REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wypłata odstępnego - skutki w VAT

Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Wypłata odstępnego - skutki w VAT /fot. Shutterstock
Wypłata odstępnego - skutki w VAT /fot. Shutterstock
fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

W przypadku gdy możliwość odstąpienia od umowy i kwota odstępnego została ustalona w umowie i nie jest związana ze szkodą dla jednej strony, tj. jedna strona ma możliwość odstąpienia od umowy, druga strona otrzyma odstępne (wynagrodzenie), to wtedy wypłata odstępnego powinna być opodatkowana VAT i udokumentowana fakturą.

Przedsiębiorcy w toku prowadzonej działalności często mierzą się z koniecznością wcześniejszego rozwiązania umowy. W tego typu przypadkach umowy najczęściej przewidują różne sposoby rozliczenia pomiędzy stronami. Do najczęstszych zaliczyć można odstępne, zwrot zadatku, kary umowne czy rekompensatę za wcześniejsze rozwiązanie umowy. Ustalenie charakteru tych świadczeń na potrzeby podatkowe jest bardzo ważne, ponieważ determinuje prawidłowość rozliczenia podatków. Jest to istotne zwłaszcza z perspektywy podatku od towarów i usług.

REKLAMA

Autopromocja

Odstępne

Zgodnie z art. 396 Kodeksu cywilnego strony mogą zastrzec możliwość odstąpienia od umowy za zapłatą odstępnego. Kwestia kwalifikacji takiego odstępnego nie jest do końca jasna. W szczególności należy zawsze odpowiedzieć na pytanie, czy jest to odszkodowanie/kara umowna, czy wynagrodzenie za zrzeczenie się pewnych uprawnień.

WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 23 maja 2018 r., sygn. III SA/Gl 159/18, zwrócił uwagę, że w takim przypadku świadczeniem usług jest akceptacja dla odstąpienia od zawarcia umowy sprzedaży bez podania przyczyny za zapłatą ustalonej kwoty, zwłaszcza w sytuacji, gdy kwestia odstąpienia została uregulowana w samej umowie. WSA uznał, że w takich sytuacjach rezygnacja z umowy nie jest efektem samowolnych decyzji, a kwota odstępnego nie może być traktowana jako rekompensata/kara umowna.

Podobne stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w Interpretacji indywidualnej z 14 maja 2018 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.216.2018.3.JM, gdzie dodatkowo podkreślił, że dostawa towarów będzie podlegała opodatkowaniu VAT wtedy, gdy przedsiębiorca działa w ramach transakcji w charakterze podatnika VAT. Z uwagi na to, iż dostawa towarów była związana z działalnością gospodarczą, odstępne również będzie kwalifikowane jako związane z opodatkowaną działalnością VAT.

Podsumowując, jeżeli możliwość odstąpienia od umowy i kwota odstępnego została ustalona w umowie i nie jest związana ze szkodą dla jednej strony, tj. jedna strona ma możliwość odstąpienia od umowy, druga strona otrzyma odstępne (wynagrodzenie), to w takich przypadkach wypłata odstępnego powinna być opodatkowana VAT i udokumentowana fakturą.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zwrot zadatku a VAT

Kolejną kwestią obecną w rozliczeniach przedsiębiorców zawartą w szczególności w umowach przedwstępnych są regulacje dotyczące zadatku. Zgodnie z art. 394 § 1 Kodeksu cywilnego w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron podmiot otrzymujący zadatek może go zatrzymać, a podmiot dający zadatek może żądać jego zwrotu w podwójnej wysokości.

WSA w Krakowie w wyroku z dnia 30 października 2019 r., sygn. akt I SA/Kr 856/19, wskazał, że zwrot zadatku w podwójnej wysokości związany z rozwiązaniem umowy przedwstępnej stanowi czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. WSA wskazał, że zapłata podwójnej kwoty zadatku wynikającego z umowy przedwstępnej jest wynagrodzeniem za nieskorzystanie przez niego z uprawnienia do zawarcia umowy przyrzeczonej.

Z kolei Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 6 listopada 2015 r., nr ILP1/4512-1-685/15-2/AP, wskazał, że zatrzymany zadatek pełni funkcję odszkodowawczą i jako taki nie podlega opodatkowaniu VAT.

Podsumowując, zasadniczo zadatek nie jest opodatkowany VAT z uwagi na jego odszkodowawczy charakter, chyba że jego wypłata wynika ze skorzystania przez jedną ze stron z prawa do rezygnacji. Wówczas mamy do czynienia z odpłatnością w formie zadatku za czynności opodatkowane VAT. Przykładowo powyższe można opisać na przykładzie firmy dokonującej rezerwacji usług hotelowych, płacącej na ten cel zadatek. W sytuacji, gdy firma zrezygnuje i nie dojdzie do świadczenia usługi, hotel poniesie szkodę i na jej poczet zatrzyma zadatek – jako odszkodowanie, bez konieczności opodatkowania VAT. Jeżeli jednak w takiej umowie ustalone zostałoby, że hotel wypłaca podwójną kwotę zadatku w sytuacji, gdy na prośbę hotelu podatnik skorzysta z prawa do rezygnacji, wówczas jest to odpłatność za świadczenie w postaci rezygnacji z umowy.

Rekompensata za wcześniejsze rozwiązanie umowy

Wyroki sądów administracyjnych i interpretacje organów podatkowych wskazują, że zapłata z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy za zgodą stron (dotyczy to m.in. umów najmu lub dzierżawy) stanowi wynagrodzenie za usługę, która polega na wyrażeniu zgody na odstąpienie od umowy i jako takie powinno zostać opodatkowane VAT (NSA w wyroku z dnia 11 maja 2017 r., sygn. akt I FSK 819/15 czy Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 4 lipca 2017 r., nr 0111-KDIB3-2.4012.180.2017.1.SR).

Polecamy: Nowy JPK_VAT z deklaracją i ewidencją. Poradnik Gazety Prawnej 4/2020

Podsumowując, w przypadku rekompensat, inaczej niż w przypadku zadatku, stanowisko organów podatkowych i sądów administracyjnych jest już ukształtowane i wskazuje na konieczność opodatkowania takiego rodzaju zakończenia umowy. Dlatego każdorazowo podatnik w trakcie zawierania umowy powinien wziąć pod uwagę aktualne stanowisko organów podatkowych i sądów tak, aby w sposób prawidłowy ukształtować relacje z kontrahentem i zapewnić bezpieczeństwo podatkowe dla późniejszych rozliczeń wynikających z umowy. Dobrą praktyką w tym zakresie jest skonsultowanie umów z doradcami podatkowymi, którzy – znając przepisy oraz aktualną praktykę orzeczniczą i interpretacyjną – pomogą zidentyfikować zagadnienia podatkowe i pokierują rozliczeniami związanymi z umową.

radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Obowiązkowe e-Doręczenia od 1 kwietnia 2025 r. dla firm zarejestrowanych w KRS. Jak założyć skrzynkę i aktywować Adres do Doręczeń Elektronicznych (ADE)

W komunikacie z 27 marca 2025 r. Poczta Polska przypomina o nadchodzącym terminie: 1 kwietnia 2025 r., kiedy to obowiązek korzystania z systemu e-Doręczeń zostanie rozszerzony na przedsiębiorstwa zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym przed początkiem bieżącego roku.

Ekologiczne opakowania w e-handlu - ogromne wyzwanie dla logistyki

Europejski klient e-commerce ma sprzeczne oczekiwania wobec opakowań, w których dostarczane są jego zamówienia. Domaga się ekologicznych rozwiązań, ale rzadko zrezygnuje z zakupu, jeśli nie otrzyma alternatywy zrównoważonej klimatycznie. Nie chce też płacić za spełnienie postulatów środowiskowych, a długa lista rozbieżności generuje ogromne wyzwania po stronie sprzedawców i logistyki. Ekologiczna rewolucja nie jest tania, dodatkowo nowe unijne przepisy wymuszają daleko idące zmiany w procesie realizacji zamówień.

Praca w KAS - rekrutacja 2025. Gdzie szukać ogłoszeń?

Praca w KAS a rekrutacja w 2025 roku. Jakie zadania ma Krajowa Administracja Państwowa? Kto może pracować w KAS? Gdzie szukać ogłoszeń? Jakie są wymagania są w trakcie rekrutacji w 2025 roku?

Roczne zeznanie podatkowe CIT tylko do 31 marca. Jak złożyć CIT-8

Ministerstwo Finansów i Krajowa Administracja Skarbowa przypominają, że 31 marca 2025 r. upływa termin złożenia zeznania CIT-8 za 2024 rok dla tych podatników, których rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym. CIT-8 można złożyć także elektronicznie w serwisie e-Urząd Skarbowy bez konieczności posiadania podpisu kwalifikowanego.

REKLAMA

PKPiR 2026: będzie 15 poważnych zmian i nowe rozporządzenie od 1 stycznia. Terminy wpisów, dodatkowe kolumny do KSeF, dowody księgowe i inne nowości

Minister Finansów przygotował projekt nowego rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (pkpir). Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Sprawdziliśmy co się zmieni w zasadach prowadzenia pkpir w porównaniu do obecnego stanu prawnego.

Odpisy amortyzacyjne spółek nieruchomościowych

Najnowsze orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) przynoszą istotne zmiany dla spółek nieruchomościowych w zakresie możliwości rozpoznawania odpisów amortyzacyjnych w kosztach podatkowych. W styczniu tego roku NSA w kilku wyrokach (sygn. II FSK 788/23, II FSK 789/23, II FSK 987/23, II FSK 1086/23, II FSK 1652/23) potwierdził korzystne dla podatników stanowisko wojewódzkich sądów administracyjnych (WSA).

CIT estoński a optymalizacja podatkowa. Czy to się opłaca?

Przedsiębiorcy coraz częściej poszukują skutecznych sposobów na obniżenie obciążeń podatkowych. Jednym z rozwiązań, które zyskuje na popularności, jest estoński CIT. Czy rzeczywiście ta forma opodatkowania przynosi realne korzyści? Przyjrzyjmy się, na czym polega ten model, kto może z niego skorzystać i jakie są jego zalety oraz wady dla polskich przedsiębiorstw.

Składka zdrowotna w 2026 roku – będzie ewolucja czy rewolucja?

Planowane na 2026 rok zmiany w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców stanowią jeden z najbardziej dyskutowanych tematów w sferze podatkowej, mimo iż sama składka podatkiem nie jest. Tak jak każda kwestia dotycząca finansów osobistych a równocześnie publicznych, wywołuje liczne pytania zarówno wśród prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, jak i wśród polityków, gdzie widoczne są wyraźne podziały.

REKLAMA

Podatnik już nie będzie karany za przypadkowe błędy, nie będzie udowadniał niewinności

Szef rządu Donald Tusk poinformował, że za niecelowe, przypadkowe błędy nie będzie się już karać podatnika. Teraz to urząd skarbowy będzie musiał udowadniać jak jest.

Będą zmiany w L4, pracy na chorobowym i pensjach na zwolnieniach lekarskich. Przedsiębiorcy: Jesteśmy zwolennikami deregulacji i elastyczności, ale też jasnych zasad

Zasiłek chorobowy powinien być wypłacany pracownikowi już od pierwszego dnia absencji – Północna Izba Gospodarcza w Szczecinie popiera projekt przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, apelując jednocześnie o to, by ustawa w tej sprawie była przyjęta możliwie szybko. Przedsiębiorcy jednocześnie oczekują dalszego dialogu z Ministerstwem na temat np. „Zmian w L4”, które w opinii niektórych przedsiębiorców mogą budzić kontrowersje. – Jesteśmy zwolennikami tego, by pracownicy i pracodawcy mogli regulować swoje relacje w możliwie elastyczny sposób. Z jednej strony więc jesteśmy zwolennikami tego, by zwolnienie lekarskie nie blokowało w stu procentach możliwości wykonywania innych zobowiązań jeżeli to jest możliwe, ale z drugiej widzimy przestrzeń, gdzie zwolnienie lekarskie może być wykorzystywane do nadrabiania obowiązków w jednej pracy, przy jednoczesnym spowolnianiu działania w drugiej firmie – mówi Hanna Mojsiuk, prezes Północnej Izby Gospodarczej w Szczecinie.

REKLAMA