REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wypłata odstępnego - skutki w VAT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Wypłata odstępnego - skutki w VAT /fot. Shutterstock
Wypłata odstępnego - skutki w VAT /fot. Shutterstock
fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

W przypadku gdy możliwość odstąpienia od umowy i kwota odstępnego została ustalona w umowie i nie jest związana ze szkodą dla jednej strony, tj. jedna strona ma możliwość odstąpienia od umowy, druga strona otrzyma odstępne (wynagrodzenie), to wtedy wypłata odstępnego powinna być opodatkowana VAT i udokumentowana fakturą.

Przedsiębiorcy w toku prowadzonej działalności często mierzą się z koniecznością wcześniejszego rozwiązania umowy. W tego typu przypadkach umowy najczęściej przewidują różne sposoby rozliczenia pomiędzy stronami. Do najczęstszych zaliczyć można odstępne, zwrot zadatku, kary umowne czy rekompensatę za wcześniejsze rozwiązanie umowy. Ustalenie charakteru tych świadczeń na potrzeby podatkowe jest bardzo ważne, ponieważ determinuje prawidłowość rozliczenia podatków. Jest to istotne zwłaszcza z perspektywy podatku od towarów i usług.

REKLAMA

Odstępne

Zgodnie z art. 396 Kodeksu cywilnego strony mogą zastrzec możliwość odstąpienia od umowy za zapłatą odstępnego. Kwestia kwalifikacji takiego odstępnego nie jest do końca jasna. W szczególności należy zawsze odpowiedzieć na pytanie, czy jest to odszkodowanie/kara umowna, czy wynagrodzenie za zrzeczenie się pewnych uprawnień.

WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 23 maja 2018 r., sygn. III SA/Gl 159/18, zwrócił uwagę, że w takim przypadku świadczeniem usług jest akceptacja dla odstąpienia od zawarcia umowy sprzedaży bez podania przyczyny za zapłatą ustalonej kwoty, zwłaszcza w sytuacji, gdy kwestia odstąpienia została uregulowana w samej umowie. WSA uznał, że w takich sytuacjach rezygnacja z umowy nie jest efektem samowolnych decyzji, a kwota odstępnego nie może być traktowana jako rekompensata/kara umowna.

Podobne stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w Interpretacji indywidualnej z 14 maja 2018 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.216.2018.3.JM, gdzie dodatkowo podkreślił, że dostawa towarów będzie podlegała opodatkowaniu VAT wtedy, gdy przedsiębiorca działa w ramach transakcji w charakterze podatnika VAT. Z uwagi na to, iż dostawa towarów była związana z działalnością gospodarczą, odstępne również będzie kwalifikowane jako związane z opodatkowaną działalnością VAT.

Podsumowując, jeżeli możliwość odstąpienia od umowy i kwota odstępnego została ustalona w umowie i nie jest związana ze szkodą dla jednej strony, tj. jedna strona ma możliwość odstąpienia od umowy, druga strona otrzyma odstępne (wynagrodzenie), to w takich przypadkach wypłata odstępnego powinna być opodatkowana VAT i udokumentowana fakturą.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zwrot zadatku a VAT

Kolejną kwestią obecną w rozliczeniach przedsiębiorców zawartą w szczególności w umowach przedwstępnych są regulacje dotyczące zadatku. Zgodnie z art. 394 § 1 Kodeksu cywilnego w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron podmiot otrzymujący zadatek może go zatrzymać, a podmiot dający zadatek może żądać jego zwrotu w podwójnej wysokości.

WSA w Krakowie w wyroku z dnia 30 października 2019 r., sygn. akt I SA/Kr 856/19, wskazał, że zwrot zadatku w podwójnej wysokości związany z rozwiązaniem umowy przedwstępnej stanowi czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. WSA wskazał, że zapłata podwójnej kwoty zadatku wynikającego z umowy przedwstępnej jest wynagrodzeniem za nieskorzystanie przez niego z uprawnienia do zawarcia umowy przyrzeczonej.

Z kolei Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 6 listopada 2015 r., nr ILP1/4512-1-685/15-2/AP, wskazał, że zatrzymany zadatek pełni funkcję odszkodowawczą i jako taki nie podlega opodatkowaniu VAT.

Podsumowując, zasadniczo zadatek nie jest opodatkowany VAT z uwagi na jego odszkodowawczy charakter, chyba że jego wypłata wynika ze skorzystania przez jedną ze stron z prawa do rezygnacji. Wówczas mamy do czynienia z odpłatnością w formie zadatku za czynności opodatkowane VAT. Przykładowo powyższe można opisać na przykładzie firmy dokonującej rezerwacji usług hotelowych, płacącej na ten cel zadatek. W sytuacji, gdy firma zrezygnuje i nie dojdzie do świadczenia usługi, hotel poniesie szkodę i na jej poczet zatrzyma zadatek – jako odszkodowanie, bez konieczności opodatkowania VAT. Jeżeli jednak w takiej umowie ustalone zostałoby, że hotel wypłaca podwójną kwotę zadatku w sytuacji, gdy na prośbę hotelu podatnik skorzysta z prawa do rezygnacji, wówczas jest to odpłatność za świadczenie w postaci rezygnacji z umowy.

Rekompensata za wcześniejsze rozwiązanie umowy

Wyroki sądów administracyjnych i interpretacje organów podatkowych wskazują, że zapłata z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy za zgodą stron (dotyczy to m.in. umów najmu lub dzierżawy) stanowi wynagrodzenie za usługę, która polega na wyrażeniu zgody na odstąpienie od umowy i jako takie powinno zostać opodatkowane VAT (NSA w wyroku z dnia 11 maja 2017 r., sygn. akt I FSK 819/15 czy Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 4 lipca 2017 r., nr 0111-KDIB3-2.4012.180.2017.1.SR).

Polecamy: Nowy JPK_VAT z deklaracją i ewidencją. Poradnik Gazety Prawnej 4/2020

Podsumowując, w przypadku rekompensat, inaczej niż w przypadku zadatku, stanowisko organów podatkowych i sądów administracyjnych jest już ukształtowane i wskazuje na konieczność opodatkowania takiego rodzaju zakończenia umowy. Dlatego każdorazowo podatnik w trakcie zawierania umowy powinien wziąć pod uwagę aktualne stanowisko organów podatkowych i sądów tak, aby w sposób prawidłowy ukształtować relacje z kontrahentem i zapewnić bezpieczeństwo podatkowe dla późniejszych rozliczeń wynikających z umowy. Dobrą praktyką w tym zakresie jest skonsultowanie umów z doradcami podatkowymi, którzy – znając przepisy oraz aktualną praktykę orzeczniczą i interpretacyjną – pomogą zidentyfikować zagadnienia podatkowe i pokierują rozliczeniami związanymi z umową.

radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pozew z PFR w sprawie Tarcz Finansowych. Komu grozi proces, jak się bronić – wyjaśnia adwokat

Jak ustalił redaktor Adam Pantak z Dziennika Gazety Prawnej (w artykule z 22 kwietnia 2025 r. "Ze skorzystania z pomocy covidowej musi się tłumaczyć 16 tys. firm. Kto dostał pozew?" - GazetaPrawna.pl), spółka Polski Fundusz Rozwoju S.A. (PFR) złożyła 16 095 pozwów przeciwko przedsiębiorcom w związku z brakiem spłaty zobowiązań w ramach Programów rządowych «Tarcza Finansowa 1.0» oraz «Tarcza Finansowa 2.0». Oznacza to, że ogromna rzesza przedsiębiorców otrzymało już pozwy z PFR, albo niedługo je otrzyma.
Dlaczego warto się temu przyjrzeć? Kto może otrzymać pozew? Czy i kiedy należy się obawiać tych pozwów? I jak się przed nimi bronić? To wyjaśnię w cyklu artykułów na Infor.pl.

Kawa z INFORLEX. Nowy plan wdrożenia KSeF

Spotkania odbywają się w formule „na żywo” o godzinie 9.00. Przy porannej kawie poruszamy najbardziej aktualne tematy, które stanowią także zasób kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Rozmawiamy o podatkach, księgowości, rachunkowości, kadrach, płacach oraz HR. 15 maja br. tematem spotkania będzie nowy plan wdrożenia KSeF.

Zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami w 2025 r. Jak i ile można zaoszczędzić na wpłatach do PFRON? Case study i obliczenia dla pracodawcy

Dlaczego 5 maja to ważna data w kontekście integracji i równości? Co powstrzymuje pracodawców przed zatrudnianiem osób z niepełnosprawnościami? Jakie są obowiązki pracodawcy wobec PFRON? Wyjaśniają eksperci z HRQ Ability Sp. z o.o. Sp. k. I pokazują na przykładzie ile może zaoszczędzić firma na zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami.

Koszty NKUP w księgach rachunkowych - klasyfikacja i księgowanie

– W praktyce rachunkowej i podatkowej przedsiębiorcy często napotykają na wydatki, które - mimo że wpływają na wynik finansowy jednostki - to jednak nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (tzw. NKUP) – zauważa Beata Tęgowska, ekspertka ds. księgowości i płac z Systim.pl i wyjaśnia jak je prawidłowo klasyfikować i księgować?

REKLAMA

Zmiany w podatku od spadków darowizn w 2025 r. Likwidacja obowiązku uzyskiwania zaświadczenia z urzędu skarbowego i określenie wartości nieodpłatnej renty [projekt]

W dniu 28 kwietnia 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ta nowelizacja ma dwa cele. Likwidację obowiązku uzyskiwania zaświadczenia naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego zwolnienie z podatku od spadków i darowizn

na celu ograniczenie formalności i zmniejszenie barier administracyjnych wynikających ze stosowania ustawy o podatku od spadków i darowizn, związanych z dokonywaniem obrotu majątkiem nabytym tytułem spadku lub inny nieodpłatny sposób objęty zakresem ustawy o podatku od spadków i darowizn, od osób z kręgu najbliższej rodziny, a także uproszczenie rozliczania podatku z tytułu nabycia nieodpłatnej renty.

Co zmieni unijne rozporządzenie w sprawie maszyn od 2027 roku. Nowe wymogi prawne cyberbezpieczeństwa przemysłu w UE

Szybko zachodząca cyfrowa transformacja, automatyzacja, integracja środowisk IT i OT oraz Przemysł 4.0 na nowo definiują krajobraz branży przemysłowej, przynosząc nowe wyzwania i możliwości. Odpowiedzią na ten fakt jest m.in. przygotowane przez Komisję Europejską Rozporządzenie 2023/1230 w sprawie maszyn. Firmy działające na terenie UE muszą dołożyć starań, aby sprostać nowym, wynikającym z tego dokumentu standardom przed 14 stycznia 2027 roku.

Skarbówka kontra przedsiębiorcy. Firmy odzyskują miliardy, walcząc z niesprawiedliwymi decyzjami

Tysiące polskich firm zostało oskarżonych o udział w karuzelach VAT - często niesłusznie. Ale coraz więcej z nich mówi "dość" i wygrywa w sądach. Tylko w ostatnich latach odzyskali aż 2,8 miliarda złotych! Sprawdź, dlaczego warto walczyć i jak nie dać się wciągnąć w urzędniczy absurd.

Krajowy System e-Faktur – czas na konkrety. Przygotowania nie powinny czekać. Firmy muszą dziś świadomie zarządzać dostępnością zasobów, priorytetami i ryzykiem "przeciążenia projektowego"

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) przeszło z etapu spekulacji do fazy przygotowań wymagających konkretnego działania. Ministerstwo Finansów ogłosiło nowy projekt ustawy, który wprowadza obowiązek korzystania z KSeF, a 25 kwietnia skończył się okres konsultacji publicznych. Dla wszystkich zainteresowanych oznacza to jedno: czas, w którym można było czekać na „ostateczny kształt przepisów”, dobiegł końca. Dziś wiemy już wystarczająco dużo, by prowadzić rzeczywiste przygotowania – bez odkładania na później. Ekspert komisji podatkowej BCC, radca prawny, doradca podatkowy Tomasz Groszyk o wdrożeniu Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF).

REKLAMA

Wdrożenie KSeF i JPK_CIT to nie lada wyzwanie dla firm w 2025 r. [KOMENTARZ EKSPERCKI]

Rok 2025 będzie się przełomowy dla większości działów finansowych polskich firm. Wynika to z obowiązków podatkowych nałożonych na przedsiębiorców w zakresie konieczności wdrożenia obligatoryjnego e-fakturowania (KSeF) oraz raportowania danych księgowo- podatkowych w formie nowej schemy JPK_CIT.

Sprzedałeś 30 rzeczy w sieci przez rok? Twoje dane ma już urząd skarbowy. Co z nimi zrobi? MF i KAS walczą z szarą strefą w handlu internetowym i unikaniem płacenia podatków

Ministerstwo Finansów (MF) i Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) wdrożyły unijną dyrektywę (DAC7), która nakłada na operatorów platform handlu internetowego obowiązki sprawozdawcze. Dyrektywa jest kolejnym elementem uszczelnienia systemów podatkowych państw członkowskich UE. Dyrektywa nie wprowadza nowych podatków. Do 31 stycznia 2025 r. operatorzy platform mieli obowiązek składać raporty do Szefa KAS za lata 2023 i 2024. 82 operatorów platform przekazało za ten okres informacje o ponad 177 tys. unikalnych osobach fizycznych oraz ponad 115 tys. unikalnych podmiotach.

REKLAMA