Stawka 0% VAT w WDT - dokumentacja

Od 1 stycznia 2020 r. istnieją dwie grupy przepisów określających zasady, na jakich podatnicy - w celu zastosowania stawki 0% do wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów - mogą dokumentować fakt, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju. Są to:

1. przepisy zawarte w art. 42 ustawy o VAT - treść tych przepisów jak na razie nie zmieniła się w stosunku do przepisów obowiązujących w 2019 r., w związku z epidemią koronawirusa Sejm zawiesił prace nad projektem, który miał wprowadzić przepisy UE,
2. przepisy art. 45a rozporządzenia 282/2011.

Polecamy: VAT 2020. Komentarz
Polecamy: Biuletyn VAT

Nie jest jednak tak, że podatnicy są obowiązani do stosowania obu tych grup przepisów. Z komunikatu Ministerstwa Finansów z 31 grudnia 2019 r. wynika bowiem, że w istocie podatnikom przysługuje prawo wyboru, które z tych przepisów stosują. W komunikacie tym czytamy, że:
(…) rozporządzenie wykonawcze 2018/1912 w art. 45a wprowadza domniemania wzruszalne odnoszące się do dowodów wymaganych do zastosowania zwolnienia z prawem do odliczenia (stawki 0%) z tytułu wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Niespełnienie warunków wprowadzonych ww. rozporządzeniem nie oznacza, że stawka 0% nie będzie miała zastosowania. W takiej sytuacji dostawca będzie musiał udowodnić w inny sposób, zgodnie z dotychczasowymi przepisami ustawy o VAT, że warunki zastosowania stawki 0% zostały spełnione. Sytuacja taka nie ulegnie zmianie po wejściu w życie ustawy implementującej prawo unijne.

A zatem nie ma przeszkód, aby w zakresie dokumentowania dostarczenia towarów do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju prawo do stosowania stawki 0% było dokumentowane na dotychczasowych zasadach wynikających z przepisów art. 42 ustawy o VAT. W takim przypadku nie ma potrzeby kompletowania dokumentów określonych przepisami art. 45a rozporządzenia 282/2011. Należy zastrzec, że część dokumentów wymienionych w art. 42 ustawy o VAT jest jednocześnie dokumentami wymienionymi w art. 45a rozporządzenia 282/2011.

Z drugiej strony podatnicy mają prawo stosować w tym zakresie przepisy art. 45a rozporządzenia 282/2011. W takim razie nie ma potrzeby kompletowania dokumentów określonych przepisami art. 42 ustawy o VAT.

1. Dokumentowanie stawki 0% dla dostaw wewnątrzwspólnotowych na podstawie polskiej ustawy

Z art. 42 ust. 3 ustawy o VAT wynika, że w przypadkach gdy przewóz jest zlecany przewoźnikowi, wymagane są, co do zasady, dwa dokumenty. Są to:

1. dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, oraz
2. specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku.

Z kolei w przypadku wywozu towarów bezpośrednio przez podatnika dokonującego takiej dostawy lub przez ich nabywcę, przy użyciu własnego środka transportu podatnika lub nabywcy, z art. 42 ust. 4 ustawy o VAT wynika konieczność posiadania specyfikacji poszczególnych sztuk ładunku oraz dokumentu zawierającego dane wskazane w art. 42 ust. 4 pkt 1-5 ustawy o VAT. Są to następujące dane:

1) imię i nazwisko lub nazwa oraz adres siedziby działalności gospodarczej lub miejsca zamieszkania podatnika dokonującego wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz nabywcy tych towarów;

2) adres, pod który są przewożone towary, w przypadku gdy jest inny niż adres siedziby działalności gospodarczej lub miejsca zamieszkania nabywcy;

3) określenie towarów i ich ilości;

4) potwierdzenie przyjęcia towarów przez nabywcę do miejsca, o którym mowa w pkt 1 lub 2, znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju;

5) rodzaj oraz numer rejestracyjny środka transportu, którym są wywożone towary, lub numer lotu - w przypadku gdy towary przewożone są środkami transportu lotniczego.

W obu przypadkach istnieje możliwość dowodzenia wywozu towarów z terytorium kraju i ich dostarczenie do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju za pomocą tzw. dokumentów pomocniczych. Są nimi - jak wynika z art. 42 ust. 11 ustawy o VAT - w szczególności:

• • korespondencja handlowa z nabywcą, w tym jego zamówienie,
  • dokumenty dotyczące ubezpieczenia lub kosztów frachtu,
  • dokument potwierdzający zapłatę za towar, z wyjątkiem przypadków, gdy dostawa ma charakter nieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innej formie, w takim przypadku - inny dokument stwierdzający wygaśnięcie zobowiązania,
  • dowód potwierdzający przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.

2. Dokumentowanie stawki 0% dla dostaw wewnątrzwspólnotowych na podstawie przepisów rozporządzenia UE 282/2011

Zasady dokumentowania WDT od 1 stycznia 2020 r. reguluje również art. 45a rozporządzenia 282/2011.

Tabela. Przypadki, gdy możemy domniemywać, że towary zostały dostarczone według rozporządzenia UE

Trudno jednak wskazać, w jaki sposób zdobyć np. dokumenty urzędowe (wymienione w kol. 3 pkt 3 tabeli) wydane przez organ władzy publicznej, o których mowa w rozporządzeniu 282/2011. Zasady obowiązujące w tym zakresie wynikają bowiem z przepisów innych państw członkowskich.

Zauważyć jednak należy, że w żadnym razie nie jest konieczne posiadanie wszystkich dokumentów wymienionych w kol. 3 tabeli. W konsekwencji w przypadku problemów z uzyskaniem dokumentów urzędowych wydanych przez organ władzy publicznej można je zastąpić jednym z pozostałych dokumentów wymienionych w kol. 3 tabeli.

Podstawa prawna:

• art. 42 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568

• art. 45a rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej - DUUEL z 2011 r. Nr 77, poz. 1; ost.zm. DUUEL z 2019 r. Nr 313, poz. 14

Tomasz Krywan, doradca podatkowy