Czy zleceniobiorca może otrzymać wynagrodzenie w formie rzeczowej

RADA

Zaproponowana przez firmę forma wynagrodzenia dla zleceniobiorcy jest zgodna z prawem. Aby rozliczyć świadczenie rzeczowe, w pierwszej kolejności należy ustalić jego wartość pieniężną. Ponieważ  zleceniobiorca jest studentem i nie ukończył 26. roku życia, od przychodu z tytułu zawartej umowy trzeba naliczyć wyłącznie zaliczkę na podatek. Natomiast zleceniobiorca powinien wpłacić firmie tę zaliczkę przed udostępnieniem świadczenia (sprzętu komputerowego).

UZASADNIENIE

Kodeks cywilny nie przesądza o formie wynagrodzenia za wykonanie zlecenia, tj. nie stanowi, że musi mieć ono charakter wyłącznie pieniężny.

Strony mogą zatem, w ramach zasady swobody umów, umówić się co do rodzaju wynagrodzenia i ustalić go np. jako nieodpłatne przekazanie akcji, przeniesienie własności rzeczy ruchomej czy jako wykonanie określonej usługi wzajemnej, jeśli takie ustalenie nie sprzeciwia się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 353 Kodeksu cywilnego).

Jednocześnie sposób ustalenia tego wynagrodzenia nie może nosić znamion tzw. wyzysku, tj. wynagrodzenie nie może być rażąco zaniżone w stosunku do nakładu pracy zleceniobiorcy (art. 388 Kodeksu cywilnego).

Ponieważ student nie będzie podlegał ani obowiązkowo, ani dobrowolnie ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu, od przychodu z tytułu świadczenia rzeczowego firma powinna odprowadzić wyłącznie podatek dochodowy od osób fizycznych.

W pierwszej kolejności należy jednak ustalić wartość świadczenia. Wartość pieniężną świadczeń w naturze określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania (art. 11 ust. 2 updof). Najczęściej będzie to cena zakupu wynikająca z faktury lub paragonu.

Nieobecność w pracy z powodu złej pogody a prawo do wynagrodzenia

Co niesie za sobą wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę

WAŻNE!

Wartość świadczeń pieniężnych w naturze najczęściej określa się na podstawie dowodu zakupu, tj. faktury, rachunku lub paragonu.

Sposób opodatkowania świadczenia rzeczowego zależy od jego wartości. Jeżeli przychód z tego tytułu nie przewyższa kwoty 200 zł, wówczas należy pobrać zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18% przychodu, bez pomniejszania go o koszty uzyskania przychodów (art. 30 ust. 1 pkt 5a updof).

W przeciwnym razie należy zastosować 20% koszty uzyskania przychodów i naliczyć podatek według skali podatkowej. Przed udostępnieniem (wydaniem) sprzętu komputerowego firma powinna pobrać od zleceniobiorcy podatek dochodowy (art. 41 ust. 7 updof).

PRZYKŁAD

Firma Y zawarła z Markiem J. umowę zlecenia, w której strony zgodziły się na wypłatę wynagrodzenia w formie rzeczowej, którą stanowi laptop. Wartość rynkowa komputera wynosiła 2500 zł (na podstawie faktury zakupu). Od przychodu w takiej wysokości należy naliczyć i odprowadzić zaliczkę na podatek, tj.:

• 2500 zł x 20% = 500 zł (koszty uzyskania przychodów),

• 2500 zł - 500 zł = 2000 zł (podstawa opodatkowania),

• 2000 zł x 18% = 360 zł (zaliczka na podatek).

Zaliczkę na podatek w wysokości 360 zł Marek J. powinien wpłacić firmie Y przed wydaniem laptopa.

Zatrudnianie może się odbywać na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych (np. zlecenia, o dzieło, o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące umowy zlecenia czy agencyjnej), które są regulowane przepisami Kodeksu cywilnego.

Jeżeli pracodawca zatrudnia do wykonania tych samych (lub podobnych rodzajowo) czynności osoby zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umowy cywilnoprawnej, a treść stosunku cywilnego odpowiada treści stosunku pracy (praca podporządkowana pod kierownictwem przełożonego, wydawanie poleceń, wyznaczanie miejsca i czasu wykonania pracy, wypłata nadgodzin, udzielanie dni wolnych w liczbie odpowiadającej wymiarowi urlopu, rozliczanie czasu pracy, konieczność odpracowania nieobecności, konieczność osobistego świadczenia pracy itp.), istnieje ryzyko zakwestionowania przez zleceniobiorcę stosunku cywilnego i domagania się przez niego ustalenia istnienia stosunku pracy.

PRZYKŁAD

W dziale księgowym pracodawca zatrudnia na podstawie umowy o pracę pracowników na stanowisku głównego księgowego, księgowego i specjalisty ds. rozliczeń. Jednocześnie zatrudnił na podstawie umowy cywilnoprawnej osobę, która będzie zajmować się wyłącznie rozliczaniem faktur. Osoba ta ma wspomóc pracę pracowników tego działu. Podlega ona bezpośrednio głównemu księgowemu, który codziennie wydaje jej polecenia wykonania określonych zadań. Zleceniobiorca ma obowiązek przebywać na terenie zakładu pracy przez 8 godzin dziennie w godzinach od 9.00 do 17.00, potwierdzać swoją obecność pracy na liście obecności, a jeżeli jednego dnia pracuje krócej, ma obowiązek odpracować ten czas. Ponadto zleceniobiorca ma obowiązek uzgadniać wykorzystywanie dni wolnych z przełożonym oraz w razie nieobecności nie może wyznaczyć swego zastępcy. Takie zatrudnianie nosi znamiona stosunku pracy i może być zakwestionowane przez inspektora PIP ze wszystkimi tego konsekwencjami.

 
Podstawa prawna:

• art. 6 ust. 4, art. 9 ust. 1 i ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),

• art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.),

• art. 353, art. 388 Kodeksu cywilnego,

• art. 13 pkt 8, art. 27 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 5a, art. 32 ust. 2, art. 38 ust. 1a, art. 41, art. 42 ust. 1a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.).

Izabela Zawacka

radca prawny