Nie da się prowadzić ksiąg rachunkowych nie doradzając podatkowo

Coraz częściej osoby pracujące w księgowości postrzegane są jako doradcy biznesu (przedsiębiorców), wskazujący ekonomiczne i finansowe konsekwencje podejmowanych decyzji biznesowych. Niewątpliwie kwestie podatkowe wchodzą w zakres zarządzania biznesem, więc księgowi odpowiadają również na pytania związane z podatkami. W codziennej pracy księgowego pojawia się zatem doradztwo podatkowe, czyli obszar na którym spotykają się dwa zawody – księgowi i doradcy podatkowi. Jaka jest różnica między księgowym a doradcą podatkowym? Na ile księgowi muszą, czy też powinni, w ramach wykonywania zawodu, zajmować się doradztwem podatkowym?

Zdaniem Jerzego Konieckiego, biegły rewident, wiceprezes Zarządu Głównego SKwP, prezes zarządu Oddziału Okręgowego SKwP w Warszawie „nie da się prowadzić ksiąg rachunkowych nie doradzając podatkowo. Obecnie źródła pozyskiwania informacji podatkowych są bardzo różne – są różnego rodzaju szkolenia, są różnego rodzaju akty normatywne, są wykładnie sądowe, mamy także wyszukiwarkę Google, z której korzystają wszyscy doradcy podatkowi i księgowi na co dzień. Tego powinniśmy być świadomi, nie ma dzisiaj omnibusów, dzisiaj czyta się kilkanaście opinii, żeby wyrobić sobie własne stanowisko”.

„W całym cywilizowanym świecie, a szczególnie wśród naszych sąsiadów Niemców, doradca podatkowy i księgowy są to dwa zawody, które się wzajemnie uzupełniają i bardzo blisko ze sobą kooperują, na zasadach wzajemnego poszanowania. Stowarzyszenie jest członkiem instytutu doradztwa podatkowego w Niemczech od około dwudziestu lat i zawsze jesteśmy zapraszani na ich konferencje czy kongresy. We Francji, w Niemczech, w Wielkiej Brytanii księgowy i doradca podatkowy są osobami współpracującymi, szanują się nawzajem. We Francji, w Niemczech doradcy podatkowi na sprawozdaniach finansowych składają swój podpis: tak, sprawdziliśmy podatkowo – i taka firma jest wówczas lepiej postrzegana przez urzędy skarbowe. My sobie tego jeszcze nie dopracowaliśmy” – zauważył.

Odnosząc się do kwestii współpracy doradców podatkowych, księgowych, biegłych rewidentów podkreślił, że „ zawody pracujące w rachunkowości powinny się wzajemnie szanować, powinny wzajemnie współpracować i uzupełniać się, bo taka jest potrzeba rynku. Przedstawiciel biznesu chce mieć księgowego nie tylko dlatego, że ma ustawowy obowiązek sporządzenia sprawozdania finansowego, ale chciałby, aby podpisywane przez niego sprawozdania prezentowały rzetelny obraz sytuacji majątkowej i finansowej jego firmy, aby były to wiarygodne informacje zarówno dla inwestorów, jak i organów skarbowych, dlatego tak wskazana jest zgodna współpraca księgowych, biegłych rewidentów i doradców podatkowych”.

Dotykając problematyki związanej z kwalifikacjami i kompetencjami księgowych oraz tego, co wyróżnia księgowych na rynku zawodowym, Stefan Czerwiński, biegły rewident, prezes zarządu Oddziału Okręgowego SKwP w Lublinie, stwierdził, że „zawód księgowego jest to zawód, w którym należy się ustawicznie dokształcać, tak jak np. w przypadku zawodu lekarza, który także musi się stale kształcić, nabywać nową wiedzę, tak też księgowy również powinien się dokształcać zawodowo”.

Odpowiadając natomiast na pytanie dotyczące współpracy pomiędzy księgowymi a doradcami podatkowymi wskazał, że „ w ostatnim czasie w mediach pojawiły się wypowiedzi, w których wskazuje się, że doradca podatkowy jest o szczebel wyżej od księgowego. Nie do końca jest to prawda, bo księgowy ma swoje zadania, a doradca podatkowy ma swoje zadania. W przypadku firmy audytorskiej, którą prowadzę, zatrudnionych jest ośmiu doradców podatkowych i dziesięciu biegłych rewidentów. Zauważam współpracę między jednymi i drugimi w zakresie zawodów, które wykonują. Mogę jednak powiedzieć, że biegli rewidenci pracujący w naszej firmie rozwiązują w zasadzie wszystkie podstawowe problemy podatkowe samodzielnie. Tylko tam, gdzie są bardzo skomplikowane problemy, wtedy dopytują się w zespole doradztwa podatkowego jak je prawidłowo rozwiązać”.

NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Według Czerwińskiego nie istnieje problem konkurencji między doradcami podatkowymi a księgowymi, biegłymi rewidentami: „konkurencji tutaj nie ma, są to zawody wzajemnie uzupełniające się. Osoby wykonujące te zawody powinny kierować się w szczególności wiedzą, doświadczeniem, praktyką i oczywiście powinny być bardzo skrupulatne i, ściśle ze sobą współpracując, szukać tych najlepszych rozwiązań”.

Natomiast, jak wyjaśniła Bożena Wilk, biegły rewidenta, prezes zarządu Oddziału Okręgowego SKwP w Łodzi „księgi rachunkowe to ustawa o rachunkowości, a księgi podatkowe to Ordynacja podatkowa, gdzie rzeczywiście w księgach podatkowych wymienione są księgi rachunkowe, ale w rozumieniu przepisów ustawy o rachunkowości. Należy jednak podkreślić, że tylko osoby, które mają wiedzę z prawa bilansowego z ustawy o rachunkowości są w stanie prawidłowo prowadzić księgi rachunkowe”.

Odnosząc się do różnic w zakresie uprawnień doradcy podatkowego, księgowego, biegłego rewidenta wskazała na programy egzaminów na doradców podatkowych, na biegłych rewidentów i na certyfikowanych księgowych, gdzie „zgodnie z wykazem pytań do egzaminu na doradcę podatkowego, mamy trzynaście tematów, 218 stron, z czego tylko 20 stron zawiera testy z rachunkowości (głównie dotyczące przepisów ustawy o rachunkowości, teoretyczne), reszta to bardzo rozbudowane i bardzo potrzebne pytania dotyczące wszystkich podatków, dotyczące kodeksu postępowania karno-skarbowego, organizacji i funkcjonowania Krajowej Administracji Skarbowej itd. A zatem bardzo szeroki zakres wiedzy, ale nie z rachunkowości”.

„W przypadku biegłych rewidentów, jak wynika ze szczegółowego zakresu egzaminu, mamy dziesięć obszarów tematycznych i tu jest już zdecydowanie więcej zagadnień z rachunkowości. Tak naprawdę poza prawem podatkowym, prawem pracy czy prawem cywilnym pozostałą część zajmuje rachunkowość (rachunkowość finansowa, rachunek koszów, rachunkowość zarządcza czy sprawozdania finansowe i ich analiza), czyli biegli rewidenci wiedzę z rachunkowości posiadają. Natomiast szkolenia Stowarzyszenia na drugim stopniu certyfikacji (na specjalistę ds. rachunkowości) obejmują 170 godzin wykładowych, gdzie 120 godzin to rachunkowość finansowa z elementami etyki zawodowej, z kolei na trzecim stopniu (na głównego księgowego) mamy 204 godziny wykładowe, w tym 144 godziny z samej rachunkowości. Tu także jest prawo podatkowe, prawo gospodarcze, ale w ograniczonym zakresie, bo wymagamy przede wszystkim wiedzy z rachunkowości. W związku z tym nie bardzo sobie wyobrażam, żeby nie znając dobrze ustawy o rachunkowości, nie będąc księgowym, prawidłowo prowadzić księgi rachunkowe” – powiedziała.