REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zaliczka czy zadatek - co wybrać. Skutki podatkowe w PIT, CIT i VAT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wojciech Kliś
Doradca podatkowy
Zaliczka czy zadatek - co wybrać. Skutki podatkowe w PIT, CIT i VAT
Zaliczka czy zadatek - co wybrać. Skutki podatkowe w PIT, CIT i VAT
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Wcześniejsza zapłata za świadczenie kontrahenta (w formie zadatku lub zaliczki) może mieć wpływ zarówno na podatki dochodowe (PIT, CIT) jak i podatek od towarów i usług (VAT). Różnice w cywilistycznym rozumieniu zaliczki i zadatku będą miały spore znaczenie dla rozliczeń podatkowych stron.

Zaliczka czy zadatek – definicje i różnice

W cywilistycznym sensie zadatek jest to zapłata części wynagrodzenia przed faktyczną jej realizacją - w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. Reguła ta została wyrażona w art. 394 Kodeksu Cywilnego.

Sama zaliczka nie została zdefiniowania w ustawie. Zaliczka nie jest również pojęciem, z którym ustawodawca cywilistycznie wiąże szczególne konsekwencje. Jest to termin potoczny, którego znaczenie utrwaliło się w praktyce. W szczególności nie należy wiązać konsekwencji określonych w art. 394 Kodeksu Cywilnego. Zarówno ustawy o podatkach dochodowych jak i ustawa o podatku od towarów i usług nie definiują zaliczki i zadatku. Dlatego w rozumieniu ich charakteru należy odnieść się do ich znaczenia zarówno w języku potocznym jak i ustawach poza podatkowych. Słownik języka polskiego PWN definiuje zaliczkę jako „część należności wpłacana lub wypłacana z góry na poczet tej należności”.

REKLAMA

Autopromocja

Zwrot zadatku i zaliczki – skutki w podatku dochodowym i podatku VAT

W zakresie podatku dochodowego (PIT lub CIT), zwrot zaliczki i zadatku oznacza, że faktyczna usługa lub dostawa towarów nie została wykonana. Zaliczka co do zasady nie stanowi przychodu, gdyż nie jest ona świadczeniem ostatecznym. Staje się ona przychodem – w uproszczeniu – z chwilą przekształcenia w świadczenie ostateczne, czyli zazwyczaj z chwilą wykonania usługi lub dostawy towaru. Z perspektywy podatku dochodowego zwrot zaliczki nie będzie skutkował ani obowiązkami korekty przychodów ani kosztów. Podobnie należy traktować zadatek. Będzie to świadczenie nieostateczne, zatem w kontekście podatku dochodowego nie powinno być traktowane jako przychód. Zwrot zadatku i zaliczki w istocie nie generuje obowiązków korekty w zakresie podatku dochodowego.

W zakresie VAT, wpłata zaliczki oraz zadatku ma jednakowy charakter. Co do zasady, zgodnie z art. 19 ust. 8 ustawy o VAT, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, lub m.in. zaliczkę lub zadatek obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty. W tym kontekście zwrot zaliczki lub zadatku (np. z powodu niewykonania usługi z winy usługodawcy), będzie generował obowiązek korekty u obu podatników. Nie każda wpłata ma charakter zaliczkowy lub charakter zadatku. Na podobne rozumowanie wskazują m.in. Interpretacja Indywidualna z dnia 4 lutego 2020 r., Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-1.4012.720.2019.2.KOM:

Tak więc w dacie otrzymania przez Wnioskodawcę opłaty rezerwacyjnej, wpłacanej na podstawie umowy rezerwacyjnej, opłata ta nie stanowi/nie będzie stanowić wynagrodzenia za świadczenie usług, a jedynie będzie potwierdzać rzeczywiste zainteresowanie klienta ofertą Wnioskodawcy i wolę nabycia danego lokalu. Opłata rezerwacyjna w dacie jej otrzymania przez Wnioskodawcę nie wiąże się zatem z wykonaniem przez Wnioskodawcę świadczenia i tym samym w dacie jej otrzymania nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Pogląd ten wspiera również orzecznictwo, m.in. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 24 marca 2021 r., sygn. I SA/Łd 516/20:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Z powołanych wcześniej wyroków NSA płynie wniosek, że aby powstał obowiązek podatkowy na podstawie art. 19 ust. 11 ustawy o VAT (art. 19a ust. 8) konieczne jest zawsze ustalenie, iż wpłaty stanowią część konkretnej, oznaczonej co do podmiotu i przedmiotu, należności podatnika od jego kontrahenta. Wpłata określonej kwoty na rzecz podatnika nie może być uznana za objętą obowiązkiem podatkowym przedpłatę, zadatek, zaliczkę lub ratę, jeśli nie łączy się z konkretnymi dostawami (usługami) i jeśli nie stanowią cząstkowej zapłaty za indywidualnie, nieodwracalnie umówioną transakcję. Wszelkie okoliczności istotne dla zaistnienia zdarzenia podatkowego (przyszłej dostawy lub usługi) muszą być więc jednoznacznie i niezmiennie określone pod względem podmiotowym oraz przedmiotowym, i nie mogą mieć funkcji jedynie zabezpieczenia wykonania nie do końca jeszcze sprecyzowanej czynności opodatkowanej.

Z podatkowego punktu widzenia zwrot takiej zaliczki lub zadatku będzie generował obowiązek korekty w zakresie podatku należnego i naliczonego. Zasady korekty zostały wyrażone zarówno w art. 29a ust. 10 oraz 13 ustawy o VAT oraz art. 89 ust. 19a ustawy o VAT.

Zatrzymanie zadatku lub zaliczki – skutki w podatku dochodowym i VAT

W zakresie podatku dochodowego (PIT lub CIT), zatrzymanie zadatku lub zaliczki wiąże się z rozpoznaniem przychodu podatkowego. Otrzymujący uzyskał środki finansowe które w momencie potwierdzenia, że usługa nie zostanie wykonana pozostanie bezzwrotna.

Wskazać należy, że zarówno zadatek jak i zaliczka „utracone” nie będą kosztem uzyskania przychodu. Wyłączenie wprost zostało wskazane w art. 16 ust. 1 pkt 56 ustawy o CIT  i art. 23 ust. 1 pkt 54 ustawy o PIT). Zgodnie z tymi przepisami za koszty uzyskania przychodów nie uważa się strat (kosztów) powstałych w wyniku utraty dokonanych przedpłat (zaliczek, zadatków) w związku z niewykonaniem umowy.

W zakresie VAT – wskazać należy, że zadatek i zaliczka nie są związane z wykonaniem usługi lub dostawy towarów. Najczęściej zaliczka i zadatek zostają zatrzymane ze względu na rezygnację kontrahenta. W takim wypadku należy wskazać, że zadatek i zaliczka jako niezwiązane z usługą/dostawą – nie powinny być opodatkowane (mają one charakter quasi odszkodowawczy). W tym wypadku również należy rozliczyć korektę VAT zarówno w podatku należnym jak i naliczonym.

Wojciech Kliś, doradca podatkowy

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Firmy niegotowe na KSeF. Tylko 5230 przedsiębiorstw korzysta z systemu – czas ucieka. [DANE MF]

Z danych udostępnionych przez Ministerstwo Finansów wynika, że do 5 marca 2025 roku z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) skorzystało zaledwie 5230 firm. To oznacza, że w ciągu ponad trzech lat działania systemu zdecydowało się na niego jedynie kilka tysięcy przedsiębiorców. Tymczasem za 9 miesięcy korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe – a to oznacza prawdziwą rewolucję dla księgowości w Polsce.

Prof. Modzelewski do premiera Tuska: narzucanie KSeF-u i faktur ustrukturyzowanych wszystkim podatnikom VAT nie jest deregulacją gospodarki; ten pomysł powinien trafić do kosza

W dniu 12 kwietnia br. Ministerstwo Finansów potwierdziło zamiar wdrożenia w 2026 roku obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur i obligatoryjnego stosowania faktur ustrukturyzowanych przez wszystkich podatników VAT. Prof. dr hab. Witold Modzelewski apeluje do Pana Premiera Donalda Tuska: „Wierzę, że jako liberał traktuje Pan potrzebę deregulacji gospodarki zupełnie poważnie. Nie należy ulegać lobbystom, którzy chcą zarobić na dezorganizacji systemu fakturowania. Pomysł faktur ustrukturyzowanych powinien trafić definitywnie do kosza.”

Można przekazać 1,5% podatku rolnego - w 2025 r. pierwszy raz. Są dwie uprawnione organizacje

W komunikacie z 16 kwietnia 2025 r. Ministerstwo Finansów poinformowało, że w 2025 roku podatnicy podatku rolnego mogą przekazać 1,5 tego podatku na rzecz Krajowego Związku Rewizyjnego Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych lub OPZZ Rolników i Organizacji Rolniczych. Jakie są warunki tego przekazania?

PIT 2025: 15 najczęstszych błędów w rocznym zeznaniu podatkowym. Bądź mądry przed szkodą!

Złożenie corocznej deklaracji PIT to podstawowy zakres komunikacji podatnika z administracją skarbową. Warto zadbać, by przebiegła ona w sposób optymalny i nie nastręczała niespodziewanych nieprzyjemności. Dlatego też przedstawiamy zestawienie najczęstszych błędów, przed którymi można się uchronić, korzystając z poniższych podpowiedzi.

REKLAMA

7 skutków spadających stóp procentowych NBP. Już w maju 2025 r. RPP rozpocznie cykl obniżek?

Tańsze i łatwiej dostępne kredyty to tylko część skutków cięć stóp procentowych NBP. Polityka monetarna to miecz obosieczny. W momencie, w którym kredytobiorcy cieszą się z niższych rat, to posiadacze oszczędności mają problem ze znalezieniem solidnie oprocentowanego depozytu. Widmo niższych stóp procentowych oznacza też, że w dół pójść może oprocentowanie detalicznych obligacji skarbowych, a zakup mieszkania na wynajem może znowu odzyskać swój blask.

Korekta zeznania podatkowego PIT. Jak to zrobić i do kiedy jest na to czas?

Do końca roku 2030 podatnicy mają prawo składać korekty zeznań PIT za rok 2024. Błędy w deklaracjach podatkowych zdarzają się zarówno na niekorzyść podatnika (np. pominięcie ulgi, o której się nie wiedziało), jak i na niekorzyść fiskusa (np. pominięcie źródła przychodów, o którym się zapomniało). Złożenie korekty zeznania nie wymaga uzasadnienia, a skorygować można nawet taką deklarację, która z upływem 30 kwietnia 2025 r. została bez udziału podatnika automatycznie zatwierdzona w usłudze Twój e-PIT.

Pilne! Będzie nowelizacja ustawy o KSeF, znamy projekt: jakie zmiany w obowiązkowym e-fakturowaniu

Ministerstwo Finansów opublikowało długo wyczekiwany projekt nowelizacji ustawy o VAT, regulujący obowiązek stosowania faktur ustrukturyzowanych. Wraz z nim udostępniono również oficjalną „mapę drogową” wdrożenia Krajowego Systemu e-Faktur – KSeF.

Ewidencje VAT oszustów i uczciwych podatników niczym się nie różnią. Jak systemowo zablokować wzrost zwrotów VAT? Prof. Modzelewski: jest jeden sposób

Jedyną skuteczną barierą systemową dla prób wyłudzenia zwrotów jest uzależnienie wpływów zwrotów od zastosowania przez podatnika mechanizmu podzielonej płatności w stosunku do kwot podatku naliczonego, który miałby być zwrócony – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA

Obowiązkowy KSeF 2026 - MF pokazało najnowszy harmonogram. KSeF 2.0, integracja i testy, tryb offline24, faktury masowe, certyfikat wystawcy faktury i więcej szczegółów

W komunikacie z 12 kwietnia 2025 r. Ministerstwo Finansów przedstawiło aktualny stan projektu rozwiązań prawnych, technicznych i biznesowych oraz plan wdrożenia (harmonogram) obowiązkowego systemu KSeF. Można jeszcze do 25 kwietnia 2025 r. zgłaszać do Ministerstwa uwagi i opinie do projektu pisząc maila na adres sekretariat.PT@mf.gov.pl.

Cyfrowe narzędzia dla księgowych. Kiedy warto zmienić oprogramowanie księgowe?

Nowoczesne narzędzia dla księgowych. Na co zwracać uwagę przy zmianie oprogramowania księgowego? Według raportów branżowych księgowi spędzają nawet 50 proc. czasu na czynnościach, które mogłyby zostać usprawnione przez nowoczesne technologie.

REKLAMA