Sprzedaż mieszkania przed upływem 5 lat – skutki podatkowe

Podatki 2019

Autopromocja

Powyższą zasadę określa przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (u.p.d.o.f). Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie ww. składników majątkowych nastąpiło po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie to te zdarzenie nie będzie źródłem przychodu w rozumieniu przepisów u.p.d.o.f., i tym samym przychód uzyskany z tego tytułu nie będzie podlegał opodatkowaniu.

Na pierwszy rzut oka ww. przepis wydaje się zrozumiały i jasny, w szczególności jeżeli do nabycia nieruchomości dochodzi na podstawie umowy sprzedaży lub darowizny. Jednakże przy innych sposobach nabycia nieruchomości lub praw określonych powyżej ustalenie daty początkowej nabycia nie zawsze jest już takie oczywiste.

Nabycie jako zdarzenie, powodujące zwiększenie aktywów

Przede wszystkim wskazać należy, że użyty w art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. termin "nabycie" oznacza każde przeniesienie na nabywcę własności rzeczy w ramach spadku, innej jednostronnej czynności, na podstawie aktu prawnego, umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności oznaczonej co do tożsamości (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 sierpnia 2016 roku, sygn.. akt  III SA/Wa 1966/15, publ. LEX). Ogólnie rzecz ujmując przez pojęcie "nabycie" należy rozumieć każde zwiększenie aktywów majątku podatnika (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 19 listopada 2015 roku, sygn.. akt I SA/Łd 625/15, publ. LEX).

Autopromocja

Szkolenie:
Podatki i rachunkowość w budownictwie i deweloperce

Sprawdź

NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Nabycie przy podziale majątku małżonków

Przy podziale majątku wspólnego małżonków również może mieć miejsce nabycie nieruchomości lub prawa w rozumieniu przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f.. Wówczas data podziału majątku wspólnego małżonków będzie miała istotne znaczenie dla ustalenia skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości lub prawa przyznanego na wyłączną własność jednego z nich.

Autopromocja

Szkolenie: Jak przygotować się do KSeF?

Sprawdź

Wskazać należy, że w rozumieniu ww. przepisu nabyciem nie będzie przyznanie rzeczy na wyłączną własność jednemu z małżonków w wyniku podziału majątku wspólnego, jeśli podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub jeżeli wartość otrzymanej przez daną osobę rzeczy w wyniku podziału tego majątku, mieści się w udziale, jaki byłemu małżonkowi przysługuje w majątku dorobkowym małżeńskim. Tym samym, za datę nabycia nieruchomości lub praw, które przypadły danej osobie w wyniku podziału majątku wspólnego, należy przyjąć datę ich nabycia w czasie trwania związku małżeńskiego (do majątku wspólnego o ile podział ten był ekwiwalentny i nie przekraczał udziału, jaki temu małżonkowi przysługiwał w majątku dorobkowym małżeńskim.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Natomiast w sytuacji, gdy podział odbył się w naturze, lecz w sposób, który był nieekwiwalentny i towarzyszyły mu spłaty lub dopłaty oraz gdy wartość otrzymanych przez jednego z małżonków nieruchomości lub praw przekracza jego udział w majątku wspólnym, to wówczas za datę nabycia tego udziału w nieruchomości, który przekracza udział byłego małżonka w majątku wspólnym, należy przyjąć dzień, w którym dokonano podziału majątku wspólnego nawet wówczas, jeżeli nabycie to następuje nieodpłatnie, czyli bez spłat i dopłat (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 7 lipca 2016 roku, sygn.. akt I SA/Ke 351/16, publ. LEX).

Powyższe oznacza, że w sytuacji, gdy w wyniku podziału majątku małżonek otrzymuje nieruchomość lub nieruchomości, których wartość nie przekracza jego udziału w majątku wspólnych i podział następuje bez żadnych spłat i dopłat to wówczas 5-letni termin upływa z końcem roku kalendarzowego, w którym małżonkowie nabyli ww. nieruchomości do majątku wspólnego, a nie z końcem roku kalendarzowego, w którym nastąpił podział majątku wspólnego małżonków.

Nabycie w drodze zawarcia małżeńskich umów majątkowych

Zawarcie małżeńskich umów majątkowych, rozszerzających małżeńską wspólność ustawową czy też wprowadzających rozdzielność majątkową, nie mieści się w pojęciu nabycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 p.d.o.f. i nie ma wpływu na powstanie obowiązku podatkowego (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 kwietnia 2016 roku., sygn. akt II FSK 313/14 oraz dnia 13 maja 2016 roku, sygn. akt II FSK 1110/14). Nabycie składnika majątku przez małżonków, którzy podlegali ustrojowi wspólności ustawowej na gruncie prawa podatkowego następuje jeden raz niezależnie od późniejszych zmian tego ustroju wprowadzonych małżeńską umową majątkową. Ustanie ustawowej wspólności majątkowej nie powoduje ponownego nabycia składnika majątku przez małżonków, a jedynie ewentualne zwiększenie udziału jednego z małżonków w już nabytej rzeczy (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 9 czerwca 2016 roku, sygn.. akt  I SA/Sz 228/16, publ. LEX).

Co więcej włączenie do majątku małżonków, w drodze umowy rozszerzającej wspólność majątkową, nieruchomości stanowiącej majątek osobisty jednego małżonka nie jest odpłatnym nabyciem tej nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f., zaś okres 5-letni, należy liczyć od daty nabycia prawa przez małżonka, któremu przysługiwało to prawo przed jego objęciem wspólnością majątkową (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 27 listopada 2015 roku, sygn.. akt  I SA/Po 759/15, publ. LEX).

Nabycie w drodze działu spadku i zniesienia współwłasności

Dział spadku i zniesienie wspólności majątku spadkowego jest formą nowego nabycia tylko wówczas, gdy w ich wyniku podatnik otrzymuje nieruchomość (udział w nieruchomości), której wartość po dokonanym podziale przekracza wartość udziału jaki pierwotnie podatnikowi przysługiwał (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 maja 2016 roku, sygn.. akt  II FSK 1090/14, publ. LEX).

Zatem osoba, która sprzedała działkę np. rok po tym, jak otrzymała ją na własność od pozostałych spadkobierców, nie musi płacić podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu o ile wartość nieruchomości nie przekracza udziału tej osoby w masie spadkowej (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 grudnia 2016 roku, sygn.. akt  II FSK 2955/14, publ. LEX).

Ponadto otrzymanie przez jednego spadkobiercę od drugiego spadkobiercy - w wyniku działu spadku - kwoty ekwiwalentnej do wartości posiadanego przez niego udziału w spadku nie powoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. (pot. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 28 lutego 2016 roku, sygn.. akt I SA/Łd 1148/15, publ. LEX).

Nabycie nieruchomości w drodze spadku po współmałżonku

Nabycie udziału w nieruchomości w drodze dziedziczenia, która przed śmiercią małżonka wchodziła do majątku wspólnego będzie stanowiło nabycie w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f., zaś za datę nabycia tego udziału, który przekracza jej udział (jako byłego małżonka) w majątku wspólnym, powinno się przyjąć dzień śmierci małżonka.  W tym miejscu podnieść należy, że nabycie danego prawa do majątku wspólnego nie oznacza, że prawo to w części należnej spadkodawcy jako "bezudziałowe" nie tworzy spadku lub że nabycie tej części przez drugiego małżonka jest wyłączone z uwagi na wcześniejszą "bezudziałowość" tego prawa. Chwila śmierci jednego z małżonków tworzy bowiem udziały w ich majątku wspólnym, z których udział przypadający zmarłemu podlega dziedziczeniu zgodnie z zasadami prawa spadkowego (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 maja 2016 roku, sygn.. akt  II FSK 1065/14 oraz z dnia 27 lutego 2016 roku , sygn.. akt II FSK 2319/13, publ. LEX).

Powyższe stanowisko nie zostało jednak zaakceptowane przez część sądów administracyjnych. Albowiem w obrocie prawnym co raz to pojawiają się tezy, że nie stanowi "nabycia" w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. nabycie w drodze spadku po małżonku nieruchomości, nabytej uprzednio w ramach ustawowej wspólności małżeńskiej do majątku wspólnego (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 11 maja 2016 roku, syn. akt I SA/Bd 190/16 oraz wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 26 listopada 2015 roku, sygn.. akt  I SA/Po 810/15, publ. LEX).

Przedawnienie zobowiązania podatkowego z tytułu sprzedaży nieruchomości

Zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu sprzedaży nieruchomości gruntowej zabudowanej przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, a zatem od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiła sprzedaż nieruchomości lub praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c u.p.d.o.f. (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 lipca 2016 roku, sygn.. akt  II FSK 1874/14, publ LEX).