Pakiety medyczne dla pracowników a podatek VAT

Spółka XYZ świadczy usługi doradcze w zakresie pozyskiwania dotacji i funduszy unijnych. Wykonywanie tego rodzaju działalności wymaga zatrudniania wysoko wykwalifikowanych specjalistów. Aby uatrakcyjnić warunki zatrudnienia Spółka planuje oferować swoim pracownikom pakiety medyczne. W tym celu nabędzie na rzecz pracowników kompleksowe pakiety medyczne o wartości 200 zł (obejmujące usługi w zakresie opieki medycznej, w tym medycyna pracy o wartości 50 zł). Koszt pakietu zostanie w całości pokryty przez Spółkę.

Oferowanie pakietów medycznych jako refakturowanie usług

Pakiety medyczne najczęściej nabywane są przez pracodawców od określonych podmiotów medycznych. Pracodawca nabywa je jednak na rzecz swoich pracowników. Zastosowanie znajdzie więc art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług (zwaną dalej ustawą o VAT), który stanowi, iż w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. W konsekwencji na gruncie ustawy o VAT należy przyjąć fikcję, iż to pracodawca wyświadcza na rzecz swoich pracowników usługi medyczne wchodzące w zakres pakietu medycznego (jest to tzw. refakturowanie usług).

Opodatkowanie świadczonych usług

Pracodawca zapewniając pakiety medyczne pracownikom nie pobiera najczęściej od nich żadnej dodatkowej opłaty. Zastosowanie znajdą w tym przypadku przepisy nakazujące niektóre nieodpłatne świadczenia traktować jako odpłatne. Regulacja taka przewidziana została w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem za odpłatne świadczenie usług uznaje się m.in. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste pracowników podatnika (do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika). Na gruncie ww. przepisu pracodawca z tytułu świadczonych nieodpłatnie na rzecz pracowników usług medycznych jest obowiązany co do zasady do wykazania tej sprzedaży oraz rozliczenia podatku należnego.

Należy jednak zauważyć, iż w odniesieniu do usług medycznych, w art. 43 ust. 1 pkt 18 - 19a ustawy o VAT przewidziano zwolnienie od podatku od towarów i usług (zwanym dalej także VAT). W pkt 18 zwolnieniem objęto m.in. usługi w zakresie opieki medycznej służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze. Jednocześnie w pkt 19 przewidziano zwolnienie dla tego samego rodzaju usług świadczonych m.in. przez lekarzy i lekarzy dentystów. Na gruncie powyższych regulacji zwolnieniem nie byłyby objęte usługi świadczone przez pracodawców na rzecz pracowników w ramach tzw. refakturowania. Niemniej jednak w pkt 19a przewidziano, iż zwolnienie to dotyczy także usług w zakresie opieki medycznej nabytych przez podatnika we własnym imieniu ale na rzecz osoby trzeciej od ww. podmiotów (m.in. od podmiotów leczniczych oraz lekarzy). Tym samym usługi tego rodzaju świadczone przez pracodawców na rzecz pracowników korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. W konsekwencji pracodawca powinien wykazać w deklaracji powyższe jako świadczenie usług na terytorium kraju, zwolnione od podatku.

W przedstawionym wyżej przykładzie wskazano, iż część usług wchodzących w zakres pakietu medycznego stanowi w istocie usługi medycyny pracy. Zdaniem Autora, usługi tego rodzaju związane są z prowadzoną przez pracodawcę działalnością gospodarczą. Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikom odpowiedniej opieki medycznej z zakresu medycyny pracy (np. kierowanie na profilaktyczne badania lekarskie wstępne, okresowe oraz kontrolne). Podobne stanowisko zajmują organy podatkowe, m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 19.06.2012 r., znak ILPP2/443-300/12-2/MR, który stwierdził, że „nieodpłatne przekazanie przez Spółkę na rzecz jej pracowników pakietów medycznych w zakresie medycyny pracy nie stanowi odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 2 ustawy i w konsekwencji nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu, gdyż związane jest z prowadzoną działalnością gospodarczą Spółki. Natomiast nieodpłatne przekazanie na rzecz pracowników pakietów medycznych w zakresie profilaktyki i usług dodatkowych stanowi, w świetle art. 8 ust. 2 ustawy, czynność podlegającą opodatkowaniu i korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 19a w związku z art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy”.

W konsekwencji jeżeli w skład pakietu medycznego wchodzą usługi z zakresu medycyny pracy to pracodawca świadczenie w tej części traktuje jako wykonywane w ramach prowadzonej działalności (nie wykazuje więc tych usług w deklaracji). W odniesieniu do pozostałej części, obejmującej usługi dodatkowe, pracodawca obowiązany jest wykazać je w deklaracji jako świadczenie usług na terytorium kraju stosując zwolnienie od VAT.