Obowiązki podatkowe płatnika

Spółka zatrudniła na podstawie umowy o pracę pracownika i określiła jego miejsce świadczenia pracy na terytorium Francji przez okres dłuższy niż 183 dni w danym roku podatkowym. Czy jest możliwe zwolnienie płatnika z obowiązku pobierania zaliczek na PIT w Polsce od początku trwania umowy o pracę, w sytuacji gdy pewne jest, że oddelegowany pracownik będzie świadczył pracę we Francji przez ponad rok?

W celu zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu należy zastosować metodę unikania określoną w art. 23 ust. 1 lit. a) umowy polsko-fracuskiej w związku z art. 27 ust. 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej ustawa o PIT) - metodę wyłączenia z progresją.

Omawiana spółka jako płatnik, ma obowiązek naliczania i poboru zaliczek na podatek dochodowy od wypłacanych wynagrodzeń, oddelegowanemu do pracy na terytorium Francji pracownikowi do momentu nieprzekroczenia limitu 183 dni w danym roku podatkowym.

Natomiast dochód uzyskany z tytułu pracy wykonywanej na terytorium Francji po upływie 183 dni w ciągu danego roku podatkowego podlega opodatkowaniu we Francji. Zgodnie z art. 15 ust. 1 w związku z art. 23 ust. 1 polsko-francuskiej umowy dochód ten podlega opodatkowaniu we Francji, a w Polsce jest zwolniony od opodatkowania, jednak dla ustalenia stawki podatku od pozostałych dochodów podatnika podlegających opodatkowaniu w Polsce stosuje się stawkę podatku wyliczoną dla całego dochodu (tzn. tego uzyskanego w Polsce i tego z zagranicy). Jeżeli zaś pracownik nie będzie uzyskiwał w danym roku podatkowym innych dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce, zgodnie z art. 23 ust. 1 umowy polsko-francuskiej przewidującym zastosowanie tzw. metody wyłączenia z progresją, spółka będzie wówczas zwolniona od poboru zaliczek na podatek dochodowy od wypłacanych wynagrodzeń.

MichaŁ Grzybowski, doradca podatkowy, menedżer, Ernst & Young

Zgodnie z interpretacją ministra finansów, w stanie prawnym obowiązującym w roku 2006, płatnik nie miał możliwości zaniechania poboru zaliczek na podatek, nawet jeżeli miał pewność, że prawo do opodatkowania dochodu będzie należało do kraju, do którego oddelegował swojego pracownika. Możliwość taką uzyskiwał dopiero od momentu, kiedy spełnione zostały przesłanki wynikające z określonej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, np. przekroczenie 183 dni pobytu przez pracownika w tym kraju. Takie podejście powodowało, że odprowadzone przez pracodawcę przez 183 dni zaliczki od dochodów pracownika, de facto podlegające opodatkowaniu w kraju wykonywania pracy, stawały się nadpłaconymi w Polce. Możliwość ich odzyskania przez pracownika istniała jedynie poprzez złożenie rocznego zeznania podatkowego. Począwszy od 1 stycznia 2007 r. wskazane zasady uległy zmianie. Zgodnie z art. 32 ust. 6 ustawy o PIT, pracodawcy płatnicy nie pobierają zaliczek na podatek dochodowy od dochodów uzyskanych przez pracownika z pracy wykonywanej poza terytorium Polski, pod warunkiem że dochody te podlegają lub będą podlegać opodatkowaniu poza Polską. Jedynie na wniosek podatnika pracodawcy pobierają zaliczki na podatek dochodowy, uwzględniając postanowienia odpowiednich umów w zakresie unikania podwójnego opodatkowania.

Przy łączeniu spółek akcyjnych spółka przejmująca wstąpi we wszystkie prawa i obowiązki podatkowe, w tym również jako płatnik. Powinna ona kontynuować obliczanie zaliczek na podatek dochodowy rozpoczęte przez zakład pracy, kontynuując skalę podatkową oraz uwzględniając złożone przez pracowników w poprzednim zakładzie pracy oświadczenia PIT-2. - Postanowienie naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 1 grudnia 2006 r., nr 1472/DPC/415-100/06/PK.

Walne zgromadzenie akcjonariuszy spółki podjęło uchwały o przejęciu trzech spółek w 100 proc. zależnych od spółki B. Czy w zakresie obowiązków płatnika spółka przejmująca przejmuje wszystkie prawa i obowiązki spółek przejętych?

W omawianym przypadku zastosowanie będzie miał art. 93 par. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.), zgodnie z którym osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku łączenia się osób prawnych wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się osób lub spółek. Z tego wynika, iż spółka wstąpi we wszelkie prawa i obowiązki spółek przejmowanych, w tym także w obowiązek poboru zaliczek (wraz z kontynuowaniem skali podatkowej) i obowiązek zmniejszania zaliczki na podatek o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej, jeżeli pracownik przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym złoży zakładowi pracy oświadczenie według ustalonego wzoru (PIT-2). W związku z tym obowiązek ten nie ustanie, tylko w ramach tzw. sukcesji generalnej przejdzie na spółkę.

Na spółce będzie ciążył obowiązek wystawienia i przesłania informacji PIT-11/8B w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, chyba że wystąpią inne okoliczności, w wyniku których ustanie obowiązek poboru zaliczek.

Magdalena Mucha-Prymas, menedżer podatkowy, BDO Numerica

Użycie przez ustawodawcę w art. 93 par. 1 Ordynacji podatkowej sformułowania wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki wskazuje na konieczność traktowania prawnego następstwa podatkowego w sposób możliwie najszerszy. Tym samym, skoro obliczanie zaliczek na podatek dochodowy (przy uwzględnieniu oświadczenia PIT-2) oraz wystawianie informacji PIT-8B i PIT-11 jest obowiązkiem płatnika wynikającym z ustawy podatkowej, a żaden przepis szczególny nie reguluje kwestii sukcesji podatkowej w tym przypadku inaczej, przepisy art. 93 Ordynacji będą miały zastosowanie. Należy podkreślić, że interpretacje, w których dowodzi się, że w sytuacji przejęcia ustaje obowiązek poboru zaliczek przez spółkę przejmowaną i w konsekwencji skutkuje to obowiązkiem wystawienia przez spółkę przejmującą w terminie do dnia 15 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrana zostanie ostatnia zaliczka, informacji PIT-11, nie mają żadnego odzwierciedlenia w przepisach prawa podatkowego.

Podatnik rozpoczyna działalność gospodarczą polegającą na skupie od osób fizycznych używanych palet drewnianych. Palety te będzie odsprzedawał firmom i instytucjom prowadzącym działalność. Czy podatnik będzie płatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych i czy ma obowiązek sporządzania deklaracji?

Kwestię opodatkowania czynności polegających na kupnie-sprzedaży reguluje ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. nr 86, poz. 959 z poźn. zm.; dalej ustawa o PCC). Zgodnie z art. 1 ust. 1 lit. a) ustawy o PCC podatkowi temu podlegają takie czynności cywilnoprawne, jak umowy sprzedaży wykonywane na terytorium RP.

Nabywca rzeczy, jeżeli kupuje te rzeczy do przerobu lub sprzedaży w myśl art. 10 ust. 2 ustawy o PCC, jest płatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych. Jako płatnik jest zobowiązany do uzależnienia dokonania czynności cywilnoprawnej lub wypłacenia należności od uprzedniego zapłacenia podatku.

Zasady poboru podatku od czynności cywilnoprawnych reguluje rozporządzenie ministra finansów z dnia 5 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad poboru podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. nr 108, poz. 1153 z późn. zm.; dalej rozporządzenie). Płatnik ma obowiązek założenia i prowadzenia osobnego rejestru podatku o ponumerowanych kartach, na każdy rok podatkowy. Płatnicy podatku od czynności cywilnoprawnych są zobowiązani do przekazania podatku w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten podatek pobrano. W terminie przekazania podatku płatnik ma również obowiązek sporządzenia i przesłania właściwemu miejscowo organowi podatkowemu deklaracji PCC-2 o należnościach wpłaconych przez płatnika.

Natomiast w przypadku, gdy czynność cywilnoprawna jest zwolniona od podatku, tj. kiedy wartość transakcji nie przekroczy 1 tys. zł płatnik jest zobowiązany wypełnić następujące rubryki rejestru: liczbę porządkową, datę wpisania do rejestru aktu notarialnego lub innego dokumentu stwierdzającego dokonanie czynności cywilnoprawnej, imię i nazwisko lub firmę strony (stron), a w rubryce uwagi podstawę prawną niepobrania podatku.

W omawianej sytuacji podatnik dla celów podatku od czynności cywilnoprawnych będzie płatnikiem tego podatku. Na podatniku jako płatniku będzie ciążył obowiązek założenia rejestru dla celów podatku od czynności cywilnoprawnych. W zaprowadzonym rejestrze podatnik musi odnotowywać na podstawie umowy kupna-sprzedaży wszystkie czynności dotyczące zakupu używanych palet drewnianych bez względu na kwotę transakcji. Od czynności kupna-sprzedaży o wartości powyżej 1 tys. zł podatnik będzie miał obowiązek pobrania podatku od czynności cywilnoprawnych.

Marcin Biernacki, prezes zarządu firmy Biernacki w Krakowie

W komentowanej interpretacji organ podatkowy dość precyzyjnie i rzeczowo wyjaśnił podatnikowi zasady pobierania podatku od czynności cywilnoprawnych przez płatników, prowadzenia rejestru, sporządzania deklaracji oraz wpłaty podatku do urzędu skarbowego. Dodatkowo warto tu jeszcze wspomnieć o możliwości skorzystania ze zwolnienia z obowiązku prowadzenia owego rejestru. Zasady skorzystania z tego zwolnienia uregulowane są w par. 6 ust. 4 rozporządzenia ministra finansów z dnia 26 lipca 2006 r. w sprawie sposobu zapłaty, poboru i zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. nr 139, poz. 989 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem, jeżeli w urządzeniach księgowych płatnika funkcjonuje wyodrębniony rachunek podatku, pozwalający na kontrolę prawidłowości i terminowości jego poboru, płatnicy mogą zaniechać prowadzenia rejestru. Aby skorzystać z tego zwolnienia, konieczne jest wcześniejsze uzyskanie zgody naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla płatnika. Po uzyskaniu stosownej zgody zwolnienie zaczyna obowiązywać począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym tę zgodę otrzymano.

Spółka wysyła w ramach delegacji służbowych kilku pracowników do Szwecji. Są to osoby mające miejsce zamieszkania w Polsce, zatrudnione w polskiej spółce, która wypłaca im wynagrodzenie, oraz diety i inne należności z tytułu podróży służbowych. Spółka nie ma siedziby ani zakładu na terytorium Szwecji. Ponieważ spółka podpisała duży kontrakt, istnieje duże prawdopodobieństwo, że liczba 183 dni pracy za granicą koordynatorów zostanie przekroczona. Spółka ma wątpliwości, w jaki sposób powinna się zachować, jako płatnik należności pracowniczych. Jakie należy zastosować zasady opodatkowania w Polsce dochodów z tytułu pracy najemnej wykonywanej na terytorium Szwecji na podstawie przepisów ustawy o PIT?

Z art. 3 ust. 1 ustawy o PIT wynika tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy, czyli osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Źródła przychodów znajdujące się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlegają opodatkowaniu z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Polska. Obowiązek stosowania umów międzynarodowych wynika z art. 4a ustawy o PIT. Kwestie związane z opodatkowaniem wynagrodzeń otrzymywanych za pracę w Szwecji regulują przepisy art. 15 ust. 1 i ust. 2 konwencji z dnia 19 listopada 2004 r. między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Królestwa Szwecji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu (Dz.U. z 2006 r. nr 26, poz. 193).

Naczelnik Łódzkiego Urzędu Skarbowego może odnieść się jedynie do obowiązków spółki jako płatnika zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, wynikających z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zasady opodatkowania przychodów ze stosunku pracy oraz obowiązki ciążące na płatnikach regulują przepisy art. 31 i 32 ustawy o PIT, w myśl których osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej są zobowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody m.in. ze stosunku pracy. Tak więc do momentu przekroczenia 183 dni pobytu za granicą na spółce jako płatniku ciąży obowiązek obliczania, pobierania oraz wpłacania zaliczek od wynagrodzeń oddelegowanych pracowników.

Natomiast po przekroczeniu 183 dni pobytu pracowników za granicą spółka jako płatnik nie jest zobowiązana do obliczania, poboru i wpłacania zaliczek od wypłat pracowników. Jednak w takiej sytuacji, w celu zapobieżenia jednoczesnemu opodatkowaniu w Polsce i w Szwecji dochodów oddelegowanych pracowników, płatnik może wystąpić do organu podatkowego o zwrot zaliczek na podatek dochodowy, zapłaconych od wynagrodzeń dotyczących całego okresu pobytu w Szwecji. Gdy okres 183 dni zostanie przekroczony w 2006 roku, wówczas dochody uzyskane z tytułu pracy wykonywanej na terytorium Szwecji podlegają opodatkowaniu w Szwecji, jednak zasada ta ma zastosowanie jedynie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2006 r.

Marzena Matuszyk-Aubertin, doradca podatkowy, senior counsel, Kancelarii Prawnej White & Case

Zgodnie z zasadą wyrażoną przez podpisane przez Polskę umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (w art. 15) dochody osób podlegających nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (czyli tzw. rezydentów podatkowych polskich) uzyskiwane z tytułu pracy najemnej świadczonej na terytorium drugiego z państw będących stroną umowy, są opodatkowane w tym państwie, w którym praca jest rzeczywiście wykonywana. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przewidują (w ust. 2 art. 15) wyjątek dotyczący tzw. misji tymczasowych, pozwalające Polsce zachować prawo do opodatkowania wynagrodzeń wypłaconych pracownikowi polskiemu oddelegowanemu do pracy za granicą, jeżeli spełnione są łącznie trzy następujące warunki: pracownik przebywa w tym państwie, w którym praca jest wykonywana przez okres lub okresy, które nie przekraczają łącznie 183 dni w zależności od umowy, w każdorazowym okresie 12 miesięcy, lub w ciągu danego roku podatkowego; pracodawca (tj. osoba, która jest efektywnym, ekonomicznym pracodawcą, a nie np. pośrednikiem lub tzw. pracodawcą na papierze) nie ma siedziby w kraju, gdzie świadczona jest praca; jeżeli pracodawca posiada w kraju, w którym praca jest wykonywana, tzw. zakład, wynagrodzenie płacone przez pracownika nie może być ponoszone przez ten zakład.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Łodzi stwierdził, że dopóki nie zostaje naruszony jeden z warunków pozwalających Polsce na opodatkowanie przychodu z pracy, dopóty na zakładzie pracy ciąży obowiązek pobierania zaliczek na poczet PIT, z możliwością zażądania ich zwrotu. Nadmienić tu należy, że w zależności od przepisów państwa, w którym pracownik wykonuje swoją pracę, okazać się może, że będzie on musiał tam, jako nierezydent, dokonać po upływie 183 dni np. wpłaty zaliczki na poczet podatku dochodowego (tak np. ma to miejsce w przypadku oddelegowanych do Polski pracowników zagranicznych, o ile ich pobyt w naszym kraju przekracza 183 dni). Może się więc okazać, że w oczekiwaniu na zwrot zaliczek pobranych przez polskiego pracodawcę, przez polski urząd skarbowy, podatnik, czyli pracownik ponosić będzie ciężar podwójnego opodatkowania uzyskanego wynagrodzenia.

Spółka umarzając odsetki od udzielonego kredytu powinna jako płatnik sporządzić PIT-8C. Wysokość umorzonych odsetek jest przychodem podatkowym dla otrzymujących kredyt. - Postanowienie naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 17 października 2006 r., nr 1472/DPC/415-82/06/PK.

Bank w ramach swojej działalności udziela kredytów, m.in. osobom nieprowadzącym działalności gospodarczej. W przypadku braku spłat w terminach określonych w umowach kredytowych wierzytelności wynikające z tych umów są dochodzone na drodze egzekucji. W przypadku bezskutecznych egzekucji w ramach działań restrukturyzacyjnych zawierane są, z kredytobiorcami będącymi osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności, ugody skutkujące umorzeniem całości lub części naliczonych odsetek od kredytu. Czy umorzenie odsetek powoduje konieczność wystawienia przez bank PIT-8C?

W wyniku umorzenia przez spółkę kwoty stanowiącej zobowiązanie kredytobiorcy, kredytobiorca otrzymał przysporzenie w postaci nieodpłatnego świadczenia. Tym nieodpłatnym świadczeniem jest korzystanie z kapitału w formie udzielonego kredytu. Tak więc doszło do nieodpłatnego świadczenia na rzecz kredytobiorcy, które stanowi jego przychód podlegający opodatkowaniu PIT. Wysokością tego przychodu będzie równowartość umorzonych odsetek. Ze względu na fakt, że omawiane świadczenie nie stanowi przychodu w żadnym ze źródeł wskazanych w art. 12-19 ustawy o PIT, to należy uznać, że stanowi ono przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o PIT.

Z tytułu umorzenia odsetek od kredytu na spółce ciążą obowiązki informacyjne w postaci obowiązku sporządzenia informacji PIT-8C.

Dariusz Gałązka, biegły rewident, HLB Frąckowiak i Wspólnicy

Przyjęta przez urząd skarbowy kwalifikacja jest błędna co najmniej w części, w której urząd stwierdza, że nieodpłatnym świadczeniem jest korzystanie z kapitału. Świadczenie to niewątpliwie było odpłatne, skoro odsetki zostały przez bank naliczone i nie zmienia tego późniejsze umorzenie zobowiązania z tytułu tych odsetek. Zatem, w kategoriach potencjalnego przychodu można oceniać co najwyżej zwolnienie dłużnika z zapłaty długu odsetkowego. Przy pojemności pojęcia innych przychodów wydaje się, że to zwolnienie może być zakwalifikowane jako przychód. Warto zwrócić uwagę, że minister finansów w piśmie z 13 stycznia 1999 r. (nr PB3/5912-722-604/HS/98) wskazał, że podjęte przez strony umowy decyzje odnośnie do odsetek nie zapłaconych o ich umorzeniu zarówno u wierzyciela, jak i dłużnika są podatkowo obojętne. Wydaje się, że interpretacja ta, choć może budzić wątpliwości merytoryczne i dotyczyła CIT, pokazuje inne spojrzenie ministra w stosunku do zaprezentowanego przez urząd.

Pracownik publicznego gminnego gimnazjum otrzymał we wrześniu 2004 r. zasiłek na zagospodarowanie, od którego pracodawca pobrał i odprowadził do urzędu skarbowego należną zaliczkę na podatek dochodowy oraz odprowadził za pracownika składki na ubezpieczenie społeczne. We wrześniu 2005 r. jednostka uległa reorganizacji. W listopadzie 2005 r. pracownik rozwiązał umowę o pracę, a w marcu 2006 r. zwrócił w kwocie netto otrzymany zasiłek na zagospodarowanie. Czy nowy pracodawca może złożyć korekty dokumentów za okres prowadzenia działalności przez poprzedniego płatnika i czy należy korygować PIT-4 i PIT-11?

Podatnik dokonał zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu, przy ustalaniu wysokości podatku (zaliczek) płatnicy odejmują od dochodu kwotę dokonanych zwrotów łącznie z pobranym podatkiem (zaliczką). Jednak zasada ta nie będzie miała zastosowania, gdyż stosunek pracy ze wspomnianym pracownikiem został rozwiązany. Podlegające opodatkowaniu PIT świadczenia pieniężne ze stosunku pracy, wypłacone pracownikowi we wrześniu 2004 r., stanowiły jego przychód w 2004 roku, w związku z czym płatnik był zobowiązany do złożenia deklaracji (PIT-4) oraz następnie, po zakończeniu roku, informacji PIT-11/8B za 2004 rok. Zwrot nienależnie pobranych świadczeń, nie może mieć wpływu na informację wystawioną pracownikowi za rok 2004, gdyż przychód wykazany w informacji PIT-11 za ten rok obejmował przychody faktycznie osiągnięte przez podatnika w tym roku podatkowym.

Oznacza to, że przepisy prawa podatkowego nie przewidują w opisanym przypadku możliwości korygowania deklaracji PIT-4 oraz informacji PIT-11.

Grzegorz Ogórek, konsultant do spraw PIT, PricewaterhouseCoopers

Zwrot nienależnie otrzymanego świadczenia może przysparzać wielu problemów związanych z jego późniejszym rozliczeniem podatkowym. Specyficzny problem praktyczny może stanowić zwrot takiego świadczenia w innym roku niż ten, w którym podatnik je otrzymał i dodatkowo, jeżeli świadczenie jest zwracane byłemu pracodawcy podatnika. W takich przypadkach były pracodawca nie ma podstaw do korygowania deklaracji podatkowych (PIT-4) i informacji (PIT-11) z lat poprzednich, jak również podatnik nie ma podstaw do złożenia korekty swojego rocznego zeznania podatkowego. Rozliczenie zwrotu powinno nastąpić w trybie przewidzianym w art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem podatnik będzie mógł pomniejszyć swój bieżący dochód o kwotę zwróconego świadczenia, ale dopiero w swoim rocznym zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym dokonał zwrotu. Podatnik odlicza od swojego dochodu całe świadczenie, tj. w kwocie uwzględniającej również pobrany podatek dochodowy, dlatego też dokonując zwrotu świadczenia swojemu byłemu pracodawcy podatnik powinien dokonać go w kwocie brutto, czyli wraz z kwotą pobranej zaliczki.

Urząd miejski na podstawie art. 90c ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) przyznaje świadczenia pomocy materialnej o charakterze socjalnym, tj. stypendia szkolne i zasiłki szkolne. Czy płatnik ma obowiązek sporządzania informacji PIT-8S o wypłacanych uczniom świadczeniach?

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są świadczenia pomocy materialnej dla uczniów, studentów, uczestników studiów doktoranckich i osób uczestniczących w innych formach kształcenia, pochodzące z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz ze środków własnych szkół i uczelni - przyznawane na podstawie odrębnych przepisów o systemie oświaty, prawa o szkolnictwie wyższym, a także przepisów o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. Artykuł 90c ust. 2 ustawy o systemie oświaty stanowi, że świadczeniami pomocy materialnej o charakterze socjalnym są: stypendia szkolne i zasiłki szkolne.

Zatem wypłacana pomoc materialna dla uczniów o charakterze stypendium podlega zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o PIT.

W tej sytuacji płatnik nie ma obowiązku sporządzenia informacji o wysokości wypłaconego stypendium PIT-8S, gdyż art. 35 ust. 10 ustawy o PIT określający obowiązek sporządzenia takiej informacji dotyczy wyłącznie zwolnień określonych w art. 21 ust. 1 pkt 40b ustawy o PIT. Również płatnik w wymienionych przypadkach nie powinien żądać oświadczenia według ustalonego wzoru PIT-2C od osób otrzymujących stypendia, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o PIT, które zwolnione są w całości z podatku.

PaweŁ Szymański, doradca podatkowy, Independent Tax Advisers Doradztwo Podatkowe

Z punktu widzenia zapewnienia prawidłowej realizacji obowiązków płatnika istotne jest sprawdzenie, czy z tytułu dokonywanej płatności istnieje obowiązek złożenia informacji o wysokości wypłaty. Dotyczy to również stypendiów zwolnionych z opodatkowania. Na gruncie ustawy o PIT można rozróżnić przede wszystkim stypendia naukowe oraz tzw. stypendia socjalne. Stypendia socjalne związane są z pomocą materialną dla uczniów, studentów, uczestników studiów doktoranckich i osób uczestniczących w innych formach kształcenia, pochodzące z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz ze środków własnych szkół i uczelni. Tego rodzaju świadczenia są zwolnione z podatku dochodowego bezpośrednio na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o PIT w odróżnieniu do innych kategorii stypendiów. Dlatego też, w mojej ocenie, organ podatkowy prawidłowo uznał, że w przypadku stypendiów stanowiących pomoc materialną nie ma obowiązku złożenia informacji o wypłaconym stypendium PIT-8S. Prawidłowe jest również stanowisko, że w takiej sytuacji nie istnieje obowiązek żądania oświadczenia PIT-2C od osób otrzymujących stypendia.

Na spółce polskiej zatrudniającej pracowników, którzy otrzymują akcje, ale od spółki zagranicznej będącej udziałowcem spółki polskiej nie ciążą obowiązki płatnika wynikające z ustawy o PIT. - Postanowienie naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 6 grudnia 2006 r., nr 1472/DPC/415-97/06/PK.

Pracownicy spółki biorą udział w programie motywacyjnym, polegającym na przyznaniu opcji na zakup akcji spółki zagranicznej oraz na zobowiązaniu się do nieodpłatnego przekazania tym osobom akcji tej spółki zagranicznej. Program jest prowadzony przez spółkę zagraniczną, która jest udziałowcem spółki polskiej. Czy na spółce polskiej ciążą obowiązki płatnika, w przypadku gdy jej spółka-matka przekazuje pracownikom spółki świadczenia?

Ze względu na fakt, że podatnicy są pracownikami spółki, to wszelkie dochody przez nich otrzymywane od spółki stanowić będą co do zasady przychody ze stosunku pracy. Obowiązki płatnika w zakresie przychodów ze stosunku pracy reguluje art. 31 ustawy o PIT, który stanowi, że warunkiem istnienia obowiązków płatnika dla określonego podmiotu jest fakt dokonywania świadczeń przez ten podmiot na rzecz osób będących pracownikami tego podmiotu. W omawianym przypadku na spółce mogłyby więc ciążyć obowiązki płatnika jedynie w sytuacji, gdyby to ona przekazywała świadczenia w ramach programu. Jednak podmiotem przekazującym wskazane świadczenia jest podmiot zagraniczny.

Zatem w przypadku świadczeń przekazywanych przez podmiot trzeci na rzecz pracowników spółki nie będą na spółce ciążyć obowiązki płatnika wynikające z ustawy o PIT.

Ewa Flor, doradca podatkowy, menedżer, BDO Numerica

W komentowanym postanowieniu urząd odniósł się do zagadnienia obowiązków płatnika, w przypadku gdy pewne świadczenia przekazywane są pracownikom przez podmiot trzeci. Słusznie zauważył, że obowiązki płatnika (pracodawcy) powstają tylko i wyłącznie w związku z przychodami pracowników ze stosunku pracy. Natomiast przychodami ze stosunku pracy są wszelkie wypłaty, a także świadczenia o charakterze rzeczowym oraz świadczenia nieodpłatne lub częściowo odpłatne uzyskane przez pracownika od pracodawcy w związku z istniejącym stosunkiem pracy. Jeżeli zatem przyznane opcje na zakup akcji oraz nieodpłatne akcje przekazywane są przez podmiot będący odrębnym podmiotem gospodarczym od przedsiębiorcy zatrudniającego tych pracowników, to nie stanowią one przychodów wynikających ze stosunku pracy. Co więcej, zgodnie z przepisami ani opcje, ani darmowe akcje w ogóle nie stanowią przychodu podatkowego w chwili ich otrzymania. A zatem żaden podmiot nie ma w przedmiotowej sprawie obowiązków związanych z jego rolą jako płatnika.

Przedsiębiorstwo, wypłacając siostrze zmarłego pracownika zaległy ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, nie ma obowiązku pobierania podatku. Musi sporządzić PIT-8C. - Postanowienie naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 13 października 2006 r., nr 1472/DPC/415-89/06/PK.

Przedsiębiorstwo planuje dokonać wypłaty zaległego ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy należnego zmarłemu pracownikowi. Ekwiwalent zostanie wypłacony siostrze zmarłego. Jak zakwalifikować przychód siostry?

Ze względu na fakt, że z osobą, która otrzyma ekwiwalent, nie łączy przedsiębiorstwa żaden stosunek prawny, to przychód ten należy zakwalifikować, jako przychód z innych źródeł. Z tytułu wypłacania przychodów z innych źródeł na wypłacającym (w tym przypadku na przedsiębiorstwie) nie ciążą obowiązki płatnika, lecz jedynie obowiązek informacyjny. Osoby prawne, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, od których nie są zobowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są zobowiązane sporządzić informację o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika. Chodzi tu o formularz PIT-8C.

Z tytułu przekazywania omawianych świadczeń siostrze zmarłego pracownika na przedsiębiorstwie nie ciąży obowiązek poboru podatku, lecz przekazania tej osobie oraz naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu dla niej, informacji PIT-8C.

PaweŁ Jabłonowski, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy

Dokonując literalnej wykładni przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, trudno jest zakwalifikować przedmiotowy przychód do któregokolwiek ze źródeł przychodów, poza innymi źródłami przychodów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. Podmioty zobowiązane do potrącenia zaliczek, podobnie jak rodzaje świadczeń podlegające powyższemu zaliczkowemu systemowi zapłaty podatku, są ściśle określone w ustawie o PIT. Obowiązku potrącania zaliczek na podatek dochodowy nie można zatem interpretować rozszerzająco, dlatego przedsiębiorstwo wypłacające kwotę nie występuje jako płatnik w przedmiotowym stanie faktycznym i jest zobligowane jedynie do sporządzenia odpowiedniej informacji o dokonanej wypłacie. Osoba, która otrzymała świadczenie po zmarłym, powinna pamiętać, aby doliczyć wynagrodzenie do swoich przychodów i opodatkować według skali podatkowej w deklaracji składanej za dany rok podatkowy.

Ośrodek szkoleniowy podpisał umowę o realizację projektu szkoleniowego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich Działanie 2.3 współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Umowa dotycząca realizacji projektu została zawarta z Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości. Projekt przygotowany przez podatnika, którego finansowania dotyczy zawarta umowa, wskazuje osoby przewidziane do realizacji zadań (personel zarządzający projektem, trenerzy), jak i koszty ich wynagrodzenia. Czy dochody osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę i umów cywilnoprawnych są zwolnione z PIT?

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT wolne od podatku są dochody otrzymane przez podatnika, jeżeli:

a) pochodzą od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy, przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów, właściwego ministra lub agencje rządowe, w tym również w przypadkach, gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy oraz

b) podatnik bezpośrednio realizuje cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy; zwolnienie nie ma zastosowania do dochodów osób fizycznych, którym podatnik bezpośrednio realizujący cel programu zleca - bez względu na rodzaj umowy - wykonanie określonych czynności w związku z realizowanym przez niego programem.

W przedstawionej sytuacji podmiotem bezpośrednio realizującym cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy jest podatnik jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą w zakresie usług szkoleniowych - ośrodek szkoleniowy, gdyż to ten podmiot podpisał umowę o realizację projektu szkoleniowego. Wykonanie określonych czynności związanych z realizacją tego projektu podatnik zleca innym zatrudnionym osobom fizycznym. Zatem dochody (wynagrodzenia) uzyskane przez te osoby nie mogą korzystać ze zwolnienia z PIT.

Adam Mariuk, menedżer w firmie Deloitte

Analizowany przepis jest zamieszczony w art. 21 ustawy o PIT zawierającym tzw. zwolnienia przedmiotowe - rodzaje przychodów, które są wyłączone z opodatkowania. Jest więc przepisem wprowadzającym wyjątki od zasady powszechności opodatkowania i jako taki powinien być interpretowany ściśle. I właśnie taką, językową wykładnią posłużył się dyrektor izby skarbowej, stwierdzając, że nie zachodzą przesłanki określone w tym przepisie, a zatem nie ma prawa do zwolnienia od podatku wynagrodzeń otrzymywanych przez osoby fizyczne, którym podatnik przekazał realizację projektu. Taka interpretacja wynika z postanowień art. 21 ust. 1 pkt 46 lit. b), w myśl którego zwolnienie ma zastosowanie wyłącznie do podatnika bezpośrednio realizującego cel programu finansowanego ze środków bezzwrotnej pomocy, ale już nie osób, którym podatnik zleca wykonanie jakichś czynności związanych z realizacją programu.

Opracowała Ewa Matuszewska