REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rodzaje pustych faktur i sankcje za ich wystawianie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Rodzaje pustych faktur i sankcje za ich wystawianie /fot. Shutterstock
Rodzaje pustych faktur i sankcje za ich wystawianie /fot. Shutterstock
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Puste faktury to takie dokumenty, które zostały wprowadzone do obrotu wyłącznie w celu osiągnięcia bezprawnych korzyści fiskalnych. Ustawa o VAT sankcjonuje wprowadzenie pustej faktury do obrotu prawnego. Wystawienie takiej faktury może także skutkować odpowiedzialnością za przestępstwo skarbowe lub przestępstwo powszechne z Kodeksu karnego.

Pomimo szerokiej palety narzędzi informatycznych i weryfikacyjnych, którymi dysponuje Krajowa Administracja Skarbowa, w dzisiejszych realiach gospodarczych wciąż występuje zjawisko wprowadzania do obrotu prawnego tzw. pustych faktur. Wystawienie takiej faktury może skutkować nie tylko zastosowaniem sankcji finansowych wobec jej wystawcy, ale również zakwestionowaniem przez organ podatkowy prawa do odliczenia z niej podatku naliczonego lub ujęcia jej w kosztach podatkowych przez jej odbiorcę.

REKLAMA

Autopromocja

Rodzaje pustych faktur

Co do zasady przez puste faktury należy rozumieć takie dokumenty, które zostały wprowadzone do obrotu wyłącznie w celu osiągnięcia bezprawnych korzyści fiskalnych. Pusta faktura może zatem służyć nieuprawnionemu zwiększeniu odliczenia VAT lub też zwiększeniu struktury kosztów podatkowych w firmie (tzw. handel kosztami). Na przestrzeni ostatnich lat ukształtowało się bogate orzecznictwo sądów administracyjnych określających cechy rozpoznawcze pustych faktur. Zgodnie z przyjętymi poglądami można wyróżnić ich trzy rodzaje:

- dokumentujące transakcje, które w ogóle nie zaistniały – nie doszło do dostawy towarów lub wykonania usługi przez wystawcę faktury;

- dokumentujące prawdziwe zdarzenia gospodarcze, lecz z udziałem innego podmiotu niż wystawca faktury, o czym wiedział i na co godził się odbiorca faktury;

- firmanctwo – dokonywanie obrotu gospodarczego z nabywcą polegające na zatajeniu przez wystawcę danych podmiotu, który de facto dokonał dostawy towaru lub wykonał daną usługę.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Szczególnie groźne dla nabywców są faktury opisane w pkt. 1 i 2, ponieważ nabywca jest każdorazowo zobowiązany zweryfikować poprawność wystawienia faktury przed skorzystaniem z prawa do odliczenia podatku naliczonego i skonfrontować, czy opis towarów lub usługi jest zgodny z rzeczywistością. Tym samym, jeśli posiadał wiedzę, iż faktury nie dokumentują realnych transakcji i następnie uwzględnił je w ewidencjach podatkowych, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej-skarbowej albo zapłaty dodatkowej sankcji VAT.

W innym układzie należy rozpatrywać sytuacje, w których pomimo zachowania przez podatnika tzw. reguł należytej staranności w weryfikacji kontrahenta, nabywca nieświadomie dokonał obniżenia podatku należnego o podatek naliczony z pustej faktury. Dopiero gdy podatnik udowodni, że wykazał się odpowiednią w warunkach biznesowych ostrożnością, może uchronić się przed restrykcjami ze strony organów podatkowych.

Pusta faktura w obrocie prawnym

REKLAMA

Co istotne, ustawa o VAT w art. 108 ust. 1 sankcjonuje wprowadzenie tzw. pustej faktury do obrotu prawnego. Zgodnie z jego treścią obowiązek zapłaty podatku następuje bez względu na to, czy faktura odzwierciedla stan faktyczny, czy też nie. Istotne jest bowiem przekazanie nabywcy egzemplarza faktury (wprowadzenie do obrotu), które implikuje powstanie obowiązku zapłaty VAT wykazanego na fakturze. Wystawienie pustej faktury może również skutkować odpowiedzialnością za przestępstwo skarbowe z KKS lub przestępstwo powszechne z Kodeksu karnego.

Nieco łagodniej podchodzi się do tych faktur, które zostały wystawione przez przedsiębiorcę omyłkowo. Choć przepisy o VAT nie stanowią o tym wprost, praktyka wykształciła dwie metody minimalizujące negatywne konsekwencje wystawienia pustych faktur:

- anulowanie wewnętrzne – możliwe wyłącznie przed przekazaniem jednego z egzemplarzy faktury dostawcy (tj. przed wprowadzeniem do obrotu prawnego);

- wystawienie faktury korygującej oraz otrzymanie potwierdzenia jej odbioru przez odbiorcę faktury korygującej; tylko bowiem po otrzymaniu potwierdzenia jej odbioru możliwe będzie jej ujęcie w ewidencji podatkowej VAT.

Pusta faktura z perspektywy odbiorcy

Niestety, przepisy są również bardzo rygorystyczne, jeśli chodzi o uwzględnienie pustej faktury w ewidencji VAT i ujęcie wynikającego z niej podatku naliczonego w deklaracji VAT. Po pierwsze art. 88 ust. 3a pkt 4 ustawy o VAT wymienia wprost katalog negatywnych przesłanek, których wystąpienie nie stanowi podstawy do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony lub zwrotu podatku. Mowa tutaj m.in. o wystawieniu faktury w sposób nierzetelny, tzn. w sposób, który nie ma nic wspólnego z rzeczywistymi zdarzeniami, a w konsekwencji uniemożliwia odliczenie VAT.

Polecamy: VAT 2019. Komentarz

REKLAMA

Zakwestionowanie zmniejszenia podatku należnego o podatek naliczony oraz „wyrzucenie” faktury z kosztów podatkowych przedsiębiorstwa nie są jedynymi konsekwencjami grożącymi nieroztropnemu nabywcy. Organ podatkowy może jednocześnie nałożyć na odbiorcę faktury, z której odliczono VAT naliczony, tzw. sankcyjną stawkę VAT w wysokości aż do 100% zawyżenia podatku naliczonego. Skorygowanie rozliczeń przed wszczęciem czynności ze strony fiskusa poprzez złożenie przez nabywcę odpowiednich korekt deklaracji oraz wpłatę podatku należnego wraz z odsetkami powinno uchronić podatnika przed sankcyjnym VAT.

Niemniej jednak przedsiębiorcy występujący zarówno w roli wystawcy, jak i odbiorcy faktur powinni wystrzegać się sytuacji prowadzących do uwzględniania w swoich rozliczeniach faktur, które w rzeczywistości w ogóle nie miały miejsca. W tym celu zaleca się wdrożenie procedur podatkowych minimalizujących ryzyko wystawienia lub otrzymania i rozliczenia pustej faktury VAT. Warto zatem, aby także pracownicy spoza branży księgowo-podatkowej zaznajomili się z zagrożeniami, jakie niesie za sobą obrót pustymi fakturami. Z pewnością będzie to inwestycja, która przyniesie wymierną wartość dodaną dla firmy.

radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec

radca prawny Robert Nogacki, Kancelaria Prawna Skarbiec
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zasada wielokrotności opodatkowania wyrobów akcyzowych w przypadku wtórnego obowiązku podatkowego a zmiana podatkowego przeznaczenia wyrobu akcyzowego

Istotnym problemem prawnym i praktycznym jest możliwość wielokrotnego opodatkowania tego samego wyrobu akcyzowego na etapie wtórnego obowiązku podatkowego (zwanego również obowiązkiem podatkowym drugiego stopnia.) – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

KSeF 2026: Pożegnanie z papierowymi fakturami. Jak przygotować się na rewolucję w rozliczeniach VAT i uniknąć kar i problemów z fiskusem [branża TSL]

Niecały rok dzieli podatników VAT (w tym branżę transportową) od księgowej rewolucji. Ministerstwo Finansów potwierdziło w komunikacie z kwietnia 2025 r., że początek 2026 roku to ostateczny termin wejścia w życie Krajowego Systemu e-Faktur dla większości przedsiębiorców. Oznacza to, że już niedługo sektor TSL, zdominowany przez rozliczenia papierowe, musi stać się cyfrowy. To wyzwanie zwłaszcza dla spedycji, które rozliczają się z wieloma podmiotami równocześnie. Jak przygotować się do wdrożenia KSeF, by uniknąć problemów i kar?

Co myślą księgowi o przyszłości swojej branży? Barometr nastrojów księgowych 2025 ujawnia kulisy rynku

Czy zawód księgowego przechodzi kryzys, czy może ewoluuje w stronę większego znaczenia strategicznego? Nowo opublikowany Barometr nastrojów księgowych 2025 to pierwsze tego typu badanie w Polsce, które w kompleksowy sposób analizuje wyzwania, emocje i kierunki rozwoju zawodu księgowego.

Zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnych prawdopodobnie od 2026 r. Koniec obecnych korzyści? Co planuje Ministerstwo Finansów?

Fundacje rodzinne miały być długo oczekiwanym narzędziem sukcesji i ochrony majątku polskich przedsiębiorców. W Polsce działa około 800 tysięcy firm rodzinnych, które odpowiadają za nawet 20% PKB. To właśnie dla nich fundacje miały stać się mechanizmem zapewniającym ciągłość, bezpieczeństwo i porządek w zarządzaniu majątkiem. Choć ich konstrukcja budzi zainteresowanie i daje realne korzyści, to już po dwóch latach funkcjonowania szykują się poważne zmiany prawne. O ich konsekwencjach mówi adwokat Michał Pomorski, specjalista w zakresie prawa podatkowego z kancelarii Pomorski Tax Legal Finance.

REKLAMA

Korygowałeś deklaracje podatkowe po otrzymaniu subwencji z PFR? Możesz być bezpodstawnie pozwany – sprawdź, co zrobić w takiej sytuacji

Wśród ponad 16 tys. pozwów, które Polski Fundusz Rozwoju (PFR) złożył przeciwko przedsiębiorcom w ramach programu „Tarcza Finansowa”, około 2700 dotyczy firm (wg danych z 2023 r.), które po złożeniu wniosku o subwencję dokonały korekty deklaracji podatkowych.

Kiedy Krajowy System e-Faktur stanie się obowiązkowy? – Stan legislacyjny i wyzwania przed przedsiębiorcami

11 kwietnia 2025 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt ustawy dotyczący obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), który reguluje wdrożenie tego systemu w Polsce. Choć przepisy nie zostały jeszcze ostatecznie zatwierdzone, większość kluczowych kwestii jest już znana, co daje przedsiębiorcom czas na rozpoczęcie przygotowań do nadchodzących zmian.

Dlaczego dokumentacja pochodzenia towarów to filar bezpiecznego handlu międzynarodowego?

Brak odpowiedniej dokumentacji pochodzenia towarów może kosztować firmę czas, pieniądze i reputację. Dowiedz się, jak poprawnie i skutecznie prowadzić dokumentację, by uniknąć kar, ułatwić odprawy celne i zabezpieczyć interesy swojej firmy w handlu międzynarodowym.

Podatek od prezentów komunijnych w 2025 r. Są 3 limity kwotowe zwolnień podatkowych: 5733 zł (osoby spoza rodziny), 27 090 zł (dalsza rodzina), 36 120 zł (najbliższa rodzina)

Mamy maj, a więc i sezon komunijny – czas uroczystości, rodzinnych spotkań i… (często bardzo drogich) prezentów. Ale czy wręczone dzieciom upominki mogą wiązać się z obowiązkiem podatkowym? Wyjaśniamy, kiedy komunijny prezent staje się darowizną, którą trzeba zgłosić fiskusowi.

REKLAMA

Webinar: KSeF – na co warto przygotować firmę? + certyfikat gwarantowany

Ekspert wyjaśni, jak przygotować firmę na nadchodzący obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur i oraz na co zwrócić uwagę, aby proces przejścia na nowy system fakturowania przebiegł sprawnie i bez zbędnych trudności. Każdy z uczestników webinaru otrzyma certyfikat, dostęp do retransmisji oraz materiały dodatkowe.

Jest kilka sposobów na uniknięcie obowiązkowego KSeF. Przykład: uzyskanie statusu podatnika zagranicznego działającego w Polsce wyłącznie na podstawie rejestracji

Obowiązkowy model Krajowego Systemu e-Faktur nie będzie obowiązywał zagraniczne firmy działające jako podatnicy VAT na polskim rynku wyłącznie na podstawie rejestracji. Profesor Witold Modzelewski pyta dlaczego wprowadza się taki przywilej dla zagranicznych konkurentów polskich firm. Wskazuje ponadto kilka innych legalnych sposobów uniknięcia obowiązkowego KSeF, wynikających z projektu nowych przepisów.

REKLAMA