Jak fiskus może wykazać, że samochód firmowy był używany do celów prywatnych

Zasadniczym warunkiem odliczenia VAT naliczonego jest jego związek z działalnością opodatkowaną tym podatkiem. Dlatego też nie można odliczać VAT naliczonego związanego z leasingiem samochodu, w tym także samochodu ciężarowego, jeżeli samochód jest wykorzystywany do celów prywatnych.

Powyższe stwierdzenia to zasadnicze tezy wynikające z ustnego uzasadnienia wyroku NSA z 25 czerwca 2010 r. (sygn. I FSK 1066/09), dotyczącego ryzyk, jakie wiążą się z używaniem firmowego samochodu do celów prywatnych.

Firmową ciężarówką na wakacje?

Sprawa dotyczyła spółki, w której przeprowadzono kontrolę podatkową dotyczącą rozliczeń z tytułu VAT. Po zakończeniu kontroli, naczelnik urzędu skarbowego wszczął postępowanie podatkowe, które zakończyło się decyzją wymiarową. Istotą tej decyzji było zakwestionowanie odliczeń podatku naliczonego za kilka miesięcy 2004 r.

Był to podatek naliczony, zapłacony wraz z ratami za leasing samochodu ciężarowego oraz wynagrodzeniem za jego naprawę. Naczelnik US uznał, że wspomniane wydatki nie były związane z działalnością gospodarczą, gdyż – w miesiącach objętych decyzją – samochód był używany przez udziałowców i członków zarządu do celów prywatnych. Tym samym, zdaniem naczelnika, nie było związku miedzy zapłaconym podatkiem naliczonym i działalnością opodatkowaną VAT.

Spółka wniosła odwołanie do dyrektora izby skarbowej, ale dyrektor uznał, że decyzja pierwszoinstancyjna była prawidłowa. Spółka nie dała za wygraną i wniosła skargę do WSA. W skardze kwestionowała prawidłowość postępowania dowodowego, które doprowadziło do wydania niekorzystnej decyzji.

Trudna sztuka dowodzenia

W postępowaniu dowodowym, naczelnik urzędu skarbowego opierał się na urzędowych informacjach pochodzących z odpowiedniego oddziału straży granicznej. Wynikało z nich, że – w miesiącach objętych decyzją – członkowie zarządu i udziałowcy spółki wykorzystywali sporną ciężarówkę do prywatnych podróży za wschodnią granicę Polski, m.in. na Ukrainę.

Ponadto, naczelnik wielokrotnie wzywał przedstawicieli spółki do złożenia wyjaśnień, które dałyby jej szanse na podważenie tych ustaleń. Zdaniem organów podatkowych, spółka długo nie reagowała na te wezwania, ani też nie przedstawiała żadnych kontrdowodów z inicjatywy własnej.

W pewnym momencie złożyła jednak wyjaśnienia, które miały dowodzić, że – w badanym okresie – samochód ciężarowy służył do zagranicznych podróży służbowych, przy czym spółka wskazała ich trasy, a także daty wyjazdów poza terytorium Polski.