REKLAMA

REKLAMA

Kategorie

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Podatkowe aspekty działu spadku

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
 e-file sp. z o.o.
Producent aplikacji i rozwiązań pomocnych w biznesie oraz w kontaktach z urzędami
Podatkowe aspekty działu spadku
Podatkowe aspekty działu spadku

REKLAMA

REKLAMA

Polskie prawo spadkowe jest dość skomplikowane. Dodatkowo w większości przypadków, do spadkobrania dochodzi na postawie przepisów ustawy, ponieważ zmarły nie zostawia testamentu. Niejednokrotnie do spadku powołanych jest więcej spadkobierców, niż jeden. W takim wypadku, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, następuje tak zwana „wspólność majątku spadkowego”. Stosuje się do niej zasady i przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, z odpowiednimi różnicami wynikającymi z prawa spadkowego. W dużym uproszczeniu polega ona jednak na tym, że spadkobiercy nabywają prawa do określonych nieruchomości, czy przedmiotów wspólnie – co do każdej rzeczy, stając się przymusowymi współwłaścicielami każdej z nich.

Czynności działu spadku

Bycie współwłaścicielem często jest niepraktyczne czy niewygodne, nawet dla osób bliskich – takich jak na przykład rodzeństwo po śmierci rodziców.

REKLAMA

Przykład praktyczny:

Po śmierci spadkodawcy (rodzica) w skład spadku wchodzą dwie nieruchomościmieszkanie w centrum dużego miasta o wartości 800 000 zł, dom pod miastem o wartości 780 000 zł oraz pieniądze odłożone na rachunku bankowym 810 000 zł. Po zmarłym dziedziczą trzy córki, na zasadach ustawowych. Ponieważ wartość elementów jest podobna, siostry chciały by się podzielić tak, aby jedna otrzymała mieszkanie, druga dom, a trzecia pieniądze.

REKLAMA

W takim wypadku każda z córek na podstawie prawa spadkowego ma w uproszczeniu prawo do 1/3 mieszkania, 1/3 domu oraz 1/3 pieniędzy. To nie jest rozwiązanie dla nich wygodne, dlatego właśnie w takich sytuacjach ustawodawca przewidział możliwość tak zwanego „działu spadku”.

Istnieją dwie formalne drogi przeprowadzenia działu spadku: umowa lub postanowienie sądu. Wybór należy do zainteresowanych spadkobierców. Z praktycznego punktu widzenia, umowa będzie możliwa tylko w wypadkach zgody pomiędzy spadkobiercami, co do porozumienia o dziale. W przypadku jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa taka powinna zostać sporządzona przed notariuszem, w formie aktu notarialnego. Jeżeli do spadku należy natomiast przedsiębiorstwo, umowa powinna odpowiadać formie pisemnej, z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jedną z czynności, której mogą dokonać spadkobiercy, jest tak zwany "Dział spadku". Czyli w dużym uproszczeniu podział spadku pomiędzy konkretne osoby, tak aby uzyskały one wyłączność prawa do konkretnych przedmiotów czy nieruchomości.

Podatkowe aspekty działu spadku

Na etapie otrzymania spadku spadkobiercy wiedzą, że muszą odpowiednio zgłosić spadek do organów podatkowych (urzędu skarbowego), uiszczają również odpowiednie zobowiązania podatkowe - na przykład u notariusza. Następnie, bardzo często mija jakiś czas i dochodzi do kolejnej czynności – czyli działu spadku, często znów w formie aktu notarialnego. Zwykle w tym miejscu zaczynają się pytania – czy Dział spadku jest opodatkowany? Czy dotyczy go podatek od spadków i darowizn? Co z podatkiem od czynności cywilnoprawnej? Wreszcie - co z podatkiem dochodowym?

Podatek od spadków i darowizn

Wyciąg z przepisów

USTAWA z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn

Art.  1. 

1. Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1)  dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;

2)  darowizny, polecenia darczyńcy;

3)  zasiedzenia;

4)  nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

5)  zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;

6)  nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Zgodnie z art. 1, określającym zakres opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, czynność działu spadku nie została wymieniona wprost jako opodatkowana. Należy jednak zauważyć, że w przypadku działu spadku, może dojść do nieodpłatnego zniesienia współwłasności (art. 1 ust. 1 pkt. 4.), a takie zniesienie współwłasności już powinno być przedmiotem opodatkowania. Ustawa jednak w dalszych artykułach przewiduje wyjątki - w szczególności nabycia praw majątkowych w I grupie podatkowej, w przypadku zniesienia współwłasności.

Wyciąg z przepisów

USTAWA z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn
Art.  4 ust. 1 pkt. 15

nabycie przez osoby zaliczone do I grupy podatkowej własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

Potwierdzenie tego toku rozumowania znalazło się również w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, z dnia 11 kwietnia 2016r., o numerze IBPB-2-1/4515-42/16/DP:

REKLAMA

Mając na uwadze przywołane przepisy podzielić należy stanowisko Wnioskodawczyni, iż nie będzie obciążona podatkiem od spadków i darowizn w związku z ww. nabyciem. Przy czym wskazać należy, iż nabycie w części przypadającej tytułem działu spadku, jako czynność niewymieniona w zamkniętym katalogu określonym w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie podlega w ogóle regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Przechodząc do kwestii nabycia ww. nieruchomości (lokalu A i B) w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności wskazać należy, iż z uwagi na fakt, że zostało ono dokonane pomiędzy osobami zaliczanymi do I grupy podatkowej, przedmiotowe nabycie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 15 ww. ustawy. W związku z powyższym z tytułu przedmiotowego nabycia na Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. Tym samym Wnioskodawczyni nie ma obowiązku składania zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (SD-Z2) ani zeznania o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (SD-3).

NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Polecamy: INFORLEX Biznes

Podatek od czynności cywilnoprawnych

Ustawa z dnia 9 września 2000 roku określa, że czynności podziału działu spadku należą do katalogu czynności opodatkowanych, ale w określonym zakresie.

Wyciąg z przepisów:

Art.  1.  [Zakres opodatkowania]

1.               Podatkowi podlegają:

f) umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

Tutaj ustawodawca stwierdził, że podatkowi będą podlegać tylko takie czynności, przy której jednocześnie dokonano spłaty lub dopłaty.

Przykład praktyczny:

Po śmierci spadkodawcy (rodzica) w skład spadku wchodzą dwie nieruchomości – mieszkanie w centrum dużego miasta o wartości 500 000 zł, dom pod miastem o wartości 800 000 zł. Po zmarłym dziedziczą dwie córki, na zasadach ustawowych. Ponieważ wartość elementów jest różna córka, która otrzymuje dom ma spłacić drugą córkę – spłacając jej 150 000 zł, tak aby każda otrzymała majątek wart 650 000 zł (razem).

W takim wypadku dojdzie do konieczności opodatkowania czynności w wysokości spłaty czyli 150 000 zł.

W przypadku czynności dokonywanych w formie aktu notarialnego Notariusz powinien pouczyć strony o podatku oraz pobrać odpowiednią kwotę podatku.

Nieodpłatne podziały (nawet jeżeli nie są równe) nie będą podlegać opodatkowaniu. Takie zdanie wyraził również Dyrektor Izby Skarbowej z Bydgoszczy, w interpretacji indywidualnej z dnia 16 maja 2011 roku, ITPB2/436-24/11/MK:

Z treści wniosku wynika, iż na skutek działu spadku dokonanego w formie aktu notarialnego Wnioskodawczyni nabędzie od kuzynki przynależący jej udział w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego, wobec czego zostanie jedynym właścicielem tegoż prawa. Powyższa czynność prawna zostanie dokonana bez spłat.

Wskazać zatem należy, iż planowany dział spadku nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie będzie wiązał się z obowiązkiem dokonania spłaty na rzecz drugiego spadkobiercy.


Podatek dochodowy

Ostatnią analizowaną kwestią jest ewentualna konieczność zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. W tej kwestii podstawowym źródłem prawa będzie ustawa z dnia 26 lipca 1991 r., o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podobnie jak w powyższych ustawach i tutaj Ustawodawca przewidział odpowiednie zwolnienia przedmiotowe i podmiotowe, pozwalające uniknąć zobowiązania podatkowego. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt. 125, wolne od podatku są nieodpłatne świadczenia, otrzymane od odpowiednich osób, w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.

Wyciąg z przepisów:

Art.  21.  [Zwolnienia przedmiotowe]

1.               Wolne od podatku dochodowego są:

wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, z zastrzeżeniem ust. 20;

Pojawiły się jednak wątpliwości, czy dział spadku nie będzie powodował obowiązku podatkowego z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Zagadnienie to było na tyle skomplikowane, że zajął się nim Naczelny Sąd Administracyjny. Wyrokiem z dnia 21 kwietnia 2016 roku w sprawie II FSK 1575/14 stwierdził, że:

1. Brak jest argumentów co do kwalifikacji uzyskanego przez spadkobiercę świadczenia w wyniku działu spadku, ponad jego udział spadkowy do "innych nieodpłatnych świadczeń", o których mowa w art. 11 ust. 2a u.p.d.o.f.

2. Wyliczenie nieodpłatnych świadczeń zawarte w art. 11 ust. 2a u.p.d.o.f. ma wyczerpujący charakter, a co za tym idzie, źródłem "innych nieodpłatnych świadczeń" w rozumieniu tej ustawy mogą być wyłącznie bezpłatne usługi bądź bezpłatne udostępnienie określonych przez ustawodawcę rzeczy lub praw.

Podsumowanie

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, należy zauważyć, że dział spadku, w przypadku jeżeli wcześniej spadek został odpowiednio zgłoszony do opodatkowania oraz następuje bez spłat i dopłat, nie spowoduje nowych zobowiązań podatkowych. Każdą sytuację należy jednak oceniać indywidualnie, biorąc pod uwagę wszystkie jej aspekty – ponieważ mogą być one ważne prawnie i zmieniać sytuację podatnika.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Obowiązkowy KSeF 2026: Prof. W. Modzelewski: Dlaczego trzeba wywrócić do góry nogami obecny system fakturowania? Sprzeczności w kolejnej wersji nowelizacji ustawy o VAT

Obecny system fakturowania w bólach rodził się przed trzydziestu laty – dlaczego teraz trzeba go wywrócić do góry nogami, wprowadzając obowiązkowy model KSeF? Pyta prof. dr hab. Witold Modzelewski. I jednocześnie zauważa, że po uważnej lekturze kolejnej wersji przepisów dot. obowiązkowego KSeF, można dojść do wniosku, że oczywiste sprzeczności w nich zawarte uniemożliwiają ich legalne zastosowanie.

Obowiązki podatkowe pracowników transgranicznych - zasady, terminy, reguła 183 dni, rezydencja podatkowa

W dobie rosnącej mobilności zawodowej coraz więcej osób podejmuje zatrudnienie poza granicami swojego kraju. W niniejszym artykule omawiamy kluczowe zagadnienia dotyczące obowiązków podatkowych pracowników transgranicznych, którzy zdecydowali się podjąć zatrudnienie w Polsce.

Jaka inflacja w Polsce w 2025, 2026 i 2027 roku - prognozy NBP

Inflacja CPI w Polsce z 50-proc. prawdopodobieństwem ukształtuje się w 2025 r. w przedziale 3,5-4,4 proc., w 2026 r. w przedziale 1,7-4,5 proc., a w 2027 r. w przedziale 0,9-3,8 proc. - tak wynika z najnowszej projekcji Departamentu Analiz Ekonomicznych NBP z lipca 2025 r. Projekcja ta uwzględnia dane dostępne do 9 czerwca br.

Podatek od prezentu ślubnego - kiedy trzeba zapłacić. Prawo rozróżnia 3 kategorie darczyńców i 3 limity wartości darowizn

Dla nowożeńców – prezent, dla Urzędu Skarbowego – podstawa opodatkowania. Fiskus przewidział dla darowizn konkretne przepisy prawa podatkowego i lepiej je znać, zanim wpędzimy się w kłopoty, zostawiając grube rysy na pięknych ślubnych wspomnieniach. Szczególnie kłopotliwa może być gotówka. Monika Piątkowska, doradca podatkowy w e-pity.pl i fillup.pl tłumaczy, co zrobić z weselnymi kopertami i kosztownymi podarunkami.

REKLAMA

Stopy procentowe NBP 2025: w lipcu obniżka o 0,25 pkt proc.

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 1-2 lipca 2025 r. postanowiła obniżyć wszystkie stopy procentowe NBP o 0,25 punktu procentowego. Stopa referencyjna wynosić będzie od 3 lipca 2025 r. 5,00 proc. - poinformował w komunikacie Narodowy Bank Polski. Decyzja RPP była zaskoczeniem dla większości analityków finansowych i ekonomistów, którzy oczekiwali braku zmian w lipcu.

Jak legalnie wypłacić pieniądze ze spółki z o.o. Zasady i skutki podatkowe. Adwokat wyjaśnia wszystkie najważniejsze sposoby

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to popularna forma prowadzenia biznesu w Polsce, ceniona za ograniczenie ryzyka osobistego wspólników. Niesie ona jednak ze sobą szczególną cechę – tzw. podwójne opodatkowanie zysków. Oznacza to, że najpierw sama spółka płaci podatek CIT od swojego dochodu (9% lub 19%), a następnie, gdy zysk jest wypłacany wspólnikom, wspólnik musi zapłacić podatek dochodowy PIT od otrzymanych środków. Dla wielu początkujących przedsiębiorców jest to duże zaskoczenie, ponieważ w jednoosobowej działalności gospodarczej można swobodnie dysponować zyskiem i płaci się podatek tylko raz. W spółce z o.o. majątek spółki jest odrębny od majątku prywatnego właścicieli, więc każda wypłata pieniędzy ze spółki na rzecz wspólnika lub członka zarządu musi mieć podstawę prawną. Poniżej przedstawiamy wszystkie legalne metody „wyjęcia” środków ze spółki z o.o., wraz z krótkim omówieniem zasad ich stosowania oraz konsekwencji podatkowych i ewentualnych ryzyk.

Odpowiedzialność członków zarządu za długi i niezapłacone podatki spółki z o.o. Kiedy powstaje i jakie są sankcje? Jak ograniczyć ryzyko?

W świadomości wielu przedsiębiorców panuje przekonanie, że założenie spółki z o.o. jest swoistym „bezpiecznikiem” – że prowadząc działalność w tej formie, nie odpowiadają oni osobiście za zobowiązania. I rzeczywiście – to spółka, jako osoba prawna, ponosi odpowiedzialność za swoje długi. Jednak ta zasada ma wyjątki. Najważniejszym z nich jest art. 299 Kodeksu spółek handlowych (k.s.h.), który otwiera drogę do pociągnięcia członków zarządu do odpowiedzialności osobistej za zobowiązania spółki.

Zakładanie spółki z o.o. w 2025 roku. Adwokat radzi jak to zrobić krok po kroku i bez błędów

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością pozostaje jednym z najczęściej wybieranych modeli prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. W 2025 roku proces rejestracji jest w pełni cyfrowy, a pozorne uproszczenie procedury sprawia, że wielu przedsiębiorców zakłada spółki „od ręki”, nie przewidując potencjalnych konsekwencji. Niestety, błędy popełnione na starcie mogą skutkować realnymi problemami organizacyjnymi, podatkowymi i prawnymi, które ujawniają się dopiero po miesiącach – lub latach.

REKLAMA

Faktury ustrukturyzowanej nie da się obiektywnie (w sensie prawnym) użyć ani udostępnić poza KSeF. Co zatem będzie przedmiotem opisu i dekretacji jako dowód księgowy?

Nie da się w sensie prawnym „użyć faktury ustrukturyzowanej poza KSeF” oraz jej „udostępnić” w innej formie niż poprzez bezpośredni dostęp do KSeF – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Obowiązkowy KSeF 2026: Ministerstwo Finansów publikuje harmonogram, dokumentację API KSeF 2.0 oraz strukturę logiczną FA(3)

W dniu 30 czerwca 2025 r. Ministerstwo Finansów opublikowało szczegółową dokumentację techniczną w zakresie implementacji Krajowego Systemu e-Faktur z narzędziami wspierającymi integrację. Od dziś firmy oraz dostawcy oprogramowania do wystawiania faktur mogą rozpocząć przygotowania do wdrożenia systemu w środowisku testowym. Materiały są dostępne pod adresem: ksef.podatki.gov.pl/ksef-na-okres-obligatoryjny/wsparcie-dla-integratorow. W przypadku pytań w zakresie udostępnionej dokumentacji API KSeF 2.0 Ministerstwo Finansów prosi o kontakt za pośrednictwem formularza zgłoszeniowego: ksef.podatki.gov.pl/formularz.

REKLAMA