Kasy fiskalne w 2022 roku – limit, zwolnienia, nowe rozporządzenie

Obowiązek stosowania kas fiskalnych w 2022 roku

Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT,  podatnicy VAT dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych mają obowiązek prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. W ewidencji tej wykazuje się dane o sprzedaży, zawarte w paragonach i fakturach wystawianych przy zastosowaniu kas rejestrujących, określające przedmiot opodatkowania, wysokość podstawy opodatkowania i podatku należnego oraz dane służące identyfikacji poszczególnych sprzedaży, w tym numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby VAT.

Jeżeli podatnik nie realizuje obowiązku stosowania kas fiskalnych do ww. sprzedaży, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ma obowiązek ustalić (jako karę) dodatkowe zobowiązanie podatkowe (oprócz zwykłego zobowiązania podatkowego z VAT dot. tej sprzedaży) w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług - za okres niestosowania kas do momentu rozpoczęcia prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Kary tej (dodatkowego zobowiązania podatkowego) nie stosuje się do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe.

Zwolnienia z obowiązku stosowania kasy fiskalnej

Na podstawie art. art. 111 ust. 8 ustawy o VAT, Minister Finansów może zwolnić, w formie rozporządzenia, na czas określony, niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku stosowania kas fiskalnych oraz określić warunki korzystania z tych zwolnień. Ponadto na podstawie art. 145a ust. 17 ustawy o VAT Minister Finansów może zwolnić, też w formie rozporządzenia, na czas określony, niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii oraz określić warunki korzystania z tego zwolnienia.

Zwolnienie z kas fiskalnych - nowe rozporządzenie od 2022 roku

Obowiązującym do końca 2021 roku rozporządzeniem w tej sprawie jest rozporządzenie Ministra Finansów z 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2018 r., poz. 2519 z późn. zm.).

Natomiast Minister Finansów przygotował już projekt (z 23 listopada 2021 r.) nowego rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Projekt ten został opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji 3 grudnia 2021 r. i aktualnie jest poddawany konsultacjom publicznym, uzgodnieniom międzyresortowym i opiniowaniu.

Ważne! [Aktualizacja]
Omawiany projekt rozporządzenia został bez zmian podpisany przez Ministra Finansów 22 grudnia 2021 r. i opublikowany w Dzienniku Ustaw z 28 grudnia 2021 r., poz. 2442. Nowe rozporządzenie obowiązuje od 1 stycznia 2022 r. z wyjątkiem § 4 ust. 1 pkt 2 lit. m, który wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2022 r.

Zgodnie z intencją Ministra Finansów, nowe rozporządzenie ma uregulować kwestię zwolnień z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących przez okres 2 lat, tj. w latach 2022-2023.

Kasy fiskalne 2022 – zwolnienie przedmiotowe

Paragraf 2 projektu nowego rozporządzenia przewiduje te same jak dotąd zwolnienia dla czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia.

Poniżej projekt załącznika do nowego rozporządzenia.

CZYNNOŚCI ZWOLNIONE Z OBOWIĄZKU EWIDENCJONOWANIA

Poz.	Symbol PKWiU		Czynności zwolnione z obowiązku ewidencjonowania
I. Dostawa towarów lub świadczenie usług, Autopromocja VAT 2024. Komentarz Sprawdź których przedmiotem są następujące towary lub usługi:
1	ex	01.6 Autopromocja Rozliczamy najem. Przykłady, wypełnione druki Sprawdź	Usługi związane z rolnictwem oraz chowem i hodowlą zwierząt, z wyłączeniem usług weterynaryjnych – z wyjątkiem usług podkuwania koni (PKWiU ex 01.62.10.0)
2		35	Energia elektryczna, paliwa gazowe, para wodna, gorąca woda i powietrze do układów klimatyzacyjnych
3		36	Woda w postaci naturalnej; usługi związane z uzdatnianiem i dostarczaniem wody
4		37	Usługi związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków; osady ze ścieków kanalizacyjnych
5		38.11.1	Usługi związane ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nadających się do recyklingu
6		38.11.2	Usługi związane ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nienadających się do recyklingu
7		38.11.6	Usługi związane z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów innych niż niebezpieczne
8		38.12.1	Usługi związane ze zbieraniem odpadów niebezpiecznych
9		38.12.30.0	Usługi związane z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów niebezpiecznych nadających się do recyklingu
10		38.21.10.0	Usługi związane z obróbką odpadów innych niż niebezpieczne w celu ich ostatecznego usunięcia
11		38.22.19.0	Usługi związane z przetwarzaniem pozostałych odpadów niebezpiecznych
12	ex	38.22.2	Usługi związane z unieszkodliwianiem odpadów promieniotwórczych
13		39	Usługi związane z rekultywacją i pozostałe usługi związane z gospodarką odpadami
14	ex	49.31.10.0	Transport kolejowy pasażerski, miejski i podmiejski – dotyczy wyłącznie przewozów metrem rozkładowych pasażerskich, za które są pobierane ceny ustalone przez gminę (Radę m.st. Warszawy) lub związek komunalny
15	ex	49.31.2	Pozostały transport lądowy pasażerski, miejski i podmiejski – dotyczy wyłącznie przewozów miejskich rozkładowych pasażerskich, innych niż kolejowe, za które są pobierane ceny ustalone przez gminę (Radę m.st. Warszawy) lub związek komunalny
16	ex	49.39.1	Transport lądowy pasażerski, rozkładowy: międzymiastowy i specjalizowany – dotyczy wyłącznie przewozów miejskich rozkładowych pasażerskich, innych niż kolejowe, za które są pobierane ceny ustalone przez gminę (Radę m.st. Warszawy) lub związek komunalny
17	ex	53	Usługi pocztowe i kurierskie
18	ex	55.10.10.0	Usługi w zakresie noclegów i usługi towarzyszące świadczone przez hotele, motele, pensjonaty i inne obiekty hotelowe – dotyczy wyłącznie usług świadczonych przez obozowiska dla dzieci
19	ex	55.20.19.0	Pozostałe usługi obiektów noclegowych turystycznych i miejsc krótkotrwałego zakwaterowania bez obsługi – dotyczy wyłącznie usług świadczonych przez obozowiska dla dzieci
20	ex	55.90.1	Pozostałe usługi związane z zakwaterowaniem z wyłączeniem PKWiU 55.90.13.0 – dotyczy wyłącznie: usług krótkotrwałego zakwaterowania pozostałych, gdzie indziej niesklasyfikowanych (z wyłączeniem usług hotelarskich i turystycznych), jeżeli świadczenie tych usług w całości zostało udokumentowane fakturą
21		bez względu na symbol PKWiU	Usługi telekomunikacyjne, o których mowa w art. 2 pkt 25a ustawy
22		bez względu na symbol PKWiU	Usługi nadawcze, o których mowa w art. 2 pkt 25b ustawy, pod warunkiem że podatnik świadczy usługi, o których mowa w poz. 21
23		bez względu na symbol PKWiU	Usługi elektroniczne, o których mowa w art. 2 pkt 26 ustawy, pod warunkiem że podatnik świadczy usługi, o których mowa w poz. 21
24		64–66	Usługi finansowe i ubezpieczeniowe
25	ex	68.20.1	Wynajem i usługi zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi, jeżeli świadczenie tych usług w całości zostało udokumentowane fakturą lub świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła
26	ex	68.3	Usługi związane z obsługą rynku nieruchomości, jeżeli świadczenie tych usług w całości zostało udokumentowane fakturą
27		bez względu na symbol PKWiU	Czynności notarialne
28		bez względu na symbol PKWiU	Usługi wykonywane przez komornika sądowego w ramach czynności egzekucyjnych lub innych czynności przekazanych do kompetencji komornika sądowego na podstawie odrębnych przepisów
29		84	Usługi administracji publicznej i obrony narodowej; usługi w zakresie obowiązkowych zabezpieczeń społecznych
30	ex	85	Usługi w zakresie edukacji – z wyłączeniem: – usług w zakresie pozaszkolnych form edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych (PKWiU 85.51.10.0), – usług świadczonych przez szkoły tańca i instruktorów tańca (PKWiU 85.52.11.0), – usług świadczonych przez szkoły nauki jazdy (PKWiU 85.53.11)
31	ex	91.01.12.0	Usługi archiwów publicznych (gromadzenie, katalogowanie, ochrona i odzyskiwanie zbiorów), włączając usługi archiwów historycznych, archiwów i kartotek rządowych, łącznie z usługami archiwów elektronicznych
32		94	Usługi świadczone przez organizacje członkowskie
33		99	Usługi świadczone przez organizacje i zespoły eksterytorialne
II. Sprzedaż dotycząca szczególnych czynności
34	Dostawa towarów i świadczenie usług przez podatnika na rzecz jego pracowników oraz przez spółdzielnie mieszkaniowe na rzecz członków lub innych osób, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub które są właścicielami lokali położonych w budynkach administrowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe, jak również przez wspólnoty mieszkaniowe na rzecz właścicieli lokali
35	Dostawa nieruchomości
36	Dostawa towarów w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi), jeżeli dostawca towaru otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana (dane nabywcy, w tym jego adres)
37	Świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła
38	Dzierżawa gruntów oraz oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste
39	Dostawa towarów przy użyciu urządzeń służących do automatycznej sprzedaży, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność i wydają towar
40	Świadczenie usług przy użyciu urządzeń, w tym wydających bilety, obsługiwanych przez klienta, które również w systemie bezobsługowym przyjmują należność w: 1) bilonie lub banknotach, lub 2) innej formie (bezgotówkowej), jeżeli z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła
41	Przyjmowanie przez rewizorów, w przypadku braku odpowiedniego dokumentu przewozu albo dokumentu uprawniającego do przejazdu bezpłatnego lub ulgowego, należności związanych z wykonywaniem usług przewozu osób oraz przewożonych przez nie rzeczy i zwierząt, a w przypadkach tego wymagających – również opłat dodatkowych (w transporcie kolejowym dotyczy to również należności pobieranych na pokładzie pociągu przez osoby uprawnione do ich poboru na rzecz przewoźnika kolejowego, a w szczególności przez drużyny konduktorskie)
42	Sprzedaż biletów komunikacji lotniczej oraz posiłków i towarów na pokładach samolotów
43	Czynności wymienione w art. 7 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy
44	Usługi stołówek w placówkach wymienionych w art. 43 ust. 9 ustawy, prowadzonych przez te placówki, udostępnianych wyłącznie dla uczniów, studentów i innych podopiecznych oraz nauczycieli i personelu
45	Dostawa towarów i świadczenie usług, do których ma zastosowanie zwolnienie od podatku wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 15 ustawy
46	Dostawa produktów rolnych i świadczenie usług rolniczych przez rolników ryczałtowych korzystających ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy
47	Dostawa towarów i świadczenie usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, jeżeli czynności te w całości zostały udokumentowane fakturą
48	Usługi świadczone osobiście przez osoby niewidome posiadające orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, które prowadzą samodzielnie działalność gospodarczą lub zatrudniają wyłącznie jednego pracownika niewidomego posiadającego orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności
49	Dostawa towarów i świadczenie usług przez koła gospodyń wiejskich w rozumieniu ustawy z dnia 9 listopada 2018 r. o kołach gospodyń wiejskich (Dz. U. z 2021 r. poz. 165 i 1240), w przypadku gdy koło gospodyń wiejskich prowadzi uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów na podstawie art. 24 tej ustawy
50	Dostawa towarów i świadczenie usług rozliczanych w procedurach szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a i 7 ustawy
51	Sprzedaż na odległość towarów importowanych, rozliczana w procedurze szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 9 ustawy
52	Dostawa towarów i świadczenie usług przez operatora pocztowego obowiązanego do świadczenia usług powszechnych, wybranego na podstawie art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1041 i 2320)

Kasy fiskalne 2022 – zwolnienia podmiotowe

Tak jak dotąd, w § 3 nowego rozporządzenia zawarto katalog zwolnień podmiotowych i podmiotowo-przedmiotowych z obowiązku stosowania kas fiskalnych.

Limit 20 tys. zł

Utrzymany będzie na dotychczasowym poziomie limit wartości sprzedaży, tj. 20 000 zł dla podmiotów kontynuujących, jak i dla rozpoczynających działalność gospodarczą. Dla podatników rozpoczynających działalność limit ten jak dotąd będzie liczony w proporcji do okresu wykonywania czynności dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych w danym roku podatkowym.

Zwolnienie przy ponad 80% sprzedaży zwolnionej w całkowitej wartości sprzedaży dla osób konsumentów i rolników ryczałtowych

Pozostawiono bez zmian także zwolnienia dla podatników, u których udział wartości dostaw towarów i świadczonych usług zwolnionych (wymienionych w części I załącznika do rozporządzenia) w całkowitej wartości sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych jest większy niż 80%.

Zwolnienie dla jednostek samorządu terytorialnego

Bez zmian pozostaną też zasady zwolnienia dla jednostek samorządu terytorialnego w pewnym ograniczonym zakresie.

Sprzedaż nieruchomości, środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych nie jest traktowana jako sprzedaż (dla potrzeb ustalenia prawa do zwolnienia)

Także jak do tej pory w celu ustalenia prawa do zwolnienia z obowiązku stosowania kas fiskalnych nie będzie się uwzględniało czynności dostawy nieruchomości oraz dostawy towarów i świadczenia usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Zatem sprzedaż nieruchomości, czy amortyzowanego samochodu firmowego  osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej lub rolnikowi ryczałtowemu (bez względu na wartość tej sprzedaży), nie będzie musiała być ewidencjonowana na kasie fiskalnej i nie wpłynie na limit zwolnienia z obowiązku stosowania kas fiskalnych.

Należny VAT nie liczy się do wartości sprzedaży (dla potrzeb ustalenia prawa do zwolnienia)

Nowością (w porównaniu do obecnego stanu prawnego) będzie ust. 5 w § 3 rozporządzenia, zgodnie z którym na potrzeby korzystania ze zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, przy obliczaniu wartości sprzedaży nie uwzględnia się należnego podatku od towarów i usług.

Minister Finansów tłumaczy, że jest to przepis uściślający, eliminujący wszelkie wątpliwości, które mogłyby się pojawić w sytuacji ustalania obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas. Zatem obliczając limity sprzedaży uprawniające do zwolnienia z obowiązku stosowania kas rejestrujących, trzeba liczyć wartość sprzedaży bez podatku (sprzedaż netto).

Minister Finansów wyjaśnia, że w poprzednim stanie prawnym posługiwano się pojęciem "obrót", który nie obejmował podatku należnego. Natomiast aktualnie obowiązujące przepisy posługują się pojęciem sprzedaż, stąd powstała konieczność zachowania spójności stosowanych pojęć także w omawianym rozporządzeniu.

Treść § 3 nowego rozporządzenia (zaproponowana w omawianym projekcie):

„§ 3. 1. Zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2023 r.:

1) podatników, u których wartość sprzedaży dokonanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 000 zł, a w przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli wartość sprzedaży z tego tytułu nie przekroczyła, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, kwoty 20 000 zł;

2) podatników rozpoczynających po dniu 31 grudnia 2021 r. dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży z tego tytułu nie przekroczy, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym, kwoty 20 000 zł;

3) podatników, którzy dokonują dostawy towarów lub świadczą usługi zwolnione z obowiązku ewidencjonowania, wymienione w części I załącznika do rozporządzenia, w przypadku gdy udział sprzedaży z tytułu czynności zwolnionych z obowiązku ewidencjonowania, wymienionych w części I załącznika do rozporządzenia, w całkowitej sprzedaży podatnika dokonywanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, zwany dalej „udziałem procentowym sprzedaży”, był w poprzednim roku podatkowym wyższy niż 80%;

4) podatników rozpoczynających po dniu 31 grudnia 2021 r. dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywany przez podatnika udział procentowy sprzedaży:

a) za okres pierwszych sześciu miesięcy wykonywania tych czynności,

b) za okres do końca roku, w przypadku gdy okres wykonywania tych czynności w roku podatkowym jest krótszy niż sześć miesięcy

– będzie wyższy niż 80%;

5) jednostki samorządu terytorialnego w zakresie czynności wykonywanych przez ich jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 280):

a) które na dzień 31 grudnia 2016 r. korzystały ze zwolnienia, o którym mowa w art. 8

ust. 2 tej ustawy, albo

b) jeżeli ich jednostki organizacyjne na dzień 31 grudnia 2016 r. korzystały ze zwolnienia z takiego obowiązku.

2. Zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie stosuje się do podatników, którzy w poprzednim roku podatkowym byli obowiązani do ewidencjonowania lub przestali spełniać warunki do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania.

3. Zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, nie stosuje się do podatników, którzy w pierwszym lub drugim półroczu poprzedniego roku podatkowego osiągnęli udział procentowy sprzedaży równy 80% albo niższy niż 80%.

4. Na potrzeby korzystania ze zwolnienia, o którym mowa w ust. 1, nie uwzględnia się dokonanej lub przewidywanej sprzedaży z tytułu czynności, o których mowa w poz. 35 i 47 załącznika do rozporządzenia.

5. Na potrzeby korzystania ze zwolnienia, o którym mowa w ust. 1, przy obliczaniu wartości sprzedaży nie uwzględnia się należnego podatku od towarów i usług.”

Kasy fiskalne w 2022 roku - kiedy nie stosuje się zwolnień przedmiotowych i podmiotowych?

W § 4 projektu nowego rozporządzenia znajduje się katalog dostaw towarów i świadczenia usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia przedmiotowe i podmiotowe określone w § 2 i § 3 rozporządzenia. Wykonanie tych czynności powoduje bezwzględny obowiązek zaewidencjonowania ich przy użyciu kasy fiskalnej.  

Są to niemal te same czynności, które są wskazane w § 4 aktualnie obowiązującego rozporządzenia z 2018 roku. W niektórych pozycjach tego przepisu dostosowano kwalifikację towarów lub usług zgodnie z CN 2021 lub PKWiU 2015. W związku z tym nastąpiło pewne rozszerzenie czynności, które podlegają bezwzględnemu obowiązkowi ewidencjonowania, dotyczy to np. komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych.

Brak zwolnienia dla automatycznych myjni samochodowych

Omawiany projekt nowego rozporządzenia rozszerza zakres czynności objętych bezwzględnym obowiązkiem stosowana kas fiskalnych o usługi mycia, czyszczenia samochodów i podobne usługi (PKWiU 45.20.30.0), także usługi mycia, czyszczenia samochodów i podobnych usług przy użyciu urządzeń obsługiwanych przez klienta, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie lub banknotach, lub innej formie (bezgotówkowej). Do tych czynności nie będzie miało zastosowania również zwolnienie wskazane w poz. 40 załącznika do rozporządzenia.
Likwidacja zwolnienia dla automatycznych myjni samochodowych wejdzie w życie od 1 lipca 2022 r. Do tego czasu myjnie będą mogły korzystać ze zwolnienia z obowiązku stosowania kas fiskalnych.

Minister Finansów wskazuje, że usługi automatycznych myjni samochodowych zostały wyłączone ze zwolnień, ponieważ usługi te objęte są jedną stawką podatku VAT oraz są to w dużej mierze urządzenia nowoczesne, w których łatwo jest zainstalować kasy rejestrujące. Podatnicy prowadzący tego rodzaju działalność nie będą mogli korzystać, tak jak do tej pory, ze zwolnienia przedmiotowego wymienionego w poz. 40 załącznika do projektu.

Pozostali podatnicy z tej branży, w większości stosują już kasy rejestrujące, więc, zdaniem Ministra Finansów, zmiana polegająca na objęciu obligatoryjnym obowiązkiem stosowania kas fiskalnych nie będzie miała wpływu na podatników kontynuujących działalność. Natomiast będzie ona miała wpływ na podatników rozpoczynjących działalność w tej branży, ponieważ będą musieli zainstalować kasę przed wykonaniem pierwszej usługi.

Treść § 4 nowego rozporządzenia (zaproponowana w omawianym projekcie):

„§ 4. 1. Zwolnień z obowiązku ewidencjonowania, o których mowa w § 2 i § 3, nie stosuje się w przypadku:

1) dostawy:

a) gazu płynnego,

b) części do silników (CN 8409 91 00 i 8409 99 00),

c) silników do napędu pojazdów i motocykli, silników spalinowych tłokowych z zapłonem iskrowym i samoczynnym do różnego rodzaju jednostek, w tym motocykli (CN 8407 i 8408),

d) nadwozi do pojazdów silnikowych (CN 8707),

e) przyczep i naczep (CN 8716 10, 8716 31 00, ex 8716 39, 8716 40 00); kontenerów (CN 8609 00),

f) części przyczep, naczep i pozostałych pojazdów bez napędu mechanicznego (CN 8716 90),

g) części i akcesoriów do pojazdów silnikowych (CN 8708 i 9401 90 80), z wyłączeniem motocykli, to jest do: ciągników; pojazdów silnikowych do przewozu dziesięciu lub więcej osób z kierowcą; samochodów i pozostałych pojazdów silnikowych przeznaczonych zasadniczo do przewozu osób, włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi; pojazdów silnikowych do transportu towarów; pojazdów silnikowych specjalnego przeznaczenia, innych niż te zasadniczo przeznaczone do przewozu osób lub towarów, w szczególności: pojazdów pogotowia technicznego, dźwigów samochodowych, pojazdów strażackich, betoniarek samochodowych, zamiatarek, polewaczek, przewoźnych warsztatów, ruchomych stacji radiologicznych,

h) komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU ex 26 i ex 27.11),

i) sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego (PKWiU ex 26.70.1),

j) wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, których dostawa nie może korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwanej dalej „ustawą”,

k) zapisanych i niezapisanych nośników danych cyfrowych i analogowych,

l) wyrobów przeznaczonych do użycia, oferowanych na sprzedaż lub używanych jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych, bez względu na symbol CN,

m) wyrobów tytoniowych (CN 2401, 2402, 2403), z wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów,

n) napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2%, napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5% (bez względu na kod CN), z wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów,

o) perfum i wód toaletowych (CN 3303 00 10, 3303 00 90), z wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów;

2) świadczenia usług:

a) przewozów pasażerskich w samochodowej komunikacji, z wyłączeniem przewozów wymienionych w poz. 15 i 16 załącznika do rozporządzenia,

b) taksówek (PKWiU 49.32.11), z wyłączeniem wynajmu samochodów osobowych z kierowcą,

c) naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów, w tym naprawy opon, ich zakładania, bieżnikowania i regenerowania,

d) w zakresie wymiany opon lub kół dla pojazdów silnikowych oraz motorowerów,

e) w zakresie badań i przeglądów technicznych pojazdów,

f) w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów, z wyłączeniem usług świadczonych przez osoby wymienione w poz. 48 załącznika do rozporządzenia,

g) prawniczych, z wyłączeniem usług określonych w poz. 27 załącznika do rozporządzenia,

h) doradztwa podatkowego,

i) związanych z wyżywieniem (PKWiU ex 56.10, PKWiU 56.21, PKWiU 56.29, PKWiU ex 56.30), wyłącznie:

– świadczonych przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, oraz

– usług przygotowywania żywności dla odbiorców zewnętrznych (catering),

j) fryzjerskich, kosmetycznych i kosmetologicznych,

k) kulturalnych i rozrywkowych – wyłącznie w zakresie wstępu na przedstawienia cyrkowe,

l) związanych z rozrywką i rekreacją – wyłącznie w zakresie wstępu do wesołych miasteczek, parków rozrywki, na dyskoteki, sale taneczne,

m) mycia, czyszczenia samochodów i podobnych usług (PKWiU 45.20.30.0), w tym przy użyciu urządzeń obsługiwanych przez klienta, które w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie lub banknotach, lub innej formie (bezgotówkowej).

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do dostawy towarów i świadczenia usług, o których mowa w poz. 50 załącznika do rozporządzenia.

3. Przepisu ust. 1 pkt 1 nie stosuje się do:

1) dostawy towarów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b–k, będącej dostawą towarów, o której mowa w poz. 34 załącznika do rozporządzenia;

2) sprzedaży, o której mowa w poz. 51 załącznika do rozporządzenia.

4. Przepisu ust. 1 pkt 2 nie stosuje się do świadczenia usług:

1) zgodnie z warunkami określonymi w poz. 34 załącznika do rozporządzenia przez podatnika, o którym mowa w art. 8 ust. 2a ustawy;

2) o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. f–h, jeżeli świadczenie tych usług zgodnie z warunkami określonymi w poz. 37 załącznika do rozporządzenia ma miejsce wyłącznie przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość, lub których rezultat jest przekazywany wyłącznie przy wykorzystaniu tych środków;

3) o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. f, zgodnie z warunkami określonymi w poz. 48 załącznika do rozporządzenia;

4) o których mowa w ust. 1 pkt 2 lit. i, na pokładach samolotów lub w sposób określony w poz. 44 załącznika do rozporządzenia.”

Kiedy traci się zwolnienie z obowiązku stosowania kas fiskalnych?

W § 5 nowego rozporządzenia znajdują się przepisy określające moment utraty zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania. Co do zasady utrzymano obecnie obowiązującą zasadę, że utrata prawa do zwolnienia z ewidencjonowania następuje po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym wystąpiło zdarzenie uniemożliwiające korzystanie z danego zwolnienia.

Powtórzono też dotychczas obowiązujące przepisy dotyczące utraty prawa do zwolnienia dla podatników korzystających ze zwolnienia podmiotowego i podmiotowo-przedmiotowego.

Natomiast nowe rozporządzenie nie zawiera przepisu (§ 5 ust. 4 obecnie obowiązującego rozporządzenia z 2018 roku), który dotyczył zwolnienia podatników z obowiązku stosowania kas rejestrujących na okres roku, u których wystąpił obowiązek ewidencjonowania przy zastosowaniu więcej niż 5 000 kas.

Treść § 5 nowego rozporządzenia (zaproponowana w omawianym projekcie):

„§ 5. 1. W przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1, zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym wartość sprzedaży podatnika dokonywanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przekroczyła kwotę 20 000 zł.

2. W przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 2, zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym wartość sprzedaży podatnika z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności, przekroczyła kwotę 20 000 zł.

3. W przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 3, zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od końca półrocza danego roku podatkowego, w którym podatnik korzysta z tego zwolnienia, jeżeli w okresie tego półrocza udział procentowy sprzedaży był równy 80% albo niższy niż 80%.

4. W przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 4 lit. a, u których udział procentowy sprzedaży w okresie pierwszych sześciu miesięcy jest równy 80% albo niższy niż 80%, zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym upłynął ten okres.

5. W przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 4 lit. b, u których udział procentowy sprzedaży jest za okres do końca roku podatkowego równy 80% albo niższy niż 80%, zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy od zakończenia tego roku podatkowego.

6. W przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 1 i 2, zwolnienie to traci moc z chwilą wykonania czynności, o której mowa w § 4.

7. W przypadku gdy przepisy ust. 1–6 przewidują różne terminy utraty mocy zwolnień, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 1 i 2, zwolnienia te tracą moc w terminie najwcześniejszym.”

Krok po kroku do pełnej likwidacji zwolnień

W uzasadnieniu omawianego projektu Minister Finansów podkreśla, że nowe rozporządzenie stanowi kolejny krok do realizacji celu wyznaczonego przez art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, tj. do objęcia obowiązkiem stosowania kas rejestrujących wszystkich podatników, którzy dokonujący sprzedaży towarów i usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Nowe rozporządzenie tylko w niewielkim stopniu zawęża zakres stosowanych dotychczas zwolnień od tego obowiązku. Minister Finansów wskazał, że jego intencją jest stopniowe ograniczanie zwolnień z obowiązku stosowania kas fiskalnych.

Zwolnienie z kas fiskalnych - termin wejścia w życie nowego rozporządzenia

Zgodnie z § 7 omawianego projektu, nowe rozporządzenie wchodzi w życie 1 stycznia 2022 r. Wyjątkiem jest przepis § 4 ust. 1 pkt 2 lit. m (likwidacja zwolnienia dla usług automatycznych myjni samochodowych), który wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2022 r.

W przypadku podatników, którzy przestali spełniać warunki do zwolnienia z obowiązku stosowania kas fiskalnych przed 1 stycznia 2022 r. - stosuje się terminy rozpoczęcia ewidencjonowania określone w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów z 28 grudnia 2018 r.

Oprac. Paweł Huczko

Źródło: projekt (z 23 listopada 2021 r.) rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących