REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Stanowienie prawa podatkowego w Polsce. Jak wyjść z kryzysu?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Stanowienie prawa podatkowego w Polsce. Jak wyjść z kryzysu?
Stanowienie prawa podatkowego w Polsce. Jak wyjść z kryzysu?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Przedmiotem niniejszych refleksji jest poszukiwanie drogi wyjścia z głębokiego kryzysu legislacji podatkowej dotyczącego zarówno części prawnomaterialnej, proceduralnej a nawet ustrojowej.

Kryzys legislacji podatkowej w Polsce

Objawy tego kryzysu są powszechnie znane, więc pozwolę sobie je tylko w skrócie przypomnieć:

REKLAMA

Autopromocja
  • wszechobecny chaos legislacyjny: wprowadzane zmiany w przepisach prawa są często nowelizowane przed ich wejściem w życie, następnie odracza się tenże termin obowiązywania tylko po to, aby nawet po kilku tygodniach nowelizować treść dopiero co wprowadzonych przepisów, często ze skutkiem retrospektywnym a nawet retroaktywnym,
  • nadmierne posługiwanie się przepisami epizodycznymi; których obowiązywanie jest wielokrotnie przedłużane a ich treść jest zmieniana bez wprowadzenia zasad intertemporalnych,
  • uzależnienie stosowania przepisów epizodycznych i przejściowych od ukrytych lub domniemanych warunków, których podatnik nie jest w stanie zastosować a nawet zrozumieć, co powoduje, że lektura przepisów prawa nie daje obiektywnej możliwości ustalenia ich treści normatywnej i ustalenia na tej podstawie normy prawnej (rażące naruszenie konstytucyjnych zasad pewności prawa i zaufania obywatela do jego treści, zwłaszcza że owa treść jest niemożliwa do ustalenia),
  • brak znajomości treści nowelizowanych ustaw lub rozporządzeń przez autorów projektów i wprowadzanych w życie nowelizacji: dotyczy to zarówno podstawowych zasad danego podatku, które wynikają z obowiązujących przepisów, jak również siatki pojęciowej czy przysłowiowych „szczegółów”: powoduje to, np. że ten sam problem bywa kilkukrotnie uregulowany w danej ustawie, zarówno w sposób zbieżny jak i rozbieżny. Można generalnie podejrzewać, że projektodawcy nie tylko nie znają zasad techniki legislacyjnej, ale również obowiązujących obecnie i w przeszłości przepisów,
  • dający się bardzo często dostrzec brak podstawowej wiedzy na temat podatków niezbędnej dla opracowania projektów nowelizacji przepisów prawa podatkowego: twórcy nowych przepisów, które powstawały w ciągu ostatnich kilkunastu lat (zarówno ci ujawnieni jak i niejawni), prawdopodobnie obiektywnie nie znają się na podatkach, nie mają dostatecznej wiedzy merytorycznej lub są niedouczeni: z reguły brak im pogłębionej wiedzy na temat istoty oraz specyfiki poszczególnych podatków a zwłaszcza nie dostrzegają różnic między podatkami dochodowymi, obrotowymi lub majątkowymi przekształcając np. opodatkowanie dochodu w daniny typu obrotowego. Jednym z najbardziej znanych skutków  tego stanu jest nakładanie na podmioty prawa podatkowego obowiązków, które są obiektywnie niewykonywalne lub nie mają jakiegokolwiek sensu z punktu widzenia ochrony interesu publicznego,
  •  brak jakiejkolwiek wizji polityki prawa podatkowego, która wiązałaby projektowanie zmian w tych przepisach, co powoduje, że najistotniejszą ich inspiracją są prawdopodobnie lobbyści („interesariusze”), którzy realizują swoje interesy rękami prawodawcy.

Jak uczynić racjonalnym proces stanowienia prawa podatkowego? Warunki brzegowe

To tylko najważniejsze i nie wszystkie objawy tego kryzysu. Autor stawia tezę, że można określić warunki „brzegowe”, które stanowić będą swoistą tarczę dla powyższych patologii. Zdaniem autora jeśli warunki te byłyby spełnione, istotna część jeśli nie większość zmian w prawie podatkowym byłaby ukształtowana w sposób poprawny i nie dano by możliwości tym, którzy dążą świadomie lub nieświadomie do destrukcji tego prawa, a przede wszystkim odrzucono by „w przedbiegach” wszystkie istotne błędne pomysły legislacyjne. Oczywiście wiara, że owe warunki mogą mieć tak istotne znaczenie, trąci nadmiernym idealizmem, ale warto tyko teoretycznie przetestować te pomysły, zwłaszcza że obiektywnie nie będzie to kosztować zbyt wiele lub prawie nic. Do owych warunków brzegowych autor zalicza:

  • nakaz (bezwzględny) ujawnienia wszystkich autorów projektowanych przepisów z imienia i nazwiska: do każdego projektu powinien być dołączony wykaz tych osób, powinien on być dostępny publicznie, obejmując zarówno urzędników jak i ekspertów rządowych i pozarządowych,
  • zakaz zlecania strukturom pozarządowym opracowywania projektów przepisów podatkowych: w przypadku odstępstwa od tej zasady powinni być publicznie ujawnieni wszyscy (bez wyjątku) autorzy tych projektów, ich konsultanci, a przede wszystkim wartość ich wynagrodzenia,
  • zakaz bezpośredniego lub pośredniego uczestnictwa w procesie legislacyjnym osób lub podmiotów, które zajmują się lub zajmowały się w przeszłości „optymalizacją podatkową” czyli legalną lub quasi legalną ucieczką od opodatkowania: każdy projekt, który wyszedłby spod ręki tych osób lub instytucji powinien być dyskwalifikowany, a jego ewentualne uchwalenie powinno być uznane za delikt władzy; korzyści uzyskane przez podmioty stosujące te przepisy powinny się liczyć z obowiązkiem ich zwrotu.

Najważniejszym jednak warunkiem skutecznego wprowadzenia tychże warunków jest odbudowa resortu finansów, który należy całkowicie odseparować od wpływu interesariuszy. Tu można wprowadzić dość prostą zasadę: każdy były urzędnik w ciągu 5 lat od ukończenia pracy w tym resorcie nie powinien mieć wstępu do tych urzędów oraz organów podległych ministerstwu finansów a urzędnicy powinni mieć zakaz kontaktowania się z byłymi funkcjonariuszami. Proste?

Prof. dr hab. Witold Modzelewski
Profesor Uniwersytetu Warszawskiego
Instytut Studiów Podatkowych

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zatrudnianie cudzoziemców - zmiany od 1 czerwca 2025 r. Dodatkowe przesłanki odmowy wydania zezwolenia, rejestr umów o pracę, legalność pobytu obywateli Ukrainy, cyfrowe wnioski i wyższe kary

Nowe przepisy dotyczące zasad zatrudniania cudzoziemców w Polsce zaczną obowiązywać od 1 czerwca 2025 roku. Regulacje określają warunki, na jakich możliwe będzie legalne powierzenie pracy obcokrajowcom. Sprawdzamy, czy nowe przepisy wprowadzają ułatwienia i w jaki sposób zmieniają procedurę zatrudniania cudzoziemców.

Kary umowne a koszty podatkowe – korzystny wyrok dla podatników

W wyroku z 6 maja 2025 r., sygn. II FSK 1012/22 Naczelny Sąd Administracyjny zgodził się z stanowiskiem, że kary umowne mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodu, jeżeli niewykonanie dostawy - nie wynikało z winy spółki. Niepewność w tej sprawie wynikała z wykładni art. 16 ust 1 pkt 22 ustawy o CIT, w którym określono jakie kary umowne i odszkodowania nie mogą być uznane za koszty podatkowe. W orzecznictwie przepis ten jest interpretowany literalnie, uznając że pozostałe rodzaje wypłat odszkodowawczych niż wskazane w przepisie mogą być uznane za koszt podatkowy.

Czy zawód księgowego powinien być certyfikowany? Ministerstwo Finansów analizuje możliwe zmiany

Od 2014 roku w Polsce nie można już uzyskać certyfikatu księgowego wydanego przez Ministra Finansów. W wyniku przeprowadzonej wówczas deregulacji zawód księgowego został formalnie otwarty – obecnie nie wymaga żadnych licencji ani zezwoleń państwowych. Choć miało to na celu ułatwienie dostępu do zawodu, skutki tej zmiany do dziś budzą mieszane opinie w branży. Temat ten nie jest również obojętny dla Ministerstwa Finansów.

Kto i kiedy może ponieść odpowiedzialność karną za niezłożenie wniosku o upadłość spółki handlowej (np. sp. z o.o.)

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki handlowej to obowiązek, który spoczywa na barkach między innymi członków zarządu i likwidatorów. Niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółki jest przestępstwem, które zostało uregulowane nie w Kodeksie karnym, a w Kodeksie spółek handlowych.

REKLAMA

Komunikat ZUS: 2 czerwca 2025 r. mija ważny termin dla przedsiębiorców. Chodzi o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina przedsiębiorcom, że do 2 czerwca 2025 r. należy zweryfikować i odesłać przez PUE/eZUS wniosek o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej.

ZUS odbiera zasiłki za błędy dotyczące składek sprzed 2022 roku – Rzecznik MŚP interweniuje

Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpływa coraz więcej dramatycznych spraw dotyczących decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w których organ odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, wskazując, że przedsiębiorcy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu za okres sprzed 2022 roku.

Podatnik zapłacił zaległy podatek ale nie zatrzymało to egzekucji. Urząd skarbowy wykorzystał pomyłkę w przelewie. Winą obarczył podatnika i automatyzację systemu

Absurdów podatkowych nie brakuje. Dla przykładu można podać historię przedsiębiorcy, który nie uregulował w terminie podatku, za co otrzymał upomnienie z urzędu skarbowego. Dokonując wpłaty, popełnił niezamierzony błąd, który spowodował kolejne konsekwencje. W efekcie na jego koncie jednocześnie wystąpiła niedopłata i nadpłata podatku. Ministerstwo Finansów, komentując ww. sprawę, wskazuje obowiązujące przepisy, zaś eksperci przekonują, że urzędnicy mogli zachować się inaczej. Resort zaznacza, że proces obsługi wpłat podatników jest zautomatyzowany, a w opisywanej sytuacji nie można mówić o błędzie systemowym. Wśród znawców tematu nie brakuje opinii, że zbyt sztywne przepisy i procedury podatkowe mogą właściwie stanowić pułapkę dla przedsiębiorców.

PKWiU 2025 - nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług jeszcze w 2025 roku

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015. Od kiedy?

REKLAMA

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te dla osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

REKLAMA