REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zaliczka czy zadatek - co wybrać. Skutki podatkowe w PIT, CIT i VAT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wojciech Kliś
Doradca podatkowy
Zaliczka czy zadatek - co wybrać. Skutki podatkowe w PIT, CIT i VAT
Zaliczka czy zadatek - co wybrać. Skutki podatkowe w PIT, CIT i VAT
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Wcześniejsza zapłata za świadczenie kontrahenta (w formie zadatku lub zaliczki) może mieć wpływ zarówno na podatki dochodowe (PIT, CIT) jak i podatek od towarów i usług (VAT). Różnice w cywilistycznym rozumieniu zaliczki i zadatku będą miały spore znaczenie dla rozliczeń podatkowych stron.

Zaliczka czy zadatek – definicje i różnice

W cywilistycznym sensie zadatek jest to zapłata części wynagrodzenia przed faktyczną jej realizacją - w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. Reguła ta została wyrażona w art. 394 Kodeksu Cywilnego.

Sama zaliczka nie została zdefiniowania w ustawie. Zaliczka nie jest również pojęciem, z którym ustawodawca cywilistycznie wiąże szczególne konsekwencje. Jest to termin potoczny, którego znaczenie utrwaliło się w praktyce. W szczególności nie należy wiązać konsekwencji określonych w art. 394 Kodeksu Cywilnego. Zarówno ustawy o podatkach dochodowych jak i ustawa o podatku od towarów i usług nie definiują zaliczki i zadatku. Dlatego w rozumieniu ich charakteru należy odnieść się do ich znaczenia zarówno w języku potocznym jak i ustawach poza podatkowych. Słownik języka polskiego PWN definiuje zaliczkę jako „część należności wpłacana lub wypłacana z góry na poczet tej należności”.

REKLAMA

Autopromocja

Zwrot zadatku i zaliczki – skutki w podatku dochodowym i podatku VAT

REKLAMA

W zakresie podatku dochodowego (PIT lub CIT), zwrot zaliczki i zadatku oznacza, że faktyczna usługa lub dostawa towarów nie została wykonana. Zaliczka co do zasady nie stanowi przychodu, gdyż nie jest ona świadczeniem ostatecznym. Staje się ona przychodem – w uproszczeniu – z chwilą przekształcenia w świadczenie ostateczne, czyli zazwyczaj z chwilą wykonania usługi lub dostawy towaru. Z perspektywy podatku dochodowego zwrot zaliczki nie będzie skutkował ani obowiązkami korekty przychodów ani kosztów. Podobnie należy traktować zadatek. Będzie to świadczenie nieostateczne, zatem w kontekście podatku dochodowego nie powinno być traktowane jako przychód. Zwrot zadatku i zaliczki w istocie nie generuje obowiązków korekty w zakresie podatku dochodowego.

W zakresie VAT, wpłata zaliczki oraz zadatku ma jednakowy charakter. Co do zasady, zgodnie z art. 19 ust. 8 ustawy o VAT, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, lub m.in. zaliczkę lub zadatek obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty. W tym kontekście zwrot zaliczki lub zadatku (np. z powodu niewykonania usługi z winy usługodawcy), będzie generował obowiązek korekty u obu podatników. Nie każda wpłata ma charakter zaliczkowy lub charakter zadatku. Na podobne rozumowanie wskazują m.in. Interpretacja Indywidualna z dnia 4 lutego 2020 r., Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-1.4012.720.2019.2.KOM:

Tak więc w dacie otrzymania przez Wnioskodawcę opłaty rezerwacyjnej, wpłacanej na podstawie umowy rezerwacyjnej, opłata ta nie stanowi/nie będzie stanowić wynagrodzenia za świadczenie usług, a jedynie będzie potwierdzać rzeczywiste zainteresowanie klienta ofertą Wnioskodawcy i wolę nabycia danego lokalu. Opłata rezerwacyjna w dacie jej otrzymania przez Wnioskodawcę nie wiąże się zatem z wykonaniem przez Wnioskodawcę świadczenia i tym samym w dacie jej otrzymania nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Pogląd ten wspiera również orzecznictwo, m.in. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 24 marca 2021 r., sygn. I SA/Łd 516/20:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Z powołanych wcześniej wyroków NSA płynie wniosek, że aby powstał obowiązek podatkowy na podstawie art. 19 ust. 11 ustawy o VAT (art. 19a ust. 8) konieczne jest zawsze ustalenie, iż wpłaty stanowią część konkretnej, oznaczonej co do podmiotu i przedmiotu, należności podatnika od jego kontrahenta. Wpłata określonej kwoty na rzecz podatnika nie może być uznana za objętą obowiązkiem podatkowym przedpłatę, zadatek, zaliczkę lub ratę, jeśli nie łączy się z konkretnymi dostawami (usługami) i jeśli nie stanowią cząstkowej zapłaty za indywidualnie, nieodwracalnie umówioną transakcję. Wszelkie okoliczności istotne dla zaistnienia zdarzenia podatkowego (przyszłej dostawy lub usługi) muszą być więc jednoznacznie i niezmiennie określone pod względem podmiotowym oraz przedmiotowym, i nie mogą mieć funkcji jedynie zabezpieczenia wykonania nie do końca jeszcze sprecyzowanej czynności opodatkowanej.

Z podatkowego punktu widzenia zwrot takiej zaliczki lub zadatku będzie generował obowiązek korekty w zakresie podatku należnego i naliczonego. Zasady korekty zostały wyrażone zarówno w art. 29a ust. 10 oraz 13 ustawy o VAT oraz art. 89 ust. 19a ustawy o VAT.

Zatrzymanie zadatku lub zaliczki – skutki w podatku dochodowym i VAT

W zakresie podatku dochodowego (PIT lub CIT), zatrzymanie zadatku lub zaliczki wiąże się z rozpoznaniem przychodu podatkowego. Otrzymujący uzyskał środki finansowe które w momencie potwierdzenia, że usługa nie zostanie wykonana pozostanie bezzwrotna.

Wskazać należy, że zarówno zadatek jak i zaliczka „utracone” nie będą kosztem uzyskania przychodu. Wyłączenie wprost zostało wskazane w art. 16 ust. 1 pkt 56 ustawy o CIT  i art. 23 ust. 1 pkt 54 ustawy o PIT). Zgodnie z tymi przepisami za koszty uzyskania przychodów nie uważa się strat (kosztów) powstałych w wyniku utraty dokonanych przedpłat (zaliczek, zadatków) w związku z niewykonaniem umowy.

W zakresie VAT – wskazać należy, że zadatek i zaliczka nie są związane z wykonaniem usługi lub dostawy towarów. Najczęściej zaliczka i zadatek zostają zatrzymane ze względu na rezygnację kontrahenta. W takim wypadku należy wskazać, że zadatek i zaliczka jako niezwiązane z usługą/dostawą – nie powinny być opodatkowane (mają one charakter quasi odszkodowawczy). W tym wypadku również należy rozliczyć korektę VAT zarówno w podatku należnym jak i naliczonym.

Wojciech Kliś, doradca podatkowy

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kto i kiedy może ponieść odpowiedzialność karną za niezłożenie wniosku o upadłość spółki handlowej (np. sp. z o.o.)

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki handlowej to obowiązek, który spoczywa na barkach między innymi członków zarządu i likwidatorów. Niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółki jest przestępstwem, które zostało uregulowane nie w Kodeksie karnym, a w Kodeksie spółek handlowych.

Komunikat ZUS: 2 czerwca 2025 r. mija ważny termin dla przedsiębiorców. Chodzi o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina przedsiębiorcom, że do 2 czerwca 2025 r. należy zweryfikować i odesłać przez PUE/eZUS wniosek o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej.

ZUS odbiera zasiłki za błędy dotyczące składek sprzed 2022 roku – Rzecznik MŚP interweniuje

Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpływa coraz więcej dramatycznych spraw dotyczących decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w których organ odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, wskazując, że przedsiębiorcy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu za okres sprzed 2022 roku.

Podatnik zapłacił zaległy podatek ale nie zatrzymało to egzekucji. Urząd skarbowy wykorzystał pomyłkę w przelewie. Winą obarczył podatnika i automatyzację systemu

Absurdów podatkowych nie brakuje. Dla przykładu można podać historię przedsiębiorcy, który nie uregulował w terminie podatku, za co otrzymał upomnienie z urzędu skarbowego. Dokonując wpłaty, popełnił niezamierzony błąd, który spowodował kolejne konsekwencje. W efekcie na jego koncie jednocześnie wystąpiła niedopłata i nadpłata podatku. Ministerstwo Finansów, komentując ww. sprawę, wskazuje obowiązujące przepisy, zaś eksperci przekonują, że urzędnicy mogli zachować się inaczej. Resort zaznacza, że proces obsługi wpłat podatników jest zautomatyzowany, a w opisywanej sytuacji nie można mówić o błędzie systemowym. Wśród znawców tematu nie brakuje opinii, że zbyt sztywne przepisy i procedury podatkowe mogą właściwie stanowić pułapkę dla przedsiębiorców.

REKLAMA

PKWiU 2025 - nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług jeszcze w 2025 roku

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015. Od kiedy?

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te dla osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA

JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obowiązek ten obejmie duże firmy, od 2026 – podmioty zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK VAT, a od kolejnego roku – pozostałych podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

Kiedy członek rodziny współpracujący przy rodzinnym biznesie musi być zgłoszony do ZUS?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

REKLAMA