Formy opodatkowania działalności gospodarczej PIT

Wybór formy opodatkowania

Na dokonanie wyboru formy opodatkowania jest czas:

- do 20 stycznia roku podatkowego lub

- do dnia złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) składanego na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, w którym można dokonać wyboru formy opodatkowania - przy rozpoczynaniu prowadzenia działalności gospodarczej lub

- przed rozpoczęciem działalności w przypadku karty podatkowej albo do dnia uzyskania pierwszego przychodu w pozostałych przypadkach, jeżeli wyboru formy opodatkowania nie dokonano we wniosku o wpis do CEIDG.

Warto dokładnie przemyśleć swój wybór, gdyż zmiana formy opodatkowania w trakcie roku podatkowego nie jest możliwa. Można to zrobić dopiero od następnego roku podatkowego. Jeśli rozpoczynamy działalność i wybieramy zasady ogólne według skali albo kontynuując działalność chcemy pozostać przy dotychczasowym sposobie rozliczeń PIT - to nie trzeba tego zgłaszać do urzędu skarbowego.

Autopromocja

Szkolenie: Jak przygotować się do KSeF?

Sprawdź

Jak założyć i prowadzić firmę?

Zasady ogólne z zastosowaniem progresywnej skali podatkowej

Podstawową formą opodatkowania dochodu z działalności gospodarczej jest opodatkowanie na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej. Skala podatkowa została określona w art. 27 ust. 1 ustawy o PIT[1]:

 Roczny dochód niepowodujący obowiązku zapłaty podatku (kwota wolna od opodatkowania) wynosi zaś 3091 zł.

Przy zastosowaniu skali podatkowej lub 19% stawki, podatek oblicza się od dochodu, tj. różnicy pomiędzy faktycznie uzyskanym przychodem a kosztami jego uzyskania. Żeby ustalić dochód, należy od przychodu z działalności gospodarczej odjąć koszty jego uzyskania. Przychody i koszty wykazuje się w ewidencji zwanej podatkową księgą przychodów i rozchodów[2] albo w księgach rachunkowych, prowadzonych zgodnie z przepisami o rachunkowości[3].

Rozliczając się na zasadach ogólnych, należy samodzielnie obliczać miesięczną lub kwartalną zaliczkę na podatek i wpłacać ją do urzędu skarbowego, bez obowiązku składania deklaracji[4]. Zaliczki miesięczne wpłaca się w terminie do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczki kwartalne wpłaca się w terminie do 20 dnia każdego miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka. Zaliczkę za ostatni miesiąc lub ostatni kwartał roku podatkowego wpłaca się w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego. Nie wpłaca się zaliczki za ostatni miesiąc lub odpowiednio kwartał, jeżeli przed upływem terminu do jej wpłaty złożysz zeznanie roczne i dokonasz zapłaty podatku wynikającego z zeznania.

Preferencje podatkowe dla firm w 2014 r.

Z możliwości kwartalnego wpłacania zaliczek można skorzystać, jeśli jest się tzw. małym podatnikiem, a więc jeżeli przychody ze sprzedaży wraz z VAT nie przekroczyły w poprzednim roku podatkowym równowartości 1.200.000 euro, albo przy rozpoczynaniu działalności. Chcąc kwartalnie wpłacać zaliczki, należy zawiadomić w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o wyborze tej metody do 20 lutego roku podatkowego. W przypadku rozpoczęcia prowadzenia działalności w trakcie roku podatkowego, powinno się złożyć zawiadomienie w terminie do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia tej działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Zawiadomienie to dotyczy również następnych lat podatkowych, chyba że złożone zostanie zawiadomienie o rezygnacji z tej metody.

Obowiązek wpłacania zaliczki, przy opodatkowaniu według skali podatkowej, powstaje dopiero od miesiąca, w którym dochód z działalności, pomniejszony o przysługujące odliczenia (m.in. zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne), przekroczył kwotę powodującą obowiązek zapłacenia podatku.

Po zakończeniu roku podatkowego należy złożyć do urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w terminie do 30 kwietnia roku następnego (PIT-36). W zeznaniu tym powinno się wykazać i zsumować wszystkie osiągnięte dochody, które są opodatkowane według skali podatkowej, np. ze stosunku pracy, z emerytury itp.

Przy tej formie opodatkowania PIT dochodu z działalności gospodarczej można rozliczyć się wspólnie z małżonkiem lub na zasadach przewidzianych dla osób samotnie  wychowujących dzieci. Można też skorzystać z ulg podatkowych, np. ulgi na dzieci, ulgi na Internet, ulgi rehabilitacyjnej, ulgi dla osób osiągających dochody za granicą.

Procedura zawieszenia działalności gospodarczej

Ogólne zasady z zastosowaniem jednolitej 19% stawki podatku

PIT w tej formie płaci się również od faktycznie uzyskanego dochodu. Aby ustalić dochód, należy od przychodu z działalności gospodarczej odjąć koszty jego uzyskania. Przychody i koszty wykazuje się w też w odpowiedniej księgowości.

Należny podatek, według 19% stawki, oblicza się jednak niezależnie od wielkości osiągniętego dochodu, co oznacza, że zaliczkę płaci się już za pierwszy miesiąc, w którym osiągnięto dochód.

Podobnie jak w przypadku pierwszej formy, zaliczki płaci się miesięcznie lub kwartalnie, bez obowiązku składania deklaracji.

Po zakończeniu roku podatkowego należy złożyć do urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w terminie do 30 kwietnia roku następnego (PIT-36L). W zeznaniu tym powinno się wykazać i opodatkować jedynie dochód z działalności gospodarczej. Podatnicy, którzy osiągnęli też inne dochody, np. ze stosunku pracy, muszą złożyć odrębne zeznanie - w tym przypadku PIT-37.

Przy wyborze opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej według jednolitej 19% stawki podatku nie można rozliczać się wspólnie z małżonkiem ani na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci. Przy takim opodatkowaniu dochodu z działalności gospodarczej nie można korzystać z ulg podatkowych (np. tzw. ulgi na dzieci, ulgi na Internet), z wyjątkiem ulgi dla osób osiągających dochody za granicą. Od dochodu można odliczyć tylko zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne oraz wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego dokonane w roku podatkowym, do wysokości określonej w przepisach o indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego, a od podatku zapłacone składki zdrowotne w wysokości 7,75% podstawy wymiaru tej składki oraz wspomnianą wyżej ulgę dla osób osiągających dochody za granicą.

Ulgi dla firm w strefach ekonomicznych

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Ryczałt jest uproszczoną (zryczałtowaną) formą rozliczenia podatku dochodowego[5].

Nie każdy ma prawo do ryczałtu. Ryczałtu nie można wybrać, jeśli np. prowadzi się aptekę, lombard czy kantor. Kontynuując działalność można w kolejnym roku wybrać ryczałt lub pozostać na ryczałcie, o ile w bieżącym roku przychody nie przekroczyły równowartości 150.000 euro. Nie traci się jednak prawa do ryczałtu, jeżeli w trakcie roku podatkowego przychody przekroczyły równowartość 150.000 euro. Zachowuje sie prawo do opodatkowania przychodów w tej formie za cały rok podatkowy.

Podatek oblicza się od przychodu, którego nie można pomniejszyć o żadne koszty jego uzyskania. Koszty uzyskania przychodu nie mają zatem wpływu na wysokość podatku.

Wysokość stawek ryczałtu uzależniona jest od rodzaju działalności - wynosi np.:

20% - od przychodów osiąganych z działalności w zakresie określonych wolnych zawodów,

17% - od przychodów ze świadczenia niektórych usług niematerialnych, m.in. wynajmu samochodów osobowych, hoteli, pośrednictwa w handlu hurtowym,

8,5% - od przychodów m.in. z działalności usługowej, w tym od przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%,

5,5% - od przychodów m.in. z działalności wytwórczej i budowlanej,

3% - od przychodów m.in. z działalności usługowej w zakresie handlu oraz z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości powyżej 1,5% alkoholu.

Przy tej formie opodatkowania trzeba prowadzić ewidencję przychodów z prowadzonej działalności.

[5] Zob. ustawę z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.).

Ryczałt za każdy miesiąc oblicza się samodzielnie i wpłaca co miesiąc (a w określonych warunkach co kwartał) do urzędu skarbowego. W trakcie roku nie wypełnia się żadnych deklaracji. Ryczałt za każdy miesiąc oblicza się i wpłaca w terminie do dnia 20 następnego miesiąca, a za grudzień - w terminie złożenia zeznania; odpowiednio ryczałt za kwartał - w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po upływie kwartału, za który ryczałt ma być opłacony, a za ostatni kwartał roku podatkowego - w terminie złożenia zeznania.

Wpłacać ryczałt co kwartał mogą wyłącznie podatnicy, których otrzymane przychody z działalności prowadzonej samodzielnie albo przychody spółki - w roku poprzedzającym rok podatkowy - nie przekroczyły kwoty stanowiącej równowartość 25.000 euro. Podatnicy, którzy wybiorą kwartalne wpłaty ryczałtu, są obowiązani do dnia 20 stycznia roku podatkowego zawiadomić o tym naczelnika właściwego urzędu skarbowego. Zawiadomienie to dotyczy też następnych lat podatkowych, chyba że podatnik złoży zawiadomienie o rezygnacji z tej metody, zgłosi likwidację działalności bądź wybierze inną formę opodatkowania.

Natomiast po zakończeniu roku podatkowego należy złożyć zeznanie o wysokości uzyskanego przychodu i należnego ryczałtu w terminie do końca stycznia roku następnego (PIT-28).

Osiągając też inne dochody, np. ze stosunku pracy, należy złożyć odrębne zeznanie - w tym przypadku PIT-37.

Przy wyborze opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej w formie ryczałtu nie można rozliczać się wspólnie z małżonkiem ani na zasadach przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Od przychodu można odliczyć zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne, wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego dokonane w roku podatkowym, do wysokości określonej w przepisach o indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego, wydatki na cele rehabilitacyjne (tzw. ulga rehabilitacyjna), wydatki na Internet, darowizny na określone cele, a od podatku zapłacone składki zdrowotne w wysokości 7,75% podstawy wymiaru tej składki. Można też skorzystać z ulgi dla osób osiągających dochody za granicą. Nie można zaś skorzystać z tzw. ulgi na dzieci.

Karta podatkowa

Karta podatkowa przeznaczona jest wyłącznie dla podatników prowadzących ściśle określone rodzaje działalności gospodarczej, usługowej, wytwórczo-usługowej i handlowej wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Można nią opodatkować m.in. usługi zegarmistrzowskie, usługi tapicerskie czy usługi krawieckie, handel detaliczny, działalność gastronomiczną (bez możliwości sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%), rozrywkową, usługi transportowe (prowadzenie taksówki), wolny zawód. Minister Finansów rozporządzeniem z dnia 27 listopada 2013 r.[6] określił nowy wzór wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej - PIT-16.

Przepisy dotyczące karty podatkowej[7] szczegółowo określają też zakres i rozmiary poszczególnych rodzajów działalności oraz warunki, w jakich dana działalność powinna być prowadzona, aby możliwe było opodatkowanie w tej formie.

Żeby rozliczać się w formie karty podatkowej, należy spełnić przede wszystkim następujące warunki:

- prowadząc działalność nie można korzystać z usług innych firm (z wyjątkiem usług specjalistycznych), a także zatrudniać osób na umowę zlecenia i umowę o dzieło do wykonywania prac związanych z twoją działalnością.; można  zatrudniać osoby na umowę o pracę, pamiętając jednak o limitach zatrudnienia przy poszczególnych rodzajach działalności,

- współmałżonek nie może prowadzić działalności gospodarczej w tym samym zakresie, ale może pracować razem z podatnikiem.

Wysokość podatku zależy od:

- rodzaju i zakresu prowadzonej działalności,

- liczby zatrudnionych pracowników,

- liczby mieszkańców miejscowości, na terenie której prowadzi się działalność.

Wysokość podatku nie zależy zatem od wysokości uzyskanego przychodu (dochodu) z działalności ani od kosztów jego uzyskania.

Ustaloną przez organ podatkowy kwotę podatku, pomniejszoną o zapłaconą składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 7,75% podstawy wymiaru tej składki, wpłaca się na rachunek lub w kasie urzędu do dnia 7 każdego miesiąca za miesiąc ubiegły, a za grudzień - w terminie do 28 grudnia roku podatkowego.

Przy wyborze karty podatkowej nie ma się prawa do żadnych ulg i odliczeń, z wyjątkiem odliczenia od podatku zapłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Opłacając podatek dochodowy w formie karty podatkowej, nie trzeba składać zeznania podatkowego.

Zapłaconą i odliczoną kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne wykazuje się w rocznej deklaracji (PIT-16A). Deklarację tę należy złożyć w urzędzie skarbowym do 31 stycznia roku następnego.

Osiągając inne dochody, poza działalnością gospodarczą, np. ze stosunku pracy, trzeba złożyć zeznanie właściwe dla rozliczenia tych dochodów - w tym przypadku PIT-37.

Jak uniknąć kary za niedopełnienie obowiązków podatkowych

Zapraszamy do dyskusji na forum o podatkach

A.J.

Zespół Doradców Podatkowych Jacek Czernecki Spółka z o. o.
ul. Zagrody 20a, 30-318 Kraków
tel.: 12 260 98 10, e-mail: doradcy@doradcy.pl, www.doradcy.pl
Usługi księgowe i doradztwo podatkowe,
pomoc prawno-podatkowa oraz reprezentacja
Klienta przed aparatem skarbowym.