA w tym zakresie pozostaje w sprzeczności z poglądem NSA wyrażonym w uchwale 7 sędziów z dnia 18 czerwca 2018 r., sygn. I FPS 1/18 – WSA we Wrocławiu nie zdecydował się jedynak na występowanie o nową uchwałę ze względu na zasadę pierwszeństwa i zasadę skuteczności prawa unijnego.

Rozpatrując konkretne sprawy WSA doszedł do wniosku, że doszło w ich do nadużycia art. 70 § 1 pkt 6 Ordynacji podatkowej – w wyroku podkreślono, że „organ przygotowawczy wszczynając postępowanie karne skarbowe ( w fazie ad rem) nie może później nic nie robić zwłaszcza w ramach procedury, w której nie uczestniczy podatnik, a od której uzależniony jest upływ terminu przedawnienia”. Co ciekawe, w postępowaniach przygotowawczych organu w tych sprawach nie działo się kompletnie nic – jak zauważył WSA, nawet nie zawieszono tych postępowań do czasu rozstrzygnięcia sprawy podatkowej.

Od wyroków WSA organ wniósł skargi kasacyjne, które zostały oddalone. Jak jednak donosi prasa, w ustnym uzasadnieniu ustnych motywów sąd kasacyjny skupił się na innych elementach sprawy (złożone zostało też zdanie odrębne). Przyznać należy, że to od treści pisemnego uzasadnienia wyroku NSA zależeć będzie, czy znacząco wpłynie on na praktyki niektórych organów podatkowych. Niemniej jednak – komentowane orzeczenie to bardzo wyraźny sygnał, że problem nadużycia instytucji karnoskarbowych w sprawach podatkowych może być skutecznie zauważony przez sąd administracyjny na etapie kontroli skargowej decyzji.

REKLAMA

Warto też zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt analizowanego problemu – jak słusznie zauważył WSA we Wrocławiu, sprzeczna z Konstytucją, prawem Unii oraz istotą postępowania karnoskarbowego jest sytuacja, w której organ wszczyna postępowanie karnoskarbowe i potem nic w jego ramach nie robi. Niestety taka praktyka jest przecież „legalizowana” wprost przez przepisy Kodeksu karnego skarbowego (KKS).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zgodnie z art.114a KKS, postępowanie w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe może być zawieszone, jeżeli jego prowadzenie jest w istotny sposób utrudnione ze względu na prowadzoną kontrolę podatkową, kontrolę celno-skarbową lub toczące się postępowanie przed organami podatkowymi, organami celnymi lub sądami administracyjnymi (zawieszone postępowanie podejmuje się, jeżeli ustąpiły przyczyny uzasadniające jego zawieszenie).

Jeżeli zatem wobec podatnika toczy się kontrola podatkowa za okres, który zaraz się przedawni, organ może wszcząć postępowanie w sprawie i od razu je zawiesić do czasu rozstrzygnięcia sprawy – przez takie zapętlenie organ podatkowy może spokojnie prowadzić postępowanie w sprawach, będąc ograniczany jedynie okresami karalności czynu zabronionego (art. 44 KKS). Te okresy karalności są różne w zależności od tego czy mamy do czynienia z czynem zabronionym zagrożonym karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata, czy też karami mniej dotkliwymi. Mając na względzie treść często stosowanych przez organy KAS przepisów KKS i zastrzegając możliwość wyjątków, można stwierdzić że:

  • jeżeli wartość sporu z organem podatkowym jest „małej wartości” (nie przekracza dwustu-krotności minimalnego wynagrodzenia) – karalność czynu ustaje w tym samym momencie, co nieprzerwany upływ terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego (jeżeli postępowanie „w sprawie” in rem przekształci się w postępowanie „przeciwko osobie” in personam – czyli mówiąc krótko postawione zostaną zarzuty - okres karalności przedłuża się o kolejne 5 lat)
  • jeżeli wartość sporu z organem przewyższa „małą wartość” – karalność czynu ustaje z upływem 10 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności należności publicznoprawnej (jeżeli postawione zostaną zarzuty - okres karalności przedłuża się o kolejne 10 lat)

Czy zatem jeżeli organ pod koniec okresu przedawnienia zobowiązania podatkowego rozpocznie kontrole oraz jednocześnie postępowanie karnoskarbowe, które od razu zawiesi, można przyjąć, że robi „coś” w sprawie karnoskarbowej – a więc jakie rezultaty przyniesie „test nadużycia” sądu administracyjnego w takiej sprawie?

Na dwuznaczność „zapętlonej” konstrukcji przepisów karnoskarbowych i podatkowych wskazywał w swoich orzeczeniach WSA we Wrocławiu, zauważa ją też doktryna prawa karnego (np. G. Łabuda, Art. 44. [w:] Kodeks karny skarbowy. Komentarz, wyd. III, Wolters Kluwer Polska, 2017). Wątpliwości co do konstytucyjności instrumentalnego stosowania tego rozwiązania przedstawiał też Trybunał Konstytucyjny (wyrok z dnia 17 lipca 2012 r., sygn. P 30/11).

Wreszcie, problemem tym zainteresował się Rzecznik Praw Obywatelskich, który w roku, skierował do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o uznanie za sprzeczne z Ustawą Zasadniczą art. 70 § 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej oraz art. 114a KKS. Sprawę zarejestrowano pod znakiem K 31/14. W dniu 10 stycznia 2017 r. wniosek został przez TK rozpoznany - Trybunał postanowił zamkniętą rozprawę otworzyć na nowo i odroczyć bez wyznaczania terminu. Do tej pory żadne dodatkowe czynności odnośnie rozpoznania sprawy nie zostały podjęte.

Skoro zatem wątpliwości natury konstytucyjnej wzbudza sam konstrukt umożliwiający niektórym organom nadużywanie prawa, może warto wrócić do problemu zgodności tworzących mechanizm regulacji z Ustawą Zasadniczą? Może nadszedł właśnie dobry moment, aby rozpoznać wniosek RPO wniesiony do Trybunału Konstytucyjnego prawie 6 lat temu?

Na koniec warto zwrócić uwagę na praktykę postępowań karnoskarbowych – osoby mające bezpośrednią styczność z postępowaniami toczącymi się „przy” sprawach podatkowych niejednokrotnie mają wrażenie, że są one wręcz nierozerwalnie związane z postępowaniami czy kontrolami podatkowymi. Stawiając zarzuty, organy podatkowe często bazują na dorobku spraw podatkowych, często w ramach tego postępowania nie są przeprowadzane żadne konkretne czynności. Do tego jeżeli postępowanie karnoskarbowe toczy się „w sprawie”, podatnik, któremu zawieszono bieg terminu przedawnienia, nie może uzyskać dostępu do akt postępowania, gdyż nie jest jego stroną – nie może zatem zweryfikować co się w tej sprawie dzieje, i czy organ postępowania podejmuje jakiekolwiek działania w jej ramach.

Niestety też z tych powodów często zarzuty podatników dotyczące postępowań karnoskarbowych toczących się „obok” spraw podatkowych są zbywane przez organy krótkim twierdzeniem, że sprawy karnoskarbowe prowadzone są w sposób prawidłowy. Sam sposób procedowania w ramach karnoskarbowych postępowań przygotowawczych często w praktyce wzbudza jednak szereg wątpliwości

Co do zasady postępowanie przygotowawcze w sprawie karnoskarbowej należy wszcząć, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa karnoskarbowego – w jakim momencie należałoby więc przyjąć, że takie uzasadnione podejrzenie występuje? Czy takie podejrzenie może istnieć po stronie organu podatkowego jeszcze na etapie kontroli podatkowej, kiedy to organ nie podjął jeszcze żadnych wiążących ustaleń względem podatnika? Czy w sytuacji, gdy po zakończeniu postępowania okaże się, że pierwotne zarzuty stawiane podatnikowi przez organ są nieprawdziwe, czy organ postępowania przygotowawczego, który wszczynając postępowanie karnoskarbowe kierował się „prawdopodobieństwem” tych zarzutów konsekwentnie powinien umorzyć postępowanie karnoskarbowe?

Analizując problemy powstające na styku spraw podatkowych i karnoskarbowych postawić można wiele pytań – głównym problemem dotychczas było jednak to, że na kolejnych etapach sporu podatkowego żaden podmiot rozstrzygający nie chciał na nie odpowiedzieć. Zmianę przynieść mogą tutaj orzeczenia WSA we Wrocławiu, oraz, miejmy nadzieję, wyroki NSA utrzymujące je w mocy. Przy okazji ostatnich rozstrzygnięć Naczelnego Sądu Administracyjnego warto zatem pochylić się nad postępowaniem karnoskarbowym – do tego zachęcać należy także sądy administracyjne rozpatrujące zarzuty podatników odnoszące się do nadużyć instytucji prawa karnego skarbowego w sprawach podatkowych.

Mateusz Oleksy, starszy konsultant podatkowy w MISP

Polecamy: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Polecamy: INFORLEX Biznes

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Prof. Modzelewski: Dlaczego wdrożenie obowiązkowego KSeF skończy się fiaskiem; nie usunięto zasadniczych błędów faktur ustrukturyzowanych

Opublikowano wreszcie nowelizację nowelizacji przepisów dotyczących faktur ustrukturyzowanych. Wbrew wcześniejszym zapowiedziom Ministra Finansów (które podatnicy przyjęli z ulgą i zadowoleniem), nie usunięto zasadniczych błędów tej koncepcji, a proponowane zmiany mają charakter wręcz kosmetyczny. Czyli dalej forsowany jest absurdalny, kosztowny, szkodliwy politycznie i w sumie niewdrażalny projekt niewiadomego autorstwa, który doprowadzi do całkowitej destrukcji systemu rozliczeń i dokumentowania sprzedaży i zakupów w obrocie gospodarczym – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski z Instytutu Studiów Podatkowych. 

Prof. Modzelewski: Dlaczego wdrożenie obowiązkowego KSeF skończy się fiaskiem; nie usunięto zasadniczych błędów faktur ustrukturyzowanych

Opublikowano wreszcie nowelizację nowelizacji przepisów dotyczących faktur ustrukturyzowanych. Wbrew wcześniejszym zapowiedziom Ministra Finansów (które podatnicy przyjęli z ulgą i zadowoleniem), nie usunięto zasadniczych błędów tej koncepcji, a proponowane zmiany mają charakter wręcz kosmetyczny. Czyli dalej forsowany jest absurdalny, kosztowny, szkodliwy politycznie i w sumie niewdrażalny projekt niewiadomego autorstwa, który doprowadzi do całkowitej destrukcji systemu rozliczeń i dokumentowania sprzedaży i zakupów w obrocie gospodarczym – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski z Instytutu Studiów Podatkowych. 

Wdrażanie ustawy o sygnalistach. Ważna data dla firm: 1 stycznia 2025 r.

Ustawa o sygnalistach weszła w życie 25 września 2024 r. Na jej mocy wiele firm ma obowiązek wyznaczenia osoby, która będzie przyjmowała zgłoszenia wewnętrzne od pracowników. Stan zatrudnienia należy pierwszy raz ustalić na dzień 1 stycznia 2025 r. i również na ten dzień trzeba mieć przygotowaną procedurę zgłoszeń wewnętrznych chroniącą sygnalistów. Dotyczy to tych podmiotów, których dotyczą przepisy ustawy o ochronie sygnalistów z uwagi na zatrudnienie co najmniej 50 osób.

Czy pracodawca ma prawo zwolnić pracownika i zastąpić go sztuczną inteligencją? Adwokat: nie ma specjalnych przepisów ale etat może być zlikwidowany, gdy firma wprowadza automatyzację

Czy pracodawca ma prawo zwolnić pracowników i zastąpić ich przez sztuczną inteligencję? Jak mówi adwokat Marek Jarosiewicz, wspólnik w kancelarii Wódkiewicz & Sosnowski sytuacja jest delikatna, bo sztuczna inteligencja, szczególnie w kontekście rynku pracy, wymaga jeszcze dużego doprecyzowania. – Przedsiębiorca ma prawo unowocześniać procesy w swojej firmie. Z etycznego punktu widzenia jednak powoływanie się na sztuczną inteligencję przy redukcji etatów może być wątpliwe – przyznaje mecenas Jarosiewicz. 

REKLAMA

Koniec realnych zysków z lokat bankowych. W 2025 r. inflacja będzie spadała szybciej niż stopy procentowe?

Zanotowane we wrześniu 2024 r. przyspieszenie inflacji to zła informacja dla oszczędzających na lokatach bankowych. Osoby posiadające przeciętne lokaty w bankach znowu zaczynają realnie tracić, czyli przegrywać z inflacją. Oprocentowanie depozytów przestaje bowiem chronić siłę nabywczą zaoszczędzonych pieniędzy przed zgubnym działaniem inflacji. Dalsze przyspieszenie inflacji i spodziewane obniżki stóp procentowych to scenariusz, który działa na niekorzyść bankowych ciułaczy.

Jak działa ulga na zabytki? Można odliczyć 50% wydatków w rozliczeniu PIT, ale trzeba spełnić wszystkie warunki

Ulga na zabytki to forma preferencji podatkowej dostępna dla podatników PIT, którzy rozliczają się według skali podatkowej, podatku liniowego lub ryczałtu. Aby móc z niej skorzystać, konieczne jest posiadanie statusu właściciela lub współwłaściciela zabytkowej nieruchomości. Ulga obejmuje 50% odliczenia wydatków m.in. na prace konserwatorskie.

Z dużej chmury mały deszcz – system do obsługi zgłoszeń celnych wywozowych AES działa

Z dniem 31 października 2024 odłączono działający do tej pory system do obsługi zgłoszeń celnych wywozowych AES/ECS i zastąpiono go systemem AES Plus. Jest to ogólnounijny program do walidacji i weryfikacji zgłoszeń celnych w procedurze wywozu.

Podatek PIT - część 3
Zapraszamy do rozwiązania quizu o podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Jest to trzeci quiz dotyczący tej problematyki, który zawiera dziesięć pytań a tylko jedna odpowiedź jest właściwa.

REKLAMA

Podatek PIT - część 2
Oto quiz w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Jest to drugi quiz dotyczący tej problematyki. Składa się z dziewięciu pytań i tylko jedna odpowiedź jest poprawna.
Wakacje składkowe dla przedsiębiorców – czy warto korzystać. Wnioski w 2024 r. tylko do końca listopada by uzyskać zwolnienie ze składek w grudniu

Coraz więcej przedsiębiorców poszukuje elastycznych rozwiązań, które pozwolą im na optymalizację kosztów prowadzenia działalności. Jednym z takich narzędzi są tzw. wakacje składkowe – możliwość zwolnienia z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS w jednym wybranym miesiącu w roku. W 2024 roku wnioski można składać w listopadzie, by móc skorzystać z tego zwolnienia w grudniu br. To przede wszystkim pierwsza tego typu pomoc dla mikroprzedsiębiorców, których finansowo dotknęły skutki reformy zwanej „Polskim Ładem”. Katarzyna Siwiec, radca prawny i doradca podatkowy komentuje zalety i wady związane z tym rozwiązaniem.

REKLAMA