VAT e-commerce - rewolucja w handlu elektronicznym

VAT e commerce - na czym polega tytułowa rewolucja w handlu elektronicznym?

Na wstępie warto zauważyć, że wspomniane zmiany zostały wprowadzone do polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021 poz. 1163). Wskazana ustawa stanowi implementację (wdrożenie) unijnego pakietu VAT e-commerce na który składa się kilka rozporządzeń i dyrektyw.

Wśród wprowadzonych zmian należy zwrócić uwagę przede wszystkim na:

1. zastąpienie definicji „sprzedaży wysyłkowej” nową definicją wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość (WSTO);
2. wprowadzenie do ustawy o VAT definicji sprzedaży na odległość towarów importowanych (SOTI);
3. określenie nowych – specjalnych procedur i uproszczeń dla rozliczania transakcji związanych z handlem elektronicznym (OSS, IOSS, USZ),
4. likwidacja w całej Unii Europejskiej zwolnienie z VAT dla importu towarów w przesyłkach o wartości nieprzekraczającej 22 euro;
5. nałożenie nowych obowiązków na platformy i sklepy internetowe.

 Wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość, czyli WSTO zamiast sprzedaży wysyłkowej

Do końca czerwca sprzedaż towarów za pomocą e-sklepu konsumentom w krajach UE była utrudniona przez wiele formalności. Między innymi, przedsiębiorca parający się handlem elektronicznym był zobowiązany do rejestracji na potrzeby VAT w każdym kraju członkowskim, w którym przekroczył odpowiedni próg sprzedaży (a każde państwo mogło ustalać własny, odrębny próg). W konsekwencji taki podatnik musiał składać deklarację VAT oraz prowadzić ewidencję VAT w różnych państwach UE jednocześnie.

Od 1 lipca 2021 r. w ustawie o VAT znajduje się kilka nowych definicji. Jedną z nich jest wewnątrzwspólnotowa sprzedaż towarów na odległość (WSTO). WSTO to w dużym uproszczeniu dostawa towarów w relacji B2C, które są wysyłane lub transportowane z jednego państwa członkowskiego do drugiego państwa członkowskiego. Definicja WSTO zasadniczo odpowiada uchylonym definicjom sprzedaży wysyłkowej z i na terytorium kraju. Zasadą w tego typu transakcjach jest opodatkowanie w kraju konsumpcji (państwo członkowskie, w którym kończy się wysyłka lub transport towarów do nabywcy). Od tej zasady istnieją oczywiście pewne wyjątki. Po spełnieniu określonych przesłanek miejscem dostawy WSTO (a więc w uproszczeniu miejscem opodatkowania) będzie miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy. Będzie tak, jeżeli:

1. dostawca posiada siedzibę działalności gospodarczej (stałe miejsce zamieszkania / zwykłe miejsce pobytu), tylko na terytorium jednego państwa członkowskiego;
2. towary są wysyłane lub transportowane do państwa członkowskiego innego niż państwo członkowskie siedziby (stałego miejsca zamieszkania / zwykłego miejsca pobytu dostawcy);
3. całkowita wartość WSTO i usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych świadczonych transgranicznie na rzecz konsumentów (usługi TBE), nie przekroczyła u podatnika w trakcie roku podatkowego ani w poprzednim roku podatkowym kwoty 10 000 euro lub jej równowartości (42 000 zł w Polsce).

Wskazana wyżej kwota to jednolity próg wprowadzony na terytorium całej UE. Podatnik, który nie przekroczył wspomnianego progu, może wybrać opodatkowanie WSTO oraz usług TBE w państwie konsumpcji. Wybór następuje poprzez złożenie naczelnikowi urzędu skarbowego zawiadomienia w terminie do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano tego wyboru (elektronicznie na formularzu VAT-29).

Zgodnie z nowymi regulacjami wybór miejsca dostawy w przypadku WSTO odnosi się do wszystkich dostaw. Do końca czerwca można było dokonać wyboru miejsca opodatkowania sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju w odniesieniu do jednego lub więcej państw członkowskich konsumpcji.

W przypadku, gdy miejscem opodatkowania WSTO jest państwo konsumpcji, podatnik, aby rozliczyć podatek VAT w tym państwie, może:

1. zdecydować się na rejestrację w tym państwie oraz bezpośrednio tam składać deklaracje VAT i płacić podatek VAT, albo
2. zdecydować się na uproszczenie rejestracji do procedury OSS oraz rozliczanie i zapłatę podatku należnego innym państwom w tzw. jednym okienku.

Procedura OSS

W poprzednim stanie prawnym niektórzy przedsiębiorcy (oferujący usługi telekomunikacyjne, nadawcze lub elektroniczne) mogli korzystać z procedury MOSS (tzw. mały punkt kompleksowej obsługi, mini one stop shop). Wskazana procedura polegała na tym, że podatnik, który dokonywał sprzedaży ww. usług na rzecz konsumentów w różnych krajach UE i poza nią, nie musiał rejestrować się dla celów VAT do każdego z państw UE lecz mógł rozliczać VAT wyłącznie w państwie swej rezydencji podatkowej.

Od 1 lipca ww. procedura została poszerzona – teraz w ramach OSS (tzw. punkt kompleksowej obsługi, one stop shop) mogą z niej skorzystać przedsiębiorcy zajmujący się sprzedażą elektroniczną (jeśli spełniają warunki o których mowa dalej). Nowa procedura OSS (podobnie jak wcześniej MOSS) dzieli się na dwie procedury szczególne: unijną oraz nieunijną. Z procedury nieunijnej mogą korzystać wyłącznie te podmioty, które nie posiadają siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w UE i dokonują sprzedaży na rzecz konsumentów w UE.

Podatnik zarejestrowany w systemie OSS:

1. będzie składał elektronicznie w państwie członkowskim identyfikacji jedną kwartalną deklarację VAT,
2. za pośrednictwem OSS będzie wpłacał należny VAT innym państwom członkowskim,
3. nie musi rejestrować się jako podatnik VAT w innych państwach, chyba że rozlicza transakcje inne niż objęte OSS,
4. będzie rozliczał VAT od wszystkich transakcji objętych procedurami szczególnymi, wyłącznie poprzez system OSS,
5. ma obowiązek prowadzenia elektronicznej ewidencji transakcji rozliczanych w OSS, ewidencję należy przechowywać przez okres 10 lat.

Sprzedaż na odległość towarów importowanych (SOTI)

Do końca czerwca 2021 r. w Unii Europejskiej obowiązywało specjalne zwolnienie z VAT od importu towarów o wartości do 22 euro (zwolnienie nie obowiązywało w Polsce i we Francji). Zwolnienie to zostało zlikwidowane. Tym samym obecnie - w związku z importem do UE towarów nabywanych przez konsumentów z UE - należy odprowadzić podatek VAT.

Pakiet e-commerce wprowadził do porządku prawnego nową definicję sprzedaży na odległość towarów importowanych (SOTI) oraz związane z nią nowe regulacje dotyczące określenia miejsca opodatkowania takich transakcji.

SOTI to dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych przez dostawcę lub na jego rzecz, w tym wtedy, gdy dostawca uczestniczy pośrednio w transporcie lub wysyłce towarów – z terytorium państwa trzeciego pod warunkiem że spełnione są łącznie następujące warunki:

1. dostawa jest dokonywana do podatnika lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem, którzy nie mają obowiązku rozliczania WNT, lub do innej osoby niebędącej podatnikiem (dostawa B2C);
2. dostarczone towary nie są nowymi środkami transportu ani towarami, które są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego.

Dla towarów umieszczonych w przesyłce o niskiej wartości rzeczywistej (do 150 euro) wprowadzono specjalną (dobrowolną) procedurę importu (Import One Stop Shop, IOSS), a także dodano nowe uregulowania szczególne w zakresie deklarowania i płatności VAT (USZ), jeśli procedura szczególna importu (IOSS) nie została zastosowana.

IOSS

W procedurze IOSS będzie można rozliczyć VAT należny państwu członkowskiemu konsumpcji (różne państwa członkowskie, w tym PL) z tytułu sprzedaży na odległość towarów importowanych (w przesyłce o wartości nieprzekraczającej 150 euro), za pośrednictwem państwa członkowskiego identyfikacji (np. PL).

Jednocześnie, w przypadku skorzystania z procedury IOSS, przewidziano zwolnienie z VAT dla importu przesyłek o wartości do 150 euro. W przypadku nieskorzystania z procedury IOSS import wszystkich towarów o niskiej wartości (do 150 euro) będzie podlegać VAT.

Procedura w zakresie deklarowania i odroczenia płatności VAT z tytułu importu towarów (USZ)

Jeśli dla rozliczenia VAT od importu towarów nie zastosowano IOSS, możliwe jest rozliczenie VAT na dwa sposoby:

1. za pomocą standardowego zgłoszenia celnego, bądź
2. za pomocą uregulowania szczególnego (USZ).

Zgodnie z nową procedurą USZ operator będzie mógł zadeklarować i zapłacić podatek VAT z tytułu importu towarów w zbiorczym zgłoszeniu celnym raz w miesiącu.

Procedura dotyczy importu towarów, która spełnią łącznie następujące warunki:

1. towary są dostarczane do konsumentów w Polsce,
2. ich wartość rzeczywista nie przekracza 150 euro za przesyłkę,
3. nie podlegają opodatkowaniu podatkiem akcyzowym,
4. są dopuszczone do obrotu w państwie członkowskim, w którym kończy się wysyłka lub transport.

Według projektu objaśnień MF do zmian w zakresie e-commerce oznacza to, że dzięki USZ operatorzy składają elektronicznie deklaracje miesięczne, którymi de facto są miesięczne zgłoszenia celne i wpłacają pobrany od odbiorcy należny podatek VAT z tytułu importu ww. towarów.

Nowe obowiązki dla platform cyfrowych  

Nowe przepisy w celu uproszczenia handlu w e-commerce przewidują dwie fikcje prawne dot. platform i stron internetowych, za pomocą których przedsiębiorcy sprzedają towary konsumentom (np. Ebay, AliExpress etc.). Mianowicie, w myśl nowych przepisów przyjmuje się, że platforma:

1. kupiła towar od przedsiębiorcy, a następnie
2. sprzedała towar konsumentowi.

W konsekwencji oznacza to, że platformy internetowe będą zobowiązane do rozliczenia podatku VAT. Sposób rozliczenia VAT przez platformę może być różny w zależności od tego jak wyglądał łańcuch dostaw i jaka była wartość przesyłki.

W dużym uproszczeniu można stwierdzić, że platforma będzie zobowiązana do rozliczenia VAT np. gdy polski konsument będzie nabywał za pomocą tej platformy towary od sprzedawcy z siedzibą w USA.  

Podsumowanie

Wprowadzone zmiany i nowe regulacje bez wątpienia stanowią duże wyzwanie zarówno dla przedsiębiorców zajmujących się e-handlem, jak i dla służb księgowych odpowiadających za prawidłowe rozliczenie takich transakcji. Nowe definicje ustawowe, dodatkowe obowiązki ewidencyjne, rejestracyjne, a także możliwość skorzystania z procedur upraszczających stanowią pewną rewolucję w handlu elektronicznym. Z tego powodu nie należy zwlekać z analizą nowych przepisów pod kątem prowadzonej działalności oraz z wdrożeniem odpowiednich rozwiązań zabezpieczających.