Rachunków wirtualnych, powierniczych i depozytowych nie ma na białej liście podatników VAT

Biała lista podatników VAT - co z rachunkami powierniczymi, depozytowymi i wirtualnymi subrachunkami

W interpelacji poselskiej nr 32747 grupa posłów zwróciła się do do ministra finansów z pytaniami dot. braku wirtualnych rachunków rozliczeniowych (wykorzystywanych np. przez firmy telekomunikacyjne, energetyczne, dostawców mediów), powierniczych i depozytowych (wykorzystywanych np. przez notariuszy) w elektronicznym wykazie podatników VAT (czyli na na tzw. białej liście).

Od 1 września 2019 r. funkcjonuje jeden elektroniczny Wykaz podatników VAT, który zawiera dane podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT. W wykazie tym, oprócz danych identyfikacyjnych podatników VAT, publikowane są też numery rachunków rozliczeniowych lub imiennych rachunków w SKOK otwarte w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, które przedsiębiorca podaje przy zakładaniu firmy w urzędzie skarbowym (w przypadku spółki zarejestrowanej w KRS) albo za pośrednictwem CEIDG (w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej).

Od 1 stycznia 2020 r. podatnicy będą mieli obowiązek zapłaty faktury o wartości co najmniej 15 000 zł wystawionej przez podatnika VAT czynnego na rachunek zamieszczony w ww. Wykazie podatników VAT. Jeżeli przedsiębiorca zapłaci na inny rachunek, nie będzie miał prawa do zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów, jak również poniesie odpowiedzialność solidarną za zaległości sprzedawcy w podatku VAT. Podatnik może uniknąć ww. negatywnych konsekwencji, jeżeli poinformuje urząd skarbowy w ciągu 3 dni o numerze rachunku spoza wykazu, na który wykonał przelew. Gdy podatnik zapłaci na rachunek spoza Wykazu, ale zastosuje mechanizm podzielonej płatności, wówczas nie poniesie odpowiedzialności solidarnej za zaległości sprzedawcy w podatku VAT.

W Wykazie podatników VAT nie są jednak umieszczane np. wirtualne rachunki rozliczeniowe (subrachunki), z których korzystają dostawcy mediów, rachunki powiernicze, depozytowe, czy rachunki zastrzeżone typu escrow.

Powstaje pytanie, czy zapłata na takie rachunki od początku 2020 roku pozwoli podatnikom na zaliczenie tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów.

Rachunki (subrachunki) wirtualne przypisane do rachunku rozliczeniowego

Minister Finansów w odpowiedzi na tą interpelację (w imieniu Ministra odpowiedzi udzielił Tadeusz Kościński Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów) poinformował, że rachunki wirtualne - wykorzystywane przez podatników dostarczających towary i usługi na masową skalę jak operatorzy sieci komórkowych, czy dostawcy mediów  - nie będą uwidaczniane w wykazie podatników VAT, gdyż nie są to rachunki rozliczeniowe w rozumieniu art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe.

Jednak wpłaty na rachunki wirtualne, które są przypisane do rachunku rozliczeniowego będą traktowane jak wpłaty na rachunek rozliczeniowy, który podlega zgłoszeniu do urzędu skarbowego. Natomiast same rachunki wirtualne nie będą podlegały obowiązkowi zgłaszania do urzędu skarbowego w celu ich zamieszczenia w wykazie.

Minister poinformował, że w Ministerstwie Finansów trwają prace w kierunku opracowania wymagań związanych z wykazem podatników VAT, w tym również w zakresie wykorzystania tzw. „masek” do weryfikacji rachunków wirtualnych i przed końcem bieżącego roku zostaną wypracowane zasady zapewniające bezpieczeństwo dokonywania płatności na takie rachunki.

Rachunki depozytowe i powiernicze

Na podstawie art. 19 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, wynosi co najmniej 15 000 zł.

Ustawa z 12 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r., poz. 1018) dokonała zmian m.in. w ustawie o PIT i ustawie o CIT. W myśl tych zmian podatnicy (w przypadku podatników PIT – prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą) nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 Prawa przedsiębiorców (czyli co najmniej 15 tys. zł) została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podatników VAT. Chodzi tu o płatności za dostawy towarów lub świadczenia usług, potwierdzonych fakturą, dokonanych przez dostawcę towarów lub usługodawcę zarejestrowanego na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny.

Jeżeli mimo zapłaty na rachunek nie widniejący w Wykazie podatników VAT podatnik zaliczy taki wydatek (zapłatę) do kosztów podatkowych, to musi skorygować te koszty - albo zwiększyć przychodu w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów.

Ale tego zakazu zaliczenia do kosztów podatkowych nie stosuje się w przypadku gdy podatnik dokonujący płatności dokonał zapłaty należności wynikającej z faktury przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podatników VAT i złoży zawiadomienie (w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu) o dokonaniu takiej płatności do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury.

Minister Finansów zauważył, że w przypadku dokonywania wpłat na rachunki depozytowe lub powiernicze (których także nie wykazuje się w Wykazie podatników VAT) środki pieniężne zostają jedynie zabezpieczone do czasu realizacji umowy. Gdyby jednak wpłata na rachunek powierniczy i depozytowy została potwierdzona fakturą, nabywca może złożyć zawiadomienie do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury o wpłacie dokonanej na rachunek spoza wykazu i tym samym nie będzie się do takiej płatności stosował zakaz zaliczenia do kosztów podatkowych.

Minister wyraźnie też zapowiedział, że problemy dotyczące rachunków wirtualnych, powierniczych i depozytowych będą omówione w przygotowywanych przez Ministerstwo Finansów Objaśnieniach podatkowych.

Polecamy: Najnowsze zmiany w VAT. Sprawdź!

Polecamy: Praktyczny przewodnik po zmianach w VAT. Sprawdź!