REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odliczenie zachowku od podstawy opodatkowania w podatku od spadków także po decyzji podatkowej

Subskrybuj nas na Youtube
Odliczenie zachowku od podstawy opodatkowania w podatku od spadków także po decyzji podatkowej
Odliczenie zachowku od podstawy opodatkowania w podatku od spadków także po decyzji podatkowej
Własne

REKLAMA

REKLAMA

Zdaniem organów podatkowych podatnik może odliczyć zachowek od podstawy opodatkowania, jeśli był wypłacony przed wydaniem decyzji podatkowej. Ale kiedy zachowek zostaje wypłacony po tej decyzji, podatnik takiej możliwości nie ma. Narusza to zasadę równości podatkowej – uznał Rzecznik Praw Obywatelskich, który przyłączył się do takiej sprawy obywatelki. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 1 czerwca 2022 r. (sygn. akt III FSK 4958/21) podzielił to stanowisko, bo podatnik nie powinien ponosić negatywnych konsekwencji braków czy luk procedury. NSA w tym wyroku uchylił zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach oraz poprzedzającą go decyzję organu podatkowego.

Zachowek wypłacony po zapłacie podatku od spadku

Obywatelka odziedziczyła spadek po zmarłym mężu, była jednak zobowiązana do zapłaty zachowku  na rzecz syna spadkodawcy. W sądzie cywilnym toczyło się postępowanie w sprawie zachowku, dlatego podatniczka nie mogła zaliczyć do długów spadków (obniżających kwotę podatku od spadków i darowizn) kwoty zachowku jeszcze niewypłaconego.

REKLAMA

REKLAMA

Wniosek o wznowienie postępowania i zwrot nadpłaconego podatku

Po uregulowaniu podatku od spadków i darowizn w zawyżonej wysokości i wypłacie zachowku na rzecz syna spadkodawcy podatniczka wystąpiła do organu podatkowego o wznowienie postępowania i zwrot nadpłaconego podatku.
Organ podatkowy uznał brak przesłanek do wznowienia postępowania i odmówił uchylenia decyzji ostatecznej określającej wysokość zobowiązania w podatku od spadków i darowizn.

Wniosek o zmianę ostatecznej decyzji podatkowej

Następnie – kierując się wytycznymi sądu administracyjnego orzekającego w sprawie -  podatniczka ponownie wystąpiła do organu podatkowego o zwrot – tym razem na podstawie art. 254 § 1 Ordynacji podatkowej. Przewiduje on zmianę decyzji ostatecznej wskutek zmiany okoliczności faktycznych.

Organ podatkowy odmówił jednak wszczęcia postępowania. Sprawa znalazła finał w sądzie administracyjnym. 

REKLAMA

WSA: przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie pozwalają na zmianę decyzji podatkowej

WSA w Gliwicach wyrokiem z 23 czerwca 2021 r. (sygn. I SA/Gl 570/21) oddalił skargę podatniczki, podzielając stanowisko organu, że zmiana decyzji ostatecznej w trybie art. 254 Ordynacji podatkowej jest niedopuszczalna. Sąd wskazał m.in., że nie ma wątpliwości co do tego, że po wydaniu i doręczeniu ostatecznej decyzji podatkowej stan faktyczny sprawy zmienił się, gdyż skarżąca uregulowała zachowek. Jednakże skutki takiej okoliczności nie zostały uregulowane w obowiązujących w dacie wydania decyzji przepisach materialnego prawa podatkowego (ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn), a taki właśnie warunek zmiany decyzji ostatecznej wynika wprost z art. 254 Ordynacji podatkowej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Treść Art. 254 Ordynacji podatkowej:
§ 1. Decyzja ostateczna, ustalająca lub określająca wysokość zobowiązania podatkowego na dany okres, może być zmieniona przez organ podatkowy, który ją wydał, jeżeli po jej doręczeniu nastąpiła zmiana okoliczności faktycznych mających wpływ na ustalenie lub określenie wysokości zobowiązania, a skutki wystąpienia tych okoliczności zostały uregulowane w przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dniu wydania decyzji.
§ 2. Zmiana decyzji ostatecznej może dotyczyć tylko okresu, za który ustalono lub określono wysokość zobowiązania podatkowego
.

Nie zgadzając się z tym orzeczeniem, podatniczka złożyła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. 

Argumentacja RPO: spadkobierca wypłacający zachowek po decyzji podatkowej nie może być pozbawiony odliczenia

Do tego postępowania przystąpił Rzecznik Praw Obywatelskich. Opowiedział się za koniecznością zastosowania „analogii prawa”, która służy usuwaniu naruszeń porządku konstytucyjnego. W ocenie Rzecznika do takiego naruszenia w sprawie skarżącej mogłoby dojść poprzez pozbawienie jej możliwości skorygowania podatku w związku z wypłatą zachowku po wydaniu decyzji ustalającej wysokość tego podatku, w sytuacji w której podatnicy dokonujący wypłaty zachowku przed wydaniem decyzji ustalającej taką możliwość mają – co w konsekwencji stanowiłoby naruszenie art. 32 Konstytucji RP.

Rzecznik wskazał, że zobowiązanie w podatku od spadków i darowizn powstaje w podobny sposób, jak w podatku od nieruchomości, czy w podatku rolnym – tj. w drodze decyzji ustalającej wysokość zobowiązania. Skoro zatem ustawodawca przewidział w przepisach materialnych dotyczących tych podatków (które wykazują podobieństwo z podatkiem od spadków i darowizn w zakresie powstania obowiązku podatkowego) wpływ zmiany okoliczności determinujących wysokość zobowiązania – co z kolei warunkuje możliwość skorzystania z instytucji przewidzianej w art. 254 Ordynacji podatkowej, to do możliwości skorzystania z tego trybu zmiany decyzji ostatecznej powinna mieć zastosowanie ta sama relacja, która odnosi się do wyżej wskazanych podatków.

Spadkobierca, który wypłacił zachowek osobie uprawnionej przed datą wydania decyzji ustalającej podatek od spadków i darowizn oraz podatnik, który takiej wypłaty dokonał już po dniu wydania decyzji ustalającej – to podmioty, które charakteryzują się tą samą cechą prawnie relewantną. Jednocześnie brak jest między tymi podmiotami różnic, które uzasadniałyby odmienne ich traktowanie na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Tymczasem w sytuacji, gdy zachowek jest wypłacony przed datą wydania decyzji ustalającej, podatnik może odliczyć wypłacony zachowek od podstawy opodatkowania. Natomiast kiedy zachowek wypłacony zostaje po dniu wydania decyzji ustalającej podatek od spadków i darowizn, podatnik takiej możliwości nie ma.

Dlatego Rzecznik zwrócił uwagę, że pozbawienie podatniczki możliwości pomniejszenia podstawy opodatkowania przez uwzględnienie zachowku już wypłaconego prowadziłoby do nierespektowania zasady równości podatkowej. Usunięciu takiego właśnie bezzasadnego zróżnicowania wynikłego z luki prawnej, służy zastosowanie art. 254 Ordynacji podatkowej w drodze analogii prawa. 

Wyrok NSA: luka prawna, którą trzeba uzupełnić zastosowaniem analogii prawa

NSA podzielił stanowisko RPO i uchylił zaskarżony wyrok wraz z poprzedzającą go decyzją organu podatkowego.

W ocenie NSA  w ustawie o podatku od spadków i darowizn zaistniała niezamierzona przez ustawodawcę luka prawna uniemożliwiająca stosowanie prawa. Dlatego podzielił stanowisko RPO, że lukę tę należy uzupełnić poprzez wnioskowanie przez analogię, czyli zastosowanie regulującego podobną sytuację art. 254 Ordynacji podatkowej.

Jak zauważył NSA, akceptacja stanowiska  organu podatkowego oraz WSA w Gliwicach w zakresie wykładni art. 254 Ordynacji podatkowej i pozbawienie skarżącej możliwości pomniejszenia podstawy opodatkowania przez uwzględnienie zachowku już wypłaconego prowadziłoby do nierespektowania zasady równości podatkowej. Podatnik nie powinien ponosić negatywnych konsekwencji pewnych braków czy też luk w ukształtowanej procedurze.

Rozpoznając ponownie sprawę, organ powinien uwzględnić ocenę prawną z tego wyroku.

Wyrok NSA z 1 czerwca 2022 r. (sygn. akt III FSK 4958/21).

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Skarbówka wchodzi na nasze konta i sprawdza transakcje bez nakazu jak się fiskusowi tylko podoba: STIR, DAC7 – warto wiedzieć, co to jest i jak działa

Fiskus ma prawo do prowadzenia kontroli kont bankowych. Dotyczy to osób prywatnych oraz przedsiębiorców i firm. Dla sprawdzenia historii transakcji na koncie bankowym nie musi być prowadzone przeciwko nam żadne postępowanie ani wszczęta kontrola. Skarbówce wystarczy samo podejrzenie popełnienia wykroczenia lub przestępstwa skarbowego, aby sięgnąć do banku po informacje o dokonywanych przez nas transakcjach. Poza tym zautomatyzowane systemy same badają na bieżąco historię bankową naszych kont i wyłapują transakcje podejrzane.

Firmowe to firmowe. Dlaczego warto oddzielić finanse prywatne od firmowych. Cztery konta, które dają przedsiębiorcy spokój

Właściciele małych firm często powtarzają: „to przecież wszystko moje pieniądze”. I rzeczywiście – formalnie tak jest. Ale kiedy pieniądze są wspólne, problemy finansowe też robią się wspólne. Dopóki na koncie jest płynność, granica między finansami firmowymi a prywatnymi wydaje się niewidoczna. Ale wystarczy większy wydatek, spadek sprzedaży albo poślizg w płatnościach od klientów – i zaczyna się chaos. Nie w dokumentach – w codziennym zarządzaniu.

Dwie ważne nowości w podatku od spadków i darowizn. Przywrócenie terminu do zwolnienia i zmiana przepisów dot. obowiązku podatkowego i złożenia zeznania

W dniu 14 października 2025 r. Rada Ministrów przyjęła i przesłała do Sejmu RP projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który przewiduje w szczególności ochronę spadkobierców przed utratą zwolnień podatkowych. Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów, nowe przepisy przewidują możliwość przywrócenia terminu, który będzie miał zastosowanie do wszystkich tytułów nabycia majątku podlegającego podatkowi od spadków i darowizn. Ponadto przywrócenie terminu dotyczyć będzie poza zwolnieniem dla najbliższej rodziny, także zwolnienia nabycia przedsiębiorstw zmarłej osoby fizycznej, gdzie warunkiem zwolnienia jest również konieczność terminowego złożenia zgłoszenia. Dodatkowo nowe przepisy doprecyzują moment powstania obowiązku podatkowego przy nabyciu spadku i obowiązku złożenia zeznania podatkowego. Jest możliwe, że zmiany przepisów wejdą w życie jeszcze w 2025 roku.

API KSeF 2.0 - Ministerstwo Finansów udostępniło demo interfejsu programistycznego

W dniu 15 października 2025 r. Ministerstwo Finansów udostępniło środowisko przedprodukcyjne (Demo) interfejsu programistycznego API KSeF 2.0.Środowisko daje możliwość sprawdzenia systemów finansowo-księgowych z wykorzystaniem rzeczywistych metod uwierzytelniania. Resort finansów zapewnia wsparcie techniczne dla użytkowników środowiska przedprodukcyjnego (Demo) pod adresem: podatki.gov.pl/formularz. Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że integracja ze środowiskiem API KSeF 2.0 jest konieczna, aby zapewnić kompatybilność systemów finansowo-księgowych z obligatoryjną wersją systemu KSeF 2.0.

REKLAMA

Od 2026 r. zmiany w księgowości podatników PIT. Nowe pliki JPK i rozporządzenia Ministra Finansów i Gospodarki

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 16 października 2025 r., że od 2026 r. wchodzą w życie nowe obowiązki dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą i rozliczających się w ramach podatku PIT. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą podlegające podatkowi PIT, które co miesiąc przekazują ewidencję JPK_V7M, będą zobowiązane do prowadzenia przy użyciu programów komputerowych ksiąg rachunkowych, podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub ewidencji przychodów. Ministerstwo Finansów udostępni bezpłatne narzędzia pozwalające na realizację obowiązków w zakresie przesyłania nowych obligatoryjnych plików JPK.

Rachunki nie będą trafiały do KSeF. Czy to oznacza, że wrócą do łask?

Już od 2026 roku podatnicy będą zobowiązani do wystawiania faktur w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF). System obejmie faktury ustrukturyzowane, natomiast nie dotyczy innych dokumentów, takich jak rachunki. Oznacza to, że przedsiębiorcy dokumentujący sprzedaż zwolnioną z VAT mogą wystawiać rachunki poza KSeF.

Darowizna samochodu żonie po wycofaniu z firmy. Czy to na pewno bezpieczne podatkowo? Skarbówka rozwiewa wątpliwości

Czy przekazanie żonie samochodu wycofanego z działalności gospodarczej może sprowadzić na przedsiębiorcę problemy z fiskusem? Najnowsza interpretacja skarbówki rozwiewa te wątpliwości. Urząd jasno wskazał, że darowizna auta po wycofaniu z firmy nie powoduje powstania przychodu w PIT, o ile spełnione są określone warunki. To ważna wiadomość dla przedsiębiorców, którzy zastanawiają się, jak bezpiecznie przekazać majątek firmowy do majątku prywatnego.

Opodatkowanie donejtów dla twórców internetowych (PIT, VAT). Czy to naprawdę darowizna?

Przez lata środowisko twórców internetowych – streamerów, youtuberów czy użytkowników Patronite – żyło w przekonaniu, że donate’y (czyli dobrowolne wpłaty od widzów) to darowizny, a więc – do określonego limitu – nieopodatkowane. Takie podejście miało swoje źródło w języku – słowo „donate” pochodzi przecież od angielskiego „donation”, czyli darowizna.

REKLAMA

KSeF 2.0. Co ważniejsze – prawo podatkowe, czy podręczniki Ministerstwa Finansów? Faktura ustrukturyzowana istnieje tylko wirtualnie

Opublikowany przez resort finansów, liczący kilkaset stron (!) dokument pod nazwą „Podręcznik KSeF 2.0.” (w 4. częściach), jest w wielu miejscach nie tylko sprzeczny z projektowanymi przepisami, lecz również z uchwaloną już nowelizacją ustawy o VAT – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Jaka składka zdrowotna dla przedsiębiorców w 2026 roku? Ministerstwo Finansów nie pracuje nad przedłużeniem obniżonej podstawy wymiaru

Ministerstwo Finansów poinformowało Polską Agencję Prasową, że nie pracuje nad projektem, który zakładałby utrzymanie obniżonej minimalnej podstawy obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców w 2026 r. i kolejnych latach.

REKLAMA