REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Udzielanie pożyczek przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą - skutki w VAT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Udzielanie pożyczek przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą - skutki w VAT/ Fot. Fotolia
Udzielanie pożyczek przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą - skutki w VAT/ Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Umowy pożyczki, związane z mniejszymi obostrzeniami niż umowy kredytu, cieszą się coraz większą popularnością. Podlegają one jednak opodatkowaniu. Jakie skutki podatkowe na gruncie ustawy o VAT wywołuje pożyczka udzielona przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą?

Umowa pożyczki

REKLAMA

Przez umowę pożyczki należy rozumieć umową cywilnoprawną, na podstawie której pożyczkodawca zobowiązuje się przenieść na własność pożyczkobiorcy określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a pożyczkobiorca zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy oznaczonych co do gatunku.

O umowie pożyczki mówi się, że jest to najprostsza, najbardziej podstawowa, najmniej skomplikowana czynność kredytowa. Dochodzi do skutku przez samo zawarcie przez strony porozumienia, zaś wydanie przedmiotu stanowi jedynie wykonanie umowy. Co do zasady umowa pożyczki jest umową nieodpłatną, ale może zostać zawarta pod tytułem odpłatnym. Odpłatność oraz to, w jaki sposób będzie ona naliczana, ustalają strony, najczęściej decydując się na oprocentowanie. Dla zawarcia umowy nie jest zastrzeżona żadna szczególna forma, ale pożyczki których wartość przekracza 1000 złotych wymagają formy dokumentowej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Na pożyczkodawcy ciążą konkretne obowiązki. Jest to obowiązek wydania przedmiotu pożyczki, odpowiedzialność za wady fizyczne i prawne rzeczy oraz uprawnienia do żądania zwrotu pożyczki z chwilą nadejścia terminu oznacznego w umowie, a w przypadku gdy strony terminu nie określiły, pożyczkodawca powinien tę umowę wypowiedzieć. Po stronie pożyczkodawcy powstaje natomiast obowiązek zwrot przedmiot pożyczki oraz zapłaty odsetek w sytuacji, gdy obliguje go do tego umowa lub przepisy szczególne.

Pożyczkodawcy dążą często do zabezpieczenia swoich należności. Zabezpieczenie to odbywać się może w dwóch formach – osobistej, na przykład poręczenia przez osobę trzecią oraz rzeczowej, na przykład ustanowienie zastawu.

Pożyczkę odróżnić należy od kredytu bankowego. Kredytodawcą może być tylko bank, przedmiotem kredytu jest kwota przekazywana do dyspozycji, nie na własność kredytobiorcy, cel, na który kredyt ma być przeznaczony powinien być konkretnie określony (choć w praktyce istnieją wyjątki). Umowa kredytu zawarta powinna być na piśmie, nie ma jednak rygoru nieważności.

Opodatkowanie pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych

Co do zasady pożyczka jako umowa określona w przepisach Kodeksu cywilnego podlega opodatkowaniu od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek podatkowy spoczywa po stronie biorącego pożyczkę. Wysokość podatku należnego przy pożyczce wynosi 2% podstawy opodatkowania, zaś za podstawę opodatkowania należy przyjąć kwotę udzielonej pożyczki, bądź w przypadku gdy przedmiotem pożyczki jest rzecz lub rzeczy oznaczone co do gatunku, podstawą opodatkowania jest wartość tych rzeczy. Stawka ta może jednak zostać podwyższona do 20%, w sytuacji, gdy przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a należny podatek od tej czynności nie został wcześniej zapłacony.

Warto jednak zauważyć, iż zwolnione z podatku są pożyczki uzyskane od najbliższej rodziny, to jest te udzielane przez małżonków, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę oraz teściów. Wartość pożyczki zaciągniętej u jednej z wymienionych osób nie może przekraczać kwoty 9637 złotych, przy czym ta wartość obejmuje okres pięciu lat.

Opodatkowanie pożyczki udzielonej przez przedsiębiorcę

Stroną umowy pożyczki mogą być wszelkie podmioty prawa cywilnego. Naturalnie najczęstszą formą pożyczek są obecnie te, w których w roli pożyczkodawcy występują przedsiębiorcy będący podatnikami podatku VAT. Kwestia opodatkowania różni się wtedy od sytuacji, gdy umowa ta zawarta zostałaby między, dla przykładu, dwiema osobami fizycznymi.

Zgodnie z brzmieniem ustawy o VAT usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę podlegają zwolnieniu podatkowemu.

Warto zauważyć, iż w celu poddania pożyczki pod rygor podatku od towarów i usług nie ma znaczenia, czy jej udzielenie miało charakter incydentalny, oraz jakim podmiotem jest pożyczkobiorca. Zgodnie z interpretacją Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, z dnia 16 marca 2011 r., sygn. IPPP1-443-40/11-2/Igo „(…) udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy te czynności nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym”. 


REKLAMA

Idąc dalej za stanowiskami organów skarbowych należy wyjść z założenia, iż czynność udzielenia pożyczki w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek lub prowizji z tytułu korzystania z cudzego kapitału traktować należy jako świadczenie usług. W związku z tym podlega ona rygorowi ustawy o VAT, nie zaś ustaw o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Stanowisko to potwierdzają organy podatkowe w wydawanych interpretacjach podatkowych, w tym m.in. w interpretacji indywidualnej wydanej za pośrednictwem Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 25 października 2016 r., sygn. ITPP1/4512-612/16-1/JP czytamy, że „czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Zatem pożyczkodawca działa w charakterze podatnika VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a czynność udzielenia przez pożyczkodawcę pożyczki stanowi czynność wykonywaną w ramach działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy”.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Podobnie w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 19 stycznia 2015 r., sygn. IPPP1/443-1492/14-2/EK: „Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług. Udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnieniu kapitału na wskazany w umowie okres czasu. Czynność udzielenia pożyczki w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zamian za wynagrodzenie (np. odsetki), stanowi zatem odpłatne świadczenie usług, co do zasady, podlegające opodatkowaniu VAT. Zatem, odsetki z tytułu zawarcia umowy otrzymane z tytułu udzielonej pożyczki stanowią wynagrodzenie z tytułu jej udzielenia”.

Pożyczka jednorazowa

Dyskusyjnym jest, czy dla zakwalifikowania pożyczki jako usługi wchodzącej w rygor podatku VAT istotne jest to, czy podmiot udzielił pożyczki jednorazowo, czy może zaś udzielanie pożyczek jest przedmiotem jego działalności. Jednorazową pożyczkę należy opodatkować podatkiem VAT zgodnie ze stanowiskiem  Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z dnia 26 kwietnia 2012 r., sygn. IPTPP1/443-111/12-2/MW: "(...) Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, podatnikiem staje się również ten, kto wykonał czynność, podlegającą opodatkowaniu, jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy".

Nie wszystkie orany są jednak tego samego zdania. Odmienne stanowisko przedstawił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 30 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2276/10: "(...) przedmiotowa umowa pożyczki pieniężnej miała wyłącznie charakter okazjonalny, nie nosiła cech systematyczności, nie była też zorganizowaną i świadczoną w sposób ciągły usługą pośrednictwa finansowego, korzystającą ze  zwolnienia z podatku VAT".

Co wiec w praktyce powinien zrobić podatnik? Otóż najlepszym rozwiązaniem będzie zwrócenie się do właściwego dla siebie organu skarbowego z prośbą o wydanie interpretacji, której otrzymanie zwolni podatnika z ewentualnych konsekwencji niespójności, które powstają w polskim prawodawstwie w zakresie omawianego zagadnienia.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

KSeF wymusi zmiany. Rejestry VAT i wydatki pracownicze po nowemu od 2026 roku

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur to jeden z najważniejszych projektów cyfryzacyjnych polskiej administracji podatkowej ostatnich lat. Od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku – w zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku – podatnicy VAT będą zobowiązani do wystawiania faktur wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem KSeF. To nie tylko zmiana technologiczna, ale także rewolucja organizacyjna, która wymusi dostosowanie systemów księgowych, procesów wewnętrznych i codziennej pracy działów finansowych.

Kredyt EKOlogiczny 2025 – bezzwrotna dotacja dla firm na modernizację energetyczną. Jakie warunki trzeba spełnić?

Już od października 2025 r. przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie z Kredytu EKOlogicznego – dotacji realizowanej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG 3.01).

REKLAMA

Obowiązkowy KSeF: kogo obejmie, jak wystawiać faktury w czasie awarii? Co czeka podatników VAT w 2026 roku?

Ponad pół rok dzieli przedsiębiorców od dnia, w którym elektroniczne fakturowanie stanie się w Polsce obowiązkowe. W zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku, firmy będą musiały dołączyć do Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku. Od tego momentu korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe dla wszystkich podatników VAT czynnych. Firmy mają już niewiele czasu, by dostosować swoje systemy, procedury i zespoły do nowych wymogów.

Ulga termomodernizacyjna i zwolnienie z podatku dochodowego (PIT) dla osób realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjne. Najnowsze objaśnienia Ministra Finansów z 2025 r.

W dniu 30 czerwca 2025 r. Minister Finansów wydał objaśnienia podatkowe odnośnie form wsparcia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Objaśnienie te dotyczą rozwiązań podatkowych (ulga termomodernizacyjna i zwolnienie podatkowe), które wspierają przedsięwzięcie termomodernizacyjne na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „ustawa PIT”), oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej „ustawa o ryczałcie”). Objaśnienia zawierają ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego oraz uwzględniają stan prawny obowiązujący na dzień 1 stycznia 2025 r. Objaśnienia podatkowe są wydawane przez ministra finansów na podstawie art. 14a § 1 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa z urzędu w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe. Warto w szczególności zwrócić uwagę na zmieniony wykaz wydatków uprawniających do odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Walorem tych objaśnień są także liczne przykłady wyjaśniające treść przepisów. Publikujemy poniżej pełną treść tych objaśnień.

REKLAMA