Czy wspólnota mieszkaniowa ma obowiązek składania sprawozdania finansowego

Takie stanowisko zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 5 kwietnia 2017 r., nr 2461-IBPB-1-2.4510.96.2017.1.JP.

W rozpatrywanej przez organ podatkowy sprawie wskazano, że właściciele, których lokale wchodzą w skład nieruchomości położonej w Ł., tworzą Wspólnotę Mieszkaniową. Zasadniczym i podstawowym aktem prawnym, który reguluje zasady funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych jest ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali. Zgodnie z zapisami ww. ustawy sprawami wspólnoty mieszkaniowej kieruje Zarząd.

Do obowiązków Zarządu należy między innymi (na podstawie art. 29 ust. 1) prowadzenie określonej przez wspólnotę mieszkaniową ewidencji pozaksięgowej kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz zaliczek uiszczanych na pokrycie tych kosztów, a także rozliczeń z innych tytułów na rzecz nieruchomości wspólnej. Ponieważ jest to czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu, właściciele lokali w nieruchomości podjęli stosowną uchwałę określającą sposób prowadzenia ww. ewidencji kosztów i zaliczek. Zgodnie z tą uchwałą koszty zarządu nieruchomością wspólną księgowane są w podziale na rodzaje kosztów wyszczególnione w planie gospodarczym, a wynik roku obrachunkowego jest rozliczany w kolejnym planie gospodarczym. Pozostałe koszty rozliczane wspólnie (media) księgowane są również w odrębnych pozycjach ewidencyjnych, a zaliczki na poczet tych kosztów podlegają rozliczeniu do wysokości kosztów przypisanych na poszczególnych właścicieli. Ponadto prowadzona jest ewidencja indywidualnych rozliczeń właścicieli. Wyżej opisane ewidencje mają zatem charakter ewidencji pozabilansowej z punktu widzenia ustawy o rachunkowości. W związku z powyższym Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości w Ł. nie stosuje zasad wynikających z ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Nie jest więc zobowiązana do sporządzania sprawozdania finansowego, o którym mowa w art. 27 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jednocześnie Wspólnota Mieszkaniowa, jako jednostka nieposiadająca osobowości prawnej, podlega zgodnie z art. 1 ust. 2 pod przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. W związku z powyższym za dany rok podatkowy wspólnota mieszkaniowa sporządza i składa do właściwego urzędu skarbowego zgodnie z art. 27 ust.1 zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (straty) CIT-8 oraz uiszcza należny podatek.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie: Czy w świetle opisanego stanu faktycznego Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości w Ł. ma obowiązek składania do właściwego urzędu skarbowego sprawozdania finansowego na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

W myśl art. 27 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podatnicy obowiązani do sporządzenia sprawozdania finansowego przekazują do urzędu skarbowego sprawozdanie (...) w terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego. Z kolei podatnikami zobligowanymi do sporządzenia sprawozdania finansowego są podmioty, które zobowiązane są do prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z ustawą o rachunkowości oraz te, które samodzielnie wybrały pełne księgi rachunkowe jako sposób ewidencjonowania. Skoro Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości w Ł. w stosownej uchwale, podjęła decyzję, że nie prowadzi ksiąg rachunkowych, a do rozliczania zaliczek na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz pozostałych kosztów rozliczanych wspólnie, sporządza ewidencje pozaksięgowe kosztów, które nie są prowadzone w oparciu o zasady ustawy o rachunkowości, zatem nie ma obowiązku sporządzania sprawozdania finansowego. Biorąc powyższe pod uwagę, zdaniem Wnioskodawcy, w istniejącym stanie faktycznym nie zachodzi konieczność stosowania przez Wspólnotę Mieszkaniową nieruchomości w Ł. przepisu określonego w art. 27 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej ocenił stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe wyjaśniając, co następuje.

Zasady funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych określa ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 1892 ze zm., dalej: „uwl”). Zgodnie z art. 6 uwl ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową. Wspólnota mieszkaniowa może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana.

Należy wskazać, że wspólnota mieszkaniowa nie posiada jednak osobowości prawnej. Tworzą ją generalnie zarówno właściciele odrębnych lokali mieszkalnych, jak i właściciele odrębnych lokali użytkowych. Każdy członek wspólnoty mieszkaniowej jest właścicielem lokalu oraz udziału w nieruchomości wspólnej, będącego prawem związanym z własnością lokalu (art. 3 ust. 1 uwl). W myśl art. 3 ust. 2-3 uwl nieruchomość wspólną stanowią grunt oraz części budynku i inne urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali lub dotychczasowego właściciela nieruchomości ze względu na należące do niego niewyodrębnione lokale.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

Stosownie do art. 13 ust. 1 uwl, właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem lokalu, a także uczestniczy w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej. Na pokrycie kosztów zarządu właściciele lokali uiszczają zaliczki w formie bieżących opłat, płatnych z góry do dnia 10 każdego miesiąca (art. 15 ust. 1 uwl).

Natomiast art. 14 tej ustawy stanowi, że na koszty zarządu nieruchomością wspólną składają się w szczególności:

1. wydatki na remonty i bieżącą konserwacje,
2. opłaty za dostawę energii elektrycznej i cieplnej, gazu i wody, w części dotyczącej nieruchomości wspólnej, oraz opłaty za antenę zbiorczą i windę,
3. ubezpieczenia, podatki i inne opłaty publicznoprawne, chyba że są pokrywane bezpośrednio przez właścicieli poszczególnych lokali,
4. wydatki na utrzymanie porządku i czystości,
5. wynagrodzenie członków zarządu lub zarządcy.

Jednocześnie zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1888, dalej: „updop”) wspólnoty mieszkaniowe jako jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej – są podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych.

Z treści złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawca, tj. właściciele, których lokale wchodzą w skład nieruchomości położonej w Ł., tworzą Wspólnotę Mieszkaniową. Aktem prawnym, który reguluje zasady funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych jest ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali. Zgodnie z zapisami ww. ustawy sprawami wspólnoty mieszkaniowej kieruje Zarząd. Do obowiązków Zarządu należy między innymi (na podstawie art. 29 ust. 1) prowadzenie określonej przez wspólnotę mieszkaniową ewidencji pozaksięgowej kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz zaliczek uiszczanych na pokrycie tych kosztów, a także rozliczeń z innych tytułów na rzecz nieruchomości wspólnej. Ponieważ jest to czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu, właściciele lokali w nieruchomości podjęli stosowną uchwałę określającą sposób prowadzenia ww. ewidencji kosztów i zaliczek. Zgodnie z tą uchwałą koszty zarządu nieruchomością wspólną księgowane są w podziale na rodzaje kosztów wyszczególnione w planie gospodarczym, a wynik roku obrachunkowego jest rozliczany w kolejnym planie gospodarczym. Pozostałe koszty rozliczane wspólnie (media) księgowane są również w odrębnych pozycjach ewidencyjnych, a zaliczki na poczet tych kosztów podlegają rozliczeniu do wysokości kosztów przypisanych na poszczególnych właścicieli. Ponadto prowadzona jest ewidencja indywidualnych rozliczeń właścicieli. Wyżej opisane ewidencje mają zatem charakter ewidencji pozabilansowej z punktu widzenia ustawy o rachunkowości. W związku z powyższym Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości w Ł. nie stosuje zasad wynikających z ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Nie jest więc zobowiązana do sporządzania sprawozdania finansowego, o którym mowa w art. 27 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jednocześnie Wspólnota Mieszkaniowa, jako jednostka nieposiadająca osobowości prawnej, podlega zgodnie z art. 1 ust. 2 pod przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. W związku z powyższym za dany rok podatkowy wspólnota mieszkaniowa sporządza i składa do właściwego urzędu skarbowego zgodnie z art. 27 ust.1 zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu (straty) CIT-8 oraz uiszcza należny podatek.

Rozważając przedstawione okoliczności faktyczne sprawy pod kątem zadanego przez Wnioskodawcę pytania oraz zajętego przez niego stanowiska odnośnie poruszonego w pytaniu zagadnienia należy wskazać, że zgodnie z art. 29 ust. 1 uwl, zarząd lub zarządca, któremu zarząd nieruchomością wspólną powierzono w sposób określony w art. 18 ust. 1, jest obowiązany prowadzić dla każdej nieruchomości wspólnej, określoną przez wspólnotę mieszkaniową, ewidencje pozaksięgową kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz zaliczek uiszczanych na pokrycie tych kosztów, a także rozliczeń z innych tytułów na rzecz nieruchomości wspólnej. Okresem rozliczeniowym wspólnoty mieszkaniowej jest rok kalendarzowy (art. 29 ust. 1a uwl). Określenie zakresu i sposobu prowadzenia ewidencji pozaksięgowej kosztów oraz rozliczeń z innych tytułów na rzecz nieruchomości wspólnej następuje w formie uchwały właścicieli lokali (art. 22 ust. 2 i ust. 3 pkt 10 uwl). Treść ww. przepisów wskazuje, że co do zasady zarząd wspólnoty mieszkaniowej jest zwolniony z prowadzenia w każdym przypadku dla nieruchomości wspólnej ksiąg rachunkowych. W konsekwencji należy podkreślić, że sposób ustalenia zasad prowadzenia ewidencji księgowej zależy wyłącznie od uchwały podjętej przez członków wspólnoty mieszkaniowej.

W myśl art. 27 ust. 2 updop, podatnicy obowiązani do sporządzenia sprawozdania finansowego przekazują do urzędu skarbowego sprawozdanie wraz z opinią i raportem podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych, w terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego, a spółki – także odpis uchwały zgromadzenia zatwierdzającej sprawozdanie finansowe. Obowiązek złożenia opinii i raportu nie dotyczy podatników, których sprawozdania finansowe, na podstawie odrębnych przepisów, są zwolnione z obowiązku badania. Na mocy zacytowanego przepisu należy stwierdzić, że do urzędu skarbowego składają sprawozdanie finansowe podatnicy, którzy są obowiązani do sporządzenia sprawozdania finansowego. Zawsze zatem zachodzi konieczność ustalenia, czy dany podatnik jest zobowiązany do składania sprawozdania finansowego, by móc od niego wymagać spełnienia tego obowiązku.

Jak powyżej wskazano, wspólnota mieszkaniowa ma przypisany obowiązek prowadzić dla każdej nieruchomości wspólnej, określoną przez wspólnotę mieszkaniową, ewidencję pozaksięgową kosztów zarządu nieruchomością wspólną oraz zaliczek uiszczanych na pokrycie tych kosztów, a także rozliczeń z innych tytułów na rzecz nieruchomości wspólnej. Jest to minimalny wymóg ewidencyjno-rachunkowy nałożony przez ustawodawcę. Jeżeli więc wspólnota mieszkaniowa podjęła uchwałę o prowadzeniu urządzeń księgowych na takim poziomie, który jest dopuszczalny – to brak jest podstaw, by od niej wymagać składania sprawozdania finansowego. Bowiem prowadzenie ewidencji pozaksięgowej (pozabilansowej) nie rodzi obowiązku składania sprawozdania finansowego. Istotna jest w takim przypadku decyzja (uchwała) samej wspólnoty.

Należy też dodać, że określona przez przepisy uwl oraz przepisy updop podmiotowość prawnopodatkowa wspólnoty mieszkaniowej oznacza, że wspólnota m.in. posiada obowiązek prowadzenia stosownej dokumentacji podatkowej dla celów rozliczenia ewentualnie należnego podatku dochodowego od osób prawnych, czy wykazania warunków do skorzystania ze zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 44 updop. Stosownie bowiem do art. 9 ust. 1 updop, podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 16a-16m. Oznacza to, że prowadzona ewidencja pozaksięgowa wspólnoty winna spełniać warunki określone w art. 9 ust. 1 updop.

Na tle powyższych rozważań zasadne jest więc stwierdzenie, że stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

oprac. Adam Kuchta