REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rodzaje pustych faktur i sankcje za ich wystawianie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Rodzaje pustych faktur i sankcje za ich wystawianie /fot. Shutterstock
Rodzaje pustych faktur i sankcje za ich wystawianie /fot. Shutterstock
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Puste faktury to takie dokumenty, które zostały wprowadzone do obrotu wyłącznie w celu osiągnięcia bezprawnych korzyści fiskalnych. Ustawa o VAT sankcjonuje wprowadzenie pustej faktury do obrotu prawnego. Wystawienie takiej faktury może także skutkować odpowiedzialnością za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo powszechne z Kodeksu karnego.

Pomimo szerokiej palety narzędzi informatycznych i weryfikacyjnych, którymi dysponuje Krajowa Administracja Skarbowa, w dzisiejszych realiach gospodarczych wciąż występuje zjawisko wprowadzania do obrotu prawnego tzw. pustych faktur. Wystawienie takiej faktury może skutkować nie tylko zastosowaniem sankcji finansowych wobec jej wystawcy, ale również zakwestionowaniem przez organ podatkowy prawa do odliczenia z niej podatku naliczonego lub ujęcia jej w kosztach podatkowych przez jej odbiorcę.

REKLAMA

Autopromocja

Rodzaje pustych faktur

Co do zasady przez puste faktury należy rozumieć takie dokumenty, które zostały wprowadzone do obrotu wyłącznie w celu osiągnięcia bezprawnych korzyści fiskalnych. Pusta faktura może zatem służyć nieuprawnionemu zwiększeniu odliczenia VAT lub też zwiększeniu struktury kosztów podatkowych w firmie (tzw. handel kosztami). Na przestrzeni ostatnich lat ukształtowało się bogate orzecznictwo sądów administracyjnych określających cechy rozpoznawcze pustych faktur. Zgodnie z przyjętymi poglądami można wyróżnić ich trzy rodzaje:

- dokumentujące transakcje, które w ogóle nie zaistniały – nie doszło do dostawy towarów lub wykonania usługi przez wystawcę faktury;

- dokumentujące prawdziwe zdarzenia gospodarcze, lecz z udziałem innego podmiotu niż wystawca faktury, o czym wiedział i na co godził się odbiorca faktury;

- firmanctwo – dokonywanie obrotu gospodarczego z nabywcą polegające na zatajeniu przez wystawcę danych podmiotu, który de facto dokonał dostawy towaru lub wykonał daną usługę.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Szczególnie groźne dla nabywców są faktury opisane w pkt. 1 i 2, ponieważ nabywca jest każdorazowo zobowiązany zweryfikować poprawność wystawienia faktury przed skorzystaniem z prawa do odliczenia podatku naliczonego i skonfrontować, czy opis towarów lub usługi jest zgodny z rzeczywistością. Tym samym, jeśli posiadał wiedzę, iż faktury nie dokumentują realnych transakcji i następnie uwzględnił je w ewidencjach podatkowych, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej-skarbowej albo zapłaty dodatkowej sankcji VAT.

W innym układzie należy rozpatrywać sytuacje, w których pomimo zachowania przez podatnika tzw. reguł należytej staranności w weryfikacji kontrahenta, nabywca nieświadomie dokonał obniżenia podatku należnego o podatek naliczony z pustej faktury. Dopiero gdy podatnik udowodni, że wykazał się odpowiednią w warunkach biznesowych ostrożnością, może uchronić się przed restrykcjami ze strony organów podatkowych.

Pusta faktura w obrocie prawnym

REKLAMA

Co istotne, ustawa o VAT w art. 108 ust. 1 sankcjonuje wprowadzenie tzw. pustej faktury do obrotu prawnego. Zgodnie z jego treścią obowiązek zapłaty podatku następuje bez względu na to, czy faktura odzwierciedla stan faktyczny, czy też nie. Istotne jest bowiem przekazanie nabywcy egzemplarza faktury (wprowadzenie do obrotu), które implikuje powstanie obowiązku zapłaty VAT wykazanego na fakturze. Wystawienie pustej faktury może również skutkować odpowiedzialnością za przestępstwo skarbowe z KKS lub przestępstwo powszechne z Kodeksu karnego.

Nieco łagodniej podchodzi się do tych faktur, które zostały wystawione przez przedsiębiorcę omyłkowo. Choć przepisy o VAT nie stanowią o tym wprost, praktyka wykształciła dwie metody minimalizujące negatywne konsekwencje wystawienia pustych faktur:

- anulowanie wewnętrzne – możliwe wyłącznie przed przekazaniem jednego z egzemplarzy faktury dostawcy (tj. przed wprowadzeniem do obrotu prawnego);

- wystawienie faktury korygującej oraz otrzymanie potwierdzenia jej odbioru przez odbiorcę faktury korygującej; tylko bowiem po otrzymaniu potwierdzenia jej odbioru możliwe będzie jej ujęcie w ewidencji podatkowej VAT.

Pusta faktura z perspektywy odbiorcy

Niestety, przepisy są również bardzo rygorystyczne, jeśli chodzi o uwzględnienie pustej faktury w ewidencji VAT i ujęcie wynikającego z niej podatku naliczonego w deklaracji VAT. Po pierwsze art. 88 ust. 3a pkt 4 ustawy o VAT wymienia wprost katalog negatywnych przesłanek, których wystąpienie nie stanowi podstawy do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony lub zwrotu podatku. Mowa tutaj m.in. o wystawieniu faktury w sposób nierzetelny, tzn. w sposób, który nie ma nic wspólnego z rzeczywistymi zdarzeniami, a w konsekwencji uniemożliwia odliczenie VAT.

Polecamy: VAT 2019. Komentarz

REKLAMA

Zakwestionowanie zmniejszenia podatku należnego o podatek naliczony oraz „wyrzucenie” faktury z kosztów podatkowych przedsiębiorstwa nie są jedynymi konsekwencjami grożącymi nieroztropnemu nabywcy. Organ podatkowy może jednocześnie nałożyć na odbiorcę faktury, z której odliczono VAT naliczony, tzw. sankcyjną stawkę VAT w wysokości aż do 100% zawyżenia podatku naliczonego. Skorygowanie rozliczeń przed wszczęciem czynności ze strony fiskusa poprzez złożenie przez nabywcę odpowiednich korekt deklaracji oraz wpłatę podatku należnego wraz z odsetkami powinno uchronić podatnika przed sankcyjnym VAT.

Niemniej jednak przedsiębiorcy występujący zarówno w roli wystawcy, jak i odbiorcy faktur powinni wystrzegać się sytuacji prowadzących do uwzględniania w swoich rozliczeniach faktur, które w rzeczywistości w ogóle nie miały miejsca. W tym celu zaleca się wdrożenie procedur podatkowych minimalizujących ryzyko wystawienia lub otrzymania i rozliczenia pustej faktury VAT. Warto zatem, aby także pracownicy spoza branży księgowo-podatkowej zaznajomili się z zagrożeniami, jakie niesie za sobą obrót pustymi fakturami. Z pewnością będzie to inwestycja, która przyniesie wymierną wartość dodaną dla firmy.

radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec

radca prawny Robert Nogacki, Kancelaria Prawna Skarbiec
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zawód: księgowy: teraz wyraźny awans w rankingu prestiżu. Dlaczego warto zarabiać na umiejętności księgowania

W najnowszym rankingu najbardziej poważanych zawodów w Polsce opublikowanym przez SW Research (2025) księgowy awansował o 3 miejsca w porównaniu z ubiegłym rokiem. Aktualnie zajmuje 22 miejsce na 51 profesji.

Rząd poprawia KSeF, przedsiębiorcy zadowoleni z kolejnym zmian w ustawie, zwłaszcza że korzystne modyfikacje nastąpią jeszcze przed wejściem w życie zmienianych przepisów

Krajowy System e-Faktur zmienia się na lepsze. Rząd, po konsultacjach z przedsiębiorcami, przyjął pakiet przepisów, które mają ułatwić funkcjonowanie Krajowego Systemu e-Faktur. Nowe przepisy są wynikiem licznych konsultacji z przedsiębiorcami, jakie przeprowadziło Ministerstwo Finansów.

MF proponuje zmiany w raportowaniu do KNF. Mniej obowiązków dla domów maklerskich

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia zmieniającego zasady przekazywania informacji do Komisji Nadzoru Finansowego przez firmy inwestycyjne i banki prowadzące działalność maklerską. Nowe regulacje, będące częścią pakietu deregulacyjnego, mają na celu uproszczenie obowiązków sprawozdawczych i zmniejszenie obciążeń administracyjnych.

Kawa z INFORLEX. Przygotowanie do KSeF

Zapraszamy na bezpłatne spotkanie online. Kawa z INFORLEX wydanie EXTRA. Rozmowa z 2 cenionymi ekspertami.

REKLAMA

Kolejna rewolucja i sensacyjne zmiany w KSeF i elektronicznym fakturowaniu. Czy są nowe terminy, co z możliwością fakturowania offline

Deregulacja idzie pełną parą. Rząd zmienia nie tylko obowiązujące już przepisy, ale i te, które dopiero mają wejść w życie. Przykładem takiej deregulacji są przepisy o KSeF czyli o obowiązkowym przejściu na wyłącznie cyfrowe e-faktury. Co się zmieni, co z terminami obowiązkowego przejścia na e-fakturowanie dla poszczególnych grup podatników?

BPO jako most do innowacji: Jak outsourcing pomaga firmom wyjść ze swojej bańki i myśleć globalnie

W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym, gdzie innowacyjność decyduje o przewadze konkurencyjnej, wiele przedsiębiorstw boryka się z paradoksem: potrzebują dostępu do najnowszych technologii i świeżych perspektyw, ale ograniczają ich własne zasoby, lokalizacja czy kultura organizacyjna. Business Process Outsourcing (BPO) staje się w tym kontekście nie tylko narzędziem optymalizacji kosztów, ale przede wszystkim bramą do globalnej puli wiedzy i innowacji.

Nowelizacja ustawy o VAT dot. obowiązkowego KSeF. Rząd podjął decyzję

W dniu 17 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów oraz zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu wprowadzenie obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur („KSeF”), czyli specjalnego systemu elektronicznego do wystawiania i odbierania faktur (tzw. faktur ustrukturyzowanych). Oznaczać to będzie odejście od papierowych faktur VAT. Ponadto, w związku z wejściem w życie nowego systemu, o 1/3 skrócony zostanie podstawowy termin zwrotu VAT – z 60 do 40 dni. Wprowadzenie tego systemu zostanie podzielone na 2 etapy, aby firmy lepiej mogły się do niego dostosować.

Nowelizacja ustawy o VAT dot. obowiązkowego KSeF. Rząd podjął decyzję

W dniu 17 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów oraz zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu wprowadzenie obowiązkowego modelu Krajowego Systemu e-Faktur („KSeF”), czyli specjalnego systemu elektronicznego do wystawiania i odbierania faktur (tzw. faktur ustrukturyzowanych). Oznaczać to będzie odejście od papierowych faktur VAT. Ponadto, w związku z wejściem w życie nowego systemu, o 1/3 skrócony zostanie podstawowy termin zwrotu VAT – z 60 do 40 dni. Wprowadzenie tego systemu zostanie podzielone na 2 etapy, aby firmy lepiej mogły się do niego dostosować.

REKLAMA

Wzmożone kontrole upoważnionych i zarejestrowanych eksporterów w UE

Od czerwca 2025 r. unijne służby celne rozpoczęły skoordynowane i intensywne kontrole firm posiadających status upoważnionego eksportera (UE) oraz zarejestrowanego eksportera (REX). Działania te są odpowiedzią na narastające nieprawidłowości w dokumentowaniu preferencyjnego pochodzenia towarów i mają na celu uszczelnienie systemu celnego w ramach umów o wolnym handlu.

8 Najczęstszych błędów przy wycenie usług księgowych

Prawidłowa wycena usług księgowych pozwala prowadzić rentowne biuro rachunkowe. Za niskie wynagrodzenie za usługi księgowe spowoduje w pewnym momencie zapaść zdrowotną księgowej, wypalenie zawodowe, depresję, problemy w życiu osobistym.

REKLAMA