REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego po wszczęciu postępowania karnego skarbowego – NSA broni podatników

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Enodo Advisors
Doradztwo podatkowe dla efektywnego i bezpiecznego biznesu
Wszczęcie postępowania karnego skarbowego a zawieszenie biegu terminu przedawnienia
Wszczęcie postępowania karnego skarbowego a zawieszenie biegu terminu przedawnienia
Własne

REKLAMA

REKLAMA

Organy podatkowe nie mają uprawnienia do swobodnego i niczym nieograniczonego wszczynania postępowań karnych skarbowych, jedynie w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. To teza zaprezentowana przez NSA w dwóch wyrokach z lipca 2020 roku.

Wszczęcie postępowania karnego skarbowego a zawieszenie biegu terminu przedawnienia

W ostatnim czasie opublikowano pisemne uzasadnienia wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej – NSA), które mają ogromne znaczenie dla wszystkich przedsiębiorców w Polsce. Te korzystne orzeczenia powinny ostudzić zapał urzędników skarbowych w podejmowaniu działań nakierowanych wyłącznie na doprowadzenie do zawieszenia biegu terminu przedawnienia. Urzędnicy prowadzący postępowania podatkowe nie powinni już więcej naprawiać swojej opieszałości, próbując  uczynić z podatników fikcyjnych przestępców skarbowych.
Zdaniem NSA, zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w związku z instrumentalnym wszczęciem postępowania karnego skarbowego stanowi nadużycie prawa, naruszenie zasady zaufania do organów podatkowych i zasady uzasadnionych oczekiwań.

REKLAMA

NSA przeciwny instrumentalnemu wszczynaniu postępowania karnego skarbowego wyłącznie w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego

REKLAMA

NSA w dwóch wyrokach z 30 lipca 2020 r. (sygn. akt I FSK 128/20 i I FSK 42/20) potwierdził, że sąd administracyjny jest uprawniony do zbadania, czy w danej sprawie wystąpił skutek w postaci  zawieszenia biegu terminu przedawnienia w związku z wszczęciem postępowania karnego skarbowego.

Co istotne z perspektywy wszystkich podatników, NSA przyjął, że organy podatkowe nie mają uprawnienia do swobodnego, niczym nieograniczonego wszczynania postępowań karnych skarbowych, jedynie w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Ponadto sądy administracyjne posiadają uprawnienia do badania, czy doszło do zawieszenia biegu terminu przedawnienia na skutek wszczęcia postępowania karnego skarbowego. Możliwa  jest bowiem sytuacja, w której pomimo spełnienia warunków formalnych, tj. mimo formalnego wszczęcia postępowania karnego skarbowego i poprawnego zawiadomienia o tym fakcie podatnika, nie doszło do wystąpienia materialnego skutku w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia.

REKLAMA

Dlatego, w przypadku, gdy może zachodzić podejrzenie o instrumentalne wykorzystanie instytucji zawieszenia biegu terminu przedawnienia, organ podatkowy powinien odpowiednio uzasadnić swoje stanowisko. Musi wykazać , że w danym przypadku wszczęcie postępowania karnoskarbowego nie miało jedynie „instrumentalnego” charakteru, a było uzasadnione w aspekcie podejrzenia popełnienia czynu zabronionego przez podatnika, którego postępowanie podatkowe (kontrola podatkowa) dotyczy. Powinien ponadto wskazać, że wszczęcie postępowania in rem dawało podstawy do jego przekształcenia w postępowanie ad personam w stosunku do podatnika, z uwzględnieniem przesłanki uprawdopodobnienia jego winy w popełnieniu czynu zabronionego.

W konsekwencji nie jest dopuszczalne przyjęcie automatyzmu w tym zakresie, który wywołuje korzystne skutki dla wierzyciela podatkowego (w postaci zawieszenia biegu przedawnienia) i jednocześnie – niekorzystne skutki dla podatnika, który ma prawo oczekiwać, że po upływie terminu przedawnienia jego zobowiązanie podatkowe wygaśnie. Ta naganna praktyka organów podatkowych jest niestety stosowana często. Szczególnie widoczna jest w sprawach, w których postępowanie karne skarbowe zostało wszczęte tuż przed upływem ustawowego terminu przedawnienia, a następnie w sprawie karnej skarbowej nie dochodzi do podjęcia jakichkolwiek czynności mających na celu ustalenie czy przestępstwo skarbowe zostało rzeczywiście popełnione. Wielokrotnie zdarza się, że postępowanie karne skarbowe w ciągu kilku kolejnych miesięcy nie zostaje przekształcone z fazy postępowania in rem w fazę ad personam. Oznacza to,  że organ procesowy nie jest nawet zainteresowany przedstawieniem zarzutów konkretnym osobom. W takich sytuacjach jest bardzo widoczne, że z perspektywy organu podatkowego istotne było wyłącznie formalne dopełnienie czynności po to, by ten korzystny dla fiskusa skutek wystąpił.  

Dalszy ciąg materiału pod wideo

NSA piętnuje nadużywanie prawa przez organy administracji publicznej

Stanowisko przyjęte przez NSA zasługuje na uznanie i aprobatę, ponieważ sąd administracyjny powinien przeciwdziałać nadużywaniu prawa przez organy administracji publicznej, w tym przez organy podatkowe. W obecnej rzeczywistości jest to o tyle istotne, że w odczuciu społecznym tego typu działania przywracają obywatelom wiarę w wymiar sprawiedliwości oraz pokazują, do czego w istocie władza sądownicza, a w tym przypadku pion sądownictwa administracyjnego, została ustanowiona. Rolą sądów administracyjnych jest sprawowanie wymiaru sprawiedliwości, w szczególności poprzez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Należy pamiętać, że podatnicy mają określone prawa, które powinny być przestrzegane. W przypadku kiedy tak się jednak nie dzieje, podatnicy powinni móc uzyskać ochronę prawną udzieloną im przez sąd administracyjny,  jak to miało miejsce w komentowanych sprawach. 

Andrzej Wapowski, Radca prawny, Senior Associate w ENODO Advisors

Polecamy: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wdrażamy KSeF, czy pamiętamy o VIDA? Czym jest VIDA i jakie zmiany wprowadza?

W 2026 roku wdrożymy w końcu w Polsce Krajowy System e-Faktur (KSeF). Prace nad KSeF trwają od wielu lat. Na początku tych prac Polska była w awangardzie państw unijnych pod względem e-fakturowania, wyprzedzaliśmy rozmachem i pomysłem inne państwa, jedni z pierwszych wnioskowaliśmy w 2021 r. o pozwolenie na obowiązkowy KSeF dla wszystkich podatników i transakcji. Administracja utknęła jednak w realizacji swojego pomysłu, reszta jest historią. W międzyczasie pojawiły się nowe, niezwykle istotne okoliczności, a więc VIDA (VAT in the Digital Age). Pojawia się zatem fundamentalne pytanie: czy obecne wdrożenie KSeF nie powinno już dziś uwzględniać przyszłych wymogów VIDA?

Minister finansów zapowiada nowy podatek: W kogo uderzy?

Ministerstwo Finansów pracuje nad podatkiem dotyczącym odsetek od rezerwy obowiązkowej utrzymywanej przez banki w Narodowym Banku Polskim - poinformował minister finansów Andrzej Domański. Dodał, że przychody do budżetu w 2026 r. z tego tytułu mogłyby sięgnąć 1,5-2 mld zł.

Zwrot VAT: Tylko organ I instancji może przedłużyć termin – przełomowy wyrok WSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi orzekł, że termin zwrotu VAT może zostać przedłużony wyłącznie przez organ I instancji i tylko w trakcie trwającego postępowania. Przedłużenie nie jest dopuszczalne po uchyleniu decyzji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia.

Prowizja w kryptowalutach bez podatku – do chwili wymiany? Ważny wyrok WSA

Rynek kryptowalut wciąż działa w cieniu nie zawsze jednoznacznych regulacji podatkowych. Zdarza się, że firmy technologiczne muszą podejmować decyzje biznesowe bez jasnych odpowiedzi na pytania o moment powstania przychodu, zasady wyceny aktywów czy klasyfikację źródeł dochodu. Wiele osób sądzi, że rozporządzenie MICA kompleksowo reguluje cały rynek kryptoaktywów, podczas gdy w rzeczywistości nie dotyczy kwestii podatkowych. Wydawałoby się, że postępująca legislacja europejska rozwiązuje obecnie więcej problemów niż dotychczas, ale niestety nadal jeszcze pozostają pewne niejasne strefy. Jednym z takich obszarów jest rozliczanie prowizji pobieranych w kryptowalutach, szczególnie gdy nie towarzyszy im bezpośrednia płatność. Właśnie ten problem trafił pod ocenę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Gdańsku.

REKLAMA

Obowiązkowy KSeF: podatnicy zwolnieni z VAT nie będą chcieli faktur ustrukturyzowanych?

Podatnicy zwolnieni od VAT nie będą zainteresowani ”udostępnianiem” im w KSeF faktur ustrukturyzowanych – pisze profesor Witold Modzelewski. I wyjaśnia dlaczego.

Prof. W. Modzelewski: „Otrzymanie” faktury w KSeF nie wywołuje skutków cywilnoprawnych. Trzeba stosować inną formę uznania zobowiązania

Jedno jest pewne: od 1 lutego 2026 r. „otrzymanie” faktury VAT przy pomocy Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) nie będzie z istoty wywoływać skutków cywilnoprawnych. Dlatego strony umów muszą wymyślić inną formę uznania zobowiązania z tytułu zapłaty na rzecz dostawy towaru lub usługodawców – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Prof. W. Modzelewski: „Otrzymanie” faktury w KSeF nie wywołuje skutków cywilnoprawnych. Trzeba stosować inną formę uznania zobowiązania

Jedno jest pewne: od 1 lutego 2026 r. „otrzymanie” faktury VAT przy pomocy Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) nie będzie z istoty wywoływać skutków cywilnoprawnych. Dlatego strony umów muszą wymyślić inną formę uznania zobowiązania z tytułu zapłaty na rzecz dostawy towaru lub usługodawców – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Załączniki do faktur w KSeF - miały być dla wszystkich a w praktyce będą dla nielicznych. Dlaczego?

Nowa funkcja Krajowego Systemu e-Faktur pozwoli na przesyłanie do KSeF faktur zawierających załączniki, ale tylko w ściśle określonym formacie i po wcześniejszym zgłoszeniu. Eksperci branży księgowej ostrzegają, że rozwiązanie, które miało ułatwiać raportowanie dodatkowych danych, w obecnym kształcie będzie dostępne głównie dla dużych firm dysponujących budżetem IT. Tymczasem mali i średni przedsiębiorcy, którzy do tej pory wysyłali z fakturą np. protokół odbioru czy raport wykonania usługi, obawiają się wykluczenia i dodatkowych obowiązków.

REKLAMA

Ważna zmiana prawa: fakturowanie offline w KSeF nie tylko w trybie awaryjnym: co to znaczy

Najnowszy projekt ustawy o Krajowym Systemie e-Faktur zakłada, że tryb offline24 przestanie być rozwiązaniem awaryjnym i stanie się stałym elementem systemu stosowanym wedle uznania przez sprzedawców.

Ucieczka z JDG? Coraz mniej zamknięć, ale zawieszeń przybywa. Przedsiębiorcy kalkulują inaczej

W maju 2025 roku liczba wniosków o zamknięcie jednoosobowej działalności gospodarczej spadła o niemal 20% względem kwietnia, ale wzrosła o 4% w skali roku. Eksperci wskazują, że główne powody decyzji o likwidacji JDG pozostają niezmienne – to przede wszystkim wysokie koszty, presja płacowa i trudności z zatrudnieniem.

REKLAMA