Zmiana sposobu wykorzystania leasingowanego samochodu. Czy trzeba korygować odliczony VAT?
REKLAMA
REKLAMA
Zmiana sposobu wykorzystania pojazdów samochodowych użytkowanych na podstawie umów leasingu - skutki w VAT
Zmiana sposobu wykorzystania pojazdu może nakładać na podatnika obowiązek lub prawo do korekty podatku naliczonego odliczonego przy jego nabyciu, imporcie lub wytworzeniu. Wymóg korekty podatku naliczonego po dokonaniu zmiany sposobu wykorzystania pojazdu wynika z art. 90b ust. 1 ustawy o VAT.
Należy podkreślić, że korekta ta obejmuje tylko podatek naliczony odliczony przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu pojazdu. Nie będzie zatem dotyczyła bieżących wydatków związanych z użytkowanym pojazdem, takich jak zakup paliwa czy okresowe przeglądy i naprawy. Pomimo zmiany sposobu wykorzystania pojazdu wsteczna korekta w tym zakresie nie jest wymagana. Oczywiście po dokonaniu zmiany podatnik powinien odliczać podatek naliczony już w prawidłowej wysokości. W zależności od jej charakteru będzie to odliczenie pełne lub 50% wartości podatku naliczonego.
Rozstrzygnięcie, jak w takich przypadkach traktować pojazdy samochodowe użytkowane na podstawie umów leasingu, jest warunkowane charakterem zawartej umowy. Czy będzie to umowa leasingu finansowego, tzw. kapitałowego, czy też operacyjnego.
1. Samochód użytkowany na podstawie umowy leasingu finansowego (kapitałowego)
Dla rozliczeń VAT leasing finansowy (kapitałowy) traktowany jest jak dostawa towarów. VAT jest wówczas zapłacony w całości już w momencie zawarcia umowy i wydania jej przedmiotu leasingobiorcy. Przy leasingu finansowym przedmiot umowy jest zaliczany do składników majątku korzystającego (leasingobiorcy), który dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Po spłacie ostatniej raty staje się on automatycznie właścicielem przedmiotu leasingu. Zrównanie leasingu finansowego z dostawą towarów oznacza jednocześnie, że korzystający, tak jak przy tradycyjnym zakupie, jest uprawniony do odliczenia kwoty podatku od towarów i usług już od razu w momencie zawarcia umowy i wydania przedmiotu leasingu. Oczywiście o ile nie występują przesłanki negatywne wykluczające dokonanie odliczenia w całości lub w części.
Dla pojazdów samochodowych innych niż te, których konstrukcja wyklucza użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, wykorzystywanych zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i do innych celów, odliczenie wyniesie co do zasady 50% podatku naliczonego wynikającego z otrzymanej faktury. Analogicznie jak ma to miejsce przy tradycyjnym nabyciu, pełne odliczenie VAT z uwagi na sposób wykorzystania pojazdu określony w art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy wymaga złożenia informacji VAT-26 oraz prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu.
Podatnik, który dokona odliczenia podatku naliczonego w całości, a następnie zmieni sposób użytkowania leasingowanego pojazdu na wykorzystywany zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i do innych celów, będzie obowiązany do dokonania korekty odliczonego podatku naliczonego na zasadach określonych w postanowieniach art. 90b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Natomiast gdy zmieni użytkowanie z mieszanego na wyłącznie do działalności, będzie wówczas uprawniony do odzyskania części nieodliczonego VAT.
W zależności od wartości pojazdu okres korekty wyniesie wówczas:
- 60 miesięcy - dla pojazdów o wartości przekraczającej 15 000 zł, albo
- 12 miesięcy - przy pojazdach o wartości do 15 000 zł.
Okres korekty liczymy od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania ten pojazd samochodowy. Przy zawieranych umowach leasingu finansowego wartość ta generalnie będzie większa, więc stosowany będzie ten dłuższy okres.
W kwietniu 2021 r. krajowy podatnik VAT zawarł umowę leasingu finansowego, którego przedmiotem był samochód osobowy o wartości netto 120 000 zł. W tym samym miesiącu przedmiot umowy został wydany. Po dopełnieniu wymogów formalnych związanych ze złożeniem informacji VAT-26 oraz zaprowadzeniu ewidencji przebiegu pojazdu, w rozliczeniu za kwiecień 2021 r. podatnik dokonał odliczenia VAT w pełnej kwocie 27 600 zł. Po dwóch latach użytkowania pojazdu leasingobiorca zmienił jego przeznaczenie i postanowił, że od maja 2023 r. będzie wykorzystywał go zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i do innych celów. Z uwagi na zmianę sposobu wykorzystania pojazdu podatnik złożył odpowiednią korektę informacji VAT-26.
Leasingobiorca będzie obowiązany do dokonania korekty odliczonego podatku naliczonego. Wartość obniżenia kwoty podatku naliczonego należy obliczyć w proporcji do pozostałego okresu korekty. Korekcie podlega 50% odliczonej kwoty. Z uwagi na wartość pojazdu okres korekty wynosi tutaj 60 miesięcy. Pojazd był wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej przez 24 miesiące. Do końca okresu korekty pozostało zatem jeszcze 36 miesięcy. Korekta podatku naliczonego "in minus" powinna więc wynieść: 27 600 zł x 36/60 x 50% = 8280 zł. Korekta ta powinna być uwzględniona w rozliczeniu za okres zmiany sposobu wykorzystania pojazdu, tj. w rozliczeniu za maj 2023 r.
2. Samochód użytkowany na podstawie umowy leasingu operacyjnego
Czynności realizowane w wykonaniu umów leasingu operacyjnego, w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, uznawane są za świadczenie usług. W przeciwieństwie do leasingu finansowego (kapitałowego) przy leasingu operacyjnym przedmiot umowy jest zaliczany do majątku leasingodawcy, dokonującego odpisów amortyzacyjnych. Korzystający jest wówczas obowiązany do zapłaty tzw. czynszu inicjalnego, który w praktyce wynosi od 10% do 20% wartości przedmiotu umowy, a następnie przez cały okres trwania umowy uiszcza raty czynszowe. Przy leasingu operacyjnym przedmiot umowy po jej zakończeniu nie przechodzi automatycznie na własność korzystającego. Umowy przewidują natomiast tzw. opcję wykupu po zakończeniu czasu trwania leasingu operacyjnego, za z góry określoną kwotę. Z reguły jest ona znacznie niższa niż faktyczna wartość rynkowa przedmiotu umowy i stanowi kilka jej procent. Wykup po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego jest wprawdzie prawem, a nie obowiązkiem korzystającego, jednak z uwagi na zapisy zawieranych umów opcja ta jest wykorzystywana praktycznie przez wszystkich leasingobiorców.
Taki charakter leasingu operacyjnego oznacza, że korzystający dokonuje odliczenia podatku naliczonego na podstawie faktury obejmującej czynsz inicjalny, a następnie na podstawie faktur zawierających raty leasingowe, wystawianych co do zasady w okresach miesięcznych. W przypadku umów leasingu operacyjnego obejmujących pojazdy samochodowe wykorzystywane wyłącznie do celów działalności gospodarczej leasingobiorca jest uprawniony do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego wynikającego z otrzymywanych faktur. Przy wykorzystywaniu pojazdu również do innych celów odliczenie wyniesie 50% podatku naliczonego zarówno od czynszu inicjalnego, jak i od rat leasingowych.
Zmiana przeznaczenia pojazdu samochodowego używanego na podstawie umowy leasingu operacyjnego w trakcie jej trwania wpływa w konsekwencji również na przysługujące korzystającemu prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawianych przez leasingodawcę. Korzystający nie będzie jednak obowiązany do korygowania odliczonego już wcześniej podatku naliczonego. Prawo do odliczenia podatku naliczonego ulega zatem zmianie dopiero od momentu, gdy leasingobiorca rozpoczyna wykorzystywanie pojazdu samochodowego do innych celów niż dotychczasowe. Stanowisko to potwierdzają również organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 lutego 2020 r. (sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.824.2019.1.OS) stwierdzono:
"Należy zwrócić uwagę, że leasing operacyjny jest umową, na podstawie której leasingobiorca nabywa jedynie prawo do korzystania z przedmiotu leasingu, a formą wynagrodzenia za powyższą usługę jest czynsz. Na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług leasing operacyjny jest usługą, zdefiniowaną w art. 8 ustawy. Po zakończeniu umowy leasingu jednym z wariantów jest sprzedaż przedmiotu umowy leasingobiorcy, opcja wykupu jest uprawnieniem, z którego leasingobiorca może, lecz nie musi skorzystać. Zatem w świetle art. 90b ust. 1 ustawy wydatki związane z używaniem pojazdu na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu (operacyjnego) lub innej umowy o podobnym charakterze, nie podlegają korekcie. Odliczenie tych wydatków odbywa się bowiem na bieżąco (a nie jak przy nabyciu "na własność" - jednorazowo, "z góry"), zatem istnieje możliwość weryfikowania tego odliczania na bieżąco - w miesiącu dokonania zmiany przeznaczenia pojazdu Wnioskodawca winien dokonać zmiany zasad odliczania wysokości podatku."
Zmiana przeznaczenia pojazdu samochodowego z wykorzystywanego do celów działalności gospodarczej i do innych celów na wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej wymaga złożenia informacji VAT-26. Przy zmianie odwrotnej, z pojazdu wykorzystywanego wyłącznie do celów działalności gospodarczej na służący również innym celom, wymagane jest natomiast sporządzenie korekty złożonej uprzednio informacji VAT-26. Aktualizację taką należy sporządzić najpóźniej do końca miesiąca, w którym dokonano zmiany (art. 86a ust. 14 ustawy o VAT).
W lipcu 2021 r. krajowy podatnik VAT zawarł umowę leasingu operacyjnego, którego przedmiotem był samochód osobowy o wartości netto 95 000 zł. W tym samym miesiącu przedmiot umowy został mu wydany. Umowę zawarto na okres 36 miesięcy. Leasingobiorca wykorzystywał pojazd wyłącznie do celów działalności gospodarczej. W rozliczeniu za lipiec 2021 r. dokonał odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego z faktury VAT obejmującej czynsz inicjalny, a począwszy od sierpnia 2021 r. odliczał podatek naliczony z faktur VAT obejmujących raty leasingowe. Od 1 września 2022 r. podatnik zmienił przeznaczenie pojazdu na wykorzystywany zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i do innych celów. Z uwagi na zmianę sposobu wykorzystania pojazdu złożył odpowiednią korektę informacji VAT-26.
W przedstawionej sytuacji, pomimo zmiany sposobu wykorzystania pojazdu, leasingobiorca nie będzie obowiązany do korekty podatku naliczonego odliczonego z faktury dokumentującej czynsz inicjalny, jak i z faktur obejmujących raty leasingowe do sierpnia 2022 r. Począwszy od raty czynszowej za wrzesień 2022 r., podatnik jest uprawniony do odliczania VAT w wysokości 50% wartości podatku wynikającego z otrzymanej faktury.
3. Wykup samochodu po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego
Wykup pojazdu samochodowego po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego jest traktowany jak standardowe nabycie pojazdu. W takim przypadku, jeżeli nie dochodzi do zmiany właściciela pojazdu lub zmiany sposobu jego wykorzystania, nie powinno być konieczności ponownego składania VAT-26 bądź dokonywania jego aktualizacji. Dla tego pojazdu obowiązujące byłyby tym samym dotychczasowe zasady odliczania podatku naliczonego od wydatków związanych zarówno z jego wykupem z leasingu, jak i z późniejszym użytkowaniem. Organy podatkowe generalnie akceptują takie stanowisko, z wyjątkiem przypadków, gdy dochodzi do zmiany numeru rejestracyjnego pojazdu. Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 marca 2021 r. (sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.43.2021.2.MK) stwierdzono, że skoro:
"Wnioskodawca prowadzi szczegółową ewidencję przebiegu pojazdu samochodowego, a z posiadanych przez Wnioskodawcę dokumentów obiektywnie wynika, że pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej i wykluczone jest wykorzystanie tego samochodu do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, to Wnioskodawcy przysługuje pełne odliczenie podatku VAT z faktury dokumentującej wykup pojazdu samochodowego z leasingu. Ponadto Wnioskodawca zgodnie z art. 86a ust. 14 ustawy, nie ma obowiązku złożenia wniosku aktualizacyjnego VAT-26 w przypadku wykupu pojazdu i wprowadzenia go na stan środków trwałych jeśli nr rejestracyjny pojazdu i przeznaczenie pojazdu się nie zmienia."
W tym przypadku organy podatkowe wymagają, że podatnik (pismo Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 18 lutego 2015 r., sygn. IPPP1/443-1384/14-4/AS):
"(...) powinien ponownie złożyć formularz VAT-26 zaznaczając w części A "Miejsce i cel składania informacji" zarówno poz. 6 "złożenie informacji" oraz poz. 7 "aktualizacja informacji". W części C "Dane pojazdu samochodowego wykorzystywanego wyłącznie do działalności gospodarczej" należy wpisać poprzednio zgłoszony numer rejestracyjny samochodu (w kolumnie "h" wpisując datę dokonania zmiany), natomiast w kolejnej pozycji umieścić nowy wpis z numerem rejestracyjnym pojazdu po zmianie."
Taki sposób postępowania potwierdził też Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z 14 października 2020 r. (sygn. ITPP2/4512-528/16-7/20/AD).
Niezłożenie VAT-26 przy zmianie numeru rejestracyjnego pojazdu może spowodować zakwestionowanie przez organy podatkowe prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego z faktur dotyczących jego użytkowania, aż do czasu dokonania aktualizacji.
Gdy podatnik zmienia sposób wykorzystania wykupionego pojazdu, nie koryguje odliczonego VAT od rat leasingowych. Ewentualna korekta dotyczy odliczonego VAT od wykupu. Gdy wartość wykupionego samochodu nie przekracza 15 000 zł, okres korekty wynosi 12 miesięcy.
- art. 86a ust. 1 pkt 1, ust. 3 pkt 1 lit. a i b, ust. 4 pkt 1 i 2, ust. 12, 13 i 14, art. 90b ust. 1 pkt 1, 2, ust. 4, 6 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2707
POWOŁANE INTERPRETACJE ORGANÓW PODATKOWYCH:
• pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 lutego 2020 r. (sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.824.2019.1.OS)
• pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 marca 2021 r. (sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.43.2021.2.MK)
• pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 października 2020 r. (sygn. ITPP2/4512-528/16-7/20/AD)
- pismo Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 18 lutego 2015 r. (sygn. IPPP1/443-1384/14-4/AS)
Ewa Kowalska, Ekspert w zakresie VAT
REKLAMA
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat