Umowa o dzieło – wynagrodzenie, odstąpienie, przedawnienie, treść umowy

Umowa rezultatu
Cechą charakterystyczną umowy o dzieło jest to, że jej przedmiotem muszą być czynności dające konkretny rezultat. Przykładowo może być to wykonanie zdjęć, namalowanie obrazu, napisanie książki czy wykonanie projektu reklamy. Przedmiotem umowy o dzieło może być wytworzenie nowego przedmiotu, jego przerobienie bądź konserwacja. Wykonane dzieło może mieć zarówno charakter materialny bądź niematerialny, ale musi być możliwe do jednoznacznego weryfikowania.
Wynagrodzenie w umowie o dzieło
W myśl definicji umowy o dzieło, zamawiający zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia za wykonanie dzieła, dlatego strony oprócz przedmiotu umowy powinny ustalić także wysokość wynagrodzenia dla przyjmującego zamówienie. W umowie strony nie muszą dokładnie określać wysokości wynagrodzenia wystarczy, że wskażą podstawy do jego ustalenia. Jeżeli jednak strony nie określą ani wysokości wynagrodzenia ani podstaw do jego ustalenia, w razie wątpliwości poczytuje się, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. W sytuacji, jeżeli w ten sposób także nie da się ustalić wysokości wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie.
Strony powinny określić w umowie także moment zapłaty wynagrodzenia przyjmującemu zamówienie. Jeżeli jednak nie wskażą tego elementu umowy, zgodnie z Kodeksem cywilnym przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła. W przypadku, gdy dzieło ma być oddawane częściami, zaś wynagrodzenie zostało obliczone za każdą część z osobna, zamawiający powinien zapłacić przyjmującemu zamówienie wynagrodzenie po spełnieniu każdego ze świadczeń częściowych.
W sytuacji, gdy przyjmujący zamówienie był gotowy wykonać dzieło, lecz na skutek przeszkód powstałych z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, nie wykonał umówionego dzieła – zamawiający nie może odmówić mu zapłaty wynagrodzenia. Niemniej, w takim wypadku zamawiający jest uprawniony odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła.
Wynagrodzenie w umowie o dzieło może być określone w formie kosztorysowej bądź ryczałtowej.
Wynagrodzenie kosztorysowe
W przypadku wynagrodzenia kosztorysowego, strony umowy ustalają kwotę wynagrodzenia na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów. Jeżeli w toku wykonywania dzieła zmieni się wysokość cen lub stawek obowiązujących dotychczas w obliczeniach kosztorysowych (na skutek zarządzenia właściwego organu państwowego), każda ze stron może żądać odpowiedniej zmiany umówionego wynagrodzenia. Ustawodawca zastrzegł jednak, że nie dotyczy to należności uiszczonych za materiały bądź robociznę przed zmianą cen lub stawek.
Jeżeli w trakcie wykonywania dzieła zajdzie konieczność przeprowadzenia prac, których strony nie przewidziały w zestawieniu będącym podstawą obliczenia wynagrodzenia kosztorysowego, a zestawienie sporządził zamawiający, przyjmujący zamówienie jest uprawniony żądać odpowiedniego podwyższenia umówionego wynagrodzenia. W sytuacji jednak, gdy zestawienie planowanych prac zostało sporządzone przez przyjmującego zamówienie, może on żądać podwyższenia wynagrodzenia jedynie wtedy, gdy pomimo zachowania należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności prac dodatkowych. Warto podkreślić, iż na wykonanie prac dodatkowych przyjmujący zamówienie musi każdorazowo uzyskać zgodę zamawiającego – w innym razie nie będzie mógł żądać podwyższenia wynagrodzenia.
Ustawodawca dodatkowo wyodrębnił przypadek znacznego podwyższenia wynagrodzenia kosztorysowego. W takim przypadku, zamawiający może od umowy odstąpić, powinien jednak uczynić to niezwłocznie i zapłacić przyjmującemu zamówienie odpowiednią część umówionego wynagrodzenia.
Wynagrodzenie ryczałtowe
Drugą formą wynagrodzenia, jaką strony mogą przyjąć w umowie o dzieło jest wynagrodzenie ryczałtowe. W tym przypadku, przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, chociażby w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru bądź kosztów prac.
Ustawodawca zastrzegł jednak wyjątek od tej zasady. Jeżeli bowiem wskutek wystąpienia zmiany stosunków, której nie sposób było przewidzieć, wykonanie dzieła groziłoby przyjmującemu zamówienie rażącą stratą, może on zwrócić się do sądu, aby ten podwyższył ryczałt lub rozwiązał umowę.
Materiały do wykonania dzieła
Strony mogą dowolnie ustalić w umowie kwestię dostarczenia materiałów do wykonania dzieła. Materiały może dostarczyć zarówno przyjmujący zamówienie, jak też zamawiający. Jeżeli materiały dostarcza zamawiający, przyjmujący zamówienie powinien ich użyć w sposób odpowiedni oraz złożyć rachunek i zwrócić niezużytą część. Przyjmujący zamówienie powinien niezwłocznie zawiadomić zamawiającego, jeżeli dostarczony przez niego materiał nie nadaje się do prawidłowego wykonania dzieła albo jeżeli zajdą inne okoliczności, które mogą przeszkodzić prawidłowemu wykonaniu. Niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia materiału potrzebnego do wykonania dzieła obciąża tę stronę, która dostarczyła materiał.
Sposób wykonania dzieła
W umowie o dzieło, strony mogą określić sposób wykonania dzieła, jednak odmiennie niż w przypadku umowy o pracę, co do zasady przyjmujący zamówienie nie świadczy pracy pod kierownictwem zamawiającego oraz w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. Przy umowie o pracę bowiem chodzi o samo świadczenie pracy, natomiast przy umowie o dzieło przyjmujący zamówienie jest w głównej mierze zobowiązany dostarczyć określony rezultat swojej pracy. Co więcej, przyjmujący zamówienie nie jest zobowiązany wykonać dzieła osobiście. Ograniczenia dowolności sposobu wykonania dzieła mogą wynikać z postanowień umowy. Jeżeli strony zdecydują się zawrzeć takowe to w przypadku, gdy przyjmujący zamówienie wykonuje dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.
W sytuacji, gdy zamawiający sam dostarczył materiały potrzebne do wykonania dzieła, może on w razie odstąpienia od umowy lub powierzenia wykonania dzieła innej osobie żądać zwrotu materiału i wydania rozpoczętego dzieła.
Odpowiedzialność w umowie o dzieło
Do odpowiedzialności za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży. W konsekwencji przyjmujący zamówienie jest odpowiedzialny względem zamawiającego, jeżeli wykonane dzieło ma wadę fizyczną lub prawną. Ustawodawca przewidział jednak odstępstwo od tej zasady wynikające z charakteru prawnego umowy o dzieło. Mianowicie odpowiedzialność przyjmującego zamówienie zostanie wyłączona, jeżeli wada dzieła powstała z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez zamawiającego.
Dodatkowo, jeżeli zamawiającemu udzielono gwarancji na wykonane dzieło, przepisy o gwarancji przy sprzedaży stosuje się odpowiednio.
W sytuacji, gdy dzieło ulegnie zniszczeniu bądź uszkodzeniu wskutek wadliwości materiału dostarczonego przez zamawiającego albo w następstwie wykonania dzieła według jego wskazówek, przyjmujący zamówienie ma prawo żądać za wykonaną pracę umówionego wynagrodzenia bądź jego odpowiedniej części, jeżeli uprzedził zamawiającego o niebezpieczeństwie zniszczenia lub uszkodzenia dzieła.
Odstąpienie od umowy
Ustawodawca wprowadził do Kodeksu cywilnego możliwość odstąpienia od umowy o dzieło przez każdą ze stron na skutek wystąpienia określonych w ustawie zdarzeń. Przy czym, w odniesieniu do przyjmującego zamówienie ta możliwość odstąpienia została znacznie ograniczona.
Zamawiający może odstąpić od umowy:
- w każdej chwili, dopóki dzieło nie zostało ukończone, płacąc przy tym umówione wynagrodzenie. Jednakże z racji tego, że nie dojdzie finalnie do wykonania dzieła – zamawiający może odliczyć z wynagrodzenia to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła;
- gdy dzieło zawiera wady niedające się usunąć;
- gdy przyjmujący zamówienie wykonuje dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową i nie reaguje na wezwanie zamawiającego do zmiany sposobu wykonania bądź naprawy spowodowanych wad;
- gdy strony określiły w umowie wynagrodzenie kosztorysowe – w przypadku znacznego podwyższenia tego wynagrodzenia,
- jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w umówionym czasie. W tym przypadku, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła.
Przyjmujący zamówienie może zaś odstąpić od umowy, jeżeli do wykonania dzieła potrzebne jest współdziałanie zamawiającego, a tego współdziałania brak. Jednakże w tym przypadku ustawodawca zastrzegł, że w pierwszej kolejności przyjmujący zamówienie musi wyznaczyć zamawiającemu odpowiedni na podjęcie współpracy, a dopiero po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu będzie uprawniony do odstąpienia od umowy.
Śmierć lub niezdolność do pracy przyjmującego zamówienie
Jeżeli wykonanie dzieła zależy od osobistych przymiotów przyjmującego zamówienie, umowa o dzieło rozwiązuje się wskutek jego śmierci bądź niezdolności do pracy.
W sytuacji, jeżeli to przyjmujący zamówienie dostarczał materiał, a częściowo wykonane dzieło przedstawia (ze względu na zamierzony cel umowy) wartość dla zamawiającego, przyjmujący zamówienie lub jego spadkobierca może żądać, aby zamawiający odebrał materiał w stanie, w jakim się znajduje, jednocześnie uiszczając kwotę równowartości materiału oraz odpowiedniej części wynagrodzenia.
Przedawnienie roszczeń
Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.
Elementy umowy o dzieło
Prawidłowo sporządzona umowa o dzieło powinna zawierać następujące elementy:
- Data oraz miejsce zawarcia umowy
- Strony umowy
Umowa o dzieło powinna w sposób jasny i wyraźny określać strony umowy tj. zamawiającego – czyli osobę, która zleca wykonanie dzieła oraz przyjmującego zamówienie – czyli osobę, która dzieło wykona. Jeżeli zamawiającym jest osoba prawna – konieczne jest wskazanie pełnej nazwy podmiotu, adresu siedziby, numeru NIP lub KRS oraz osoby uprawnionej do reprezentacji.
Jeżeli zaś umowa o dzieło zawierana jest między dwiema osobami fizycznymi, wówczas należy podać ich imiona i nazwiska, daty urodzenia, adresy zamieszkania, serie i numery dowodów osobistych oraz opcjonalnie PESEL.
- Przedmiot umowy
W umowie strony powinny określić wyczerpująco i jednoznacznie przedmiot umowy. Umowa powinna zawierać wszystkie istotne ustalenia w zakresie wykonania dzieła. Im bardziej szczegółowe określenie przedmiotu umowy, tym łatwiej będzie zweryfikować rezultat jej wykonania.
- Wynagrodzenie
W umowie powinny się znaleźć informacje o rodzaju i wysokości wynagrodzenia, terminy wypłat, jeżeli odbiór dzieła następować będzie częściami.
- Terminy rozpoczęcia i zakończenia wykonywania dzieła
- Inne fakultatywne elementy umowy o dzieło
W umowie można zawrzeć wszystkie ustalenia stron w zakresie wykonania umowy, tj. ustalenia dotyczące tego kto dostarczy materiały i narzędzia, w jakim terminie, czy strony przewidują zaliczki, w jaki sposób przyjmujący zamówienie dostarczy zamawiającemu wykonane dzieło, czy przyjmujący zamówienie jest zobowiązany wykonać umowę osobiście czy może z pomocą osób trzecich, czy strony przewidują kary umowne bądź rozszerzenie odpowiedzialności z tytułu nieprawidłowości dzieła.
- Podpisy stron
Julia Wawrzyńczak, aplikantka radcowska w Lubasz i Wspólnicy – Kancelarii Radców Prawnych
Polecamy: PIT 2020. Komentarz
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat
Do obliczenia podatku od zysku wypłaconego komplementariuszowi konieczne jest poznanie wysokości podatku należnego od spółki. Skoro PIT od zysku komplementariusza pomniejszany jest o proporcjonalną część CIT zapłaconego przez spółkę komandytową, to pierwszy z wymienionych podatków będzie mógł zostać wyliczony i pobrany dopiero po złożeniu przez spółkę rocznego zeznania i podjęciu przez wspólników uchwały o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podziale zysku. Spółka, jako płatnik, nie ma więc obowiązku pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego przy wypłacie komplementariuszowi zaliczki na poczet zysku. Wyrok z 2 lutego 2023 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu (sygn. akt I SA/Wr 394/22).
31 maja 2023 r. ZUS poinformował, że udostępnił aktualizację aplikacji mobilnej mZUS. W nowej wersji zmieniony został wygląd aplikacji i rozbudowano ją o kolejne funkcje.
Do 5 czerwca 2023 r. prowadzący działalność gospodarczą mają czas na złożenie wniosku RZS-R o zwrot nadpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne wynikającej z rocznego rozliczenia. Wniosek w tej sprawie należy złożyć elektronicznie na Platformie Usług Elektronicznych ZUS – poinformował 1 czerwca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Aż 79% Polaków nie oszczędza pieniędzy na emeryturę poza obowiązującymi składkami, a 62,5% nie odkłada regularnie żadnej kwoty na żaden cel. Jednocześnie dochód rozporządzalny na 1 osobę w Polsce w 2022 roku wyniósł 2 249,79 zł. Czy daje to możliwość odłożenia miliona złotych na emeryturę?
Mały ZUS Plus będzie wydłużony o rok dla przedsiębiorców, którzy korzystają z tej preferencji (ulgi) w 2023 roku. Poinformowało o tym 31 maja 2023 r. Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Wskutek tego przedłużenia przedsiębiorcy ci zaoszczędzą nawet kilkaset złotych miesięcznie.
Obniżony VAT na odzież dziecięcą. W ostatnim czasie ożywiła się dyskusja wokół obniżenia stawki VAT na odzież i obuwie dla dzieci. Eksperci nie wykluczają, że temat powróci w najbliższej kampanii wyborczej. Na czym polega problem?
Dokonanie wpisu oraz rejestracja zmian danych ujawnionych w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) to jeden z podstawowych obowiązków przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w formie spółki handlowej. Zgodnie z przepisami, wniosek o wpis lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców KRS powinien być złożony do sądu rejestrowego w terminie 7 dni od dnia, w którym zdarzenie uzasadniające zmianę miało miejsce. Praktyka pokazuje, że wielu przedsiębiorców zaniedbuje ten obowiązek i zgłasza zmiany za późno lub nie robi tego wcale.
Krajowy System e-Faktur (KSeF) to ważne narzędzie pomagające w zwalczaniu oszustw podatkowych. Elektroniczny proces wystawiania, przekazywania i przechowywania faktur ułatwia walkę z nieuczciwymi praktykami. Czy obowiązkowe wprowadzenie systemu zapewni skuteczne środki kontroli i wyeliminuje tzw. szarą strefę? Jakie korzyści przyniesie firmom?
Wprowadzenie podatku od nadmiarowych zysków dla niektórych branż nie jest przesądzone - poinformował wicepremier i minister aktywów państwowych Jacek Sasin. Zastrzegł, że nad rozwiązaniami pracuje resort klimatu.
Pakiet e-commerce, który wprowadził szereg zmian oraz nowych pojęć głównie w ustawie o podatku od towarów i usług obowiązuje od 20 maja 2021 r. Szczególnie ciekawe były zmiany, które „uporządkowały” kwestię platform ułatwiających sprzedaż wysyłkową dla konsumentów z UE (B2C). Mowa jest tutaj głównie o interfejsach elektronicznych takich jak chociażby Amazon. Co istotne, adres siedziby dla takich platform nie ma żadnego znaczenia w rozwiązaniu, o którym będzie mowa, o ile ułatwiają one określone dostawy towarów.
W Biuletynie Informacji Publicznej opublikowano oświadczenie majątkowe prezydenta Rzeszowa Konrada Fijołka. Wynika z niego, że prezydent zarobił ponad 250 tys. zł w 2022 roku. To o nieco ponad 107 tys. zł więcej niż w 2021 roku.
Od 1 lipca przyszłego roku korzystanie z KSeF będzie obowiązkowe. Obecnie jest to dobrowolne, a oficjalne dane Ministerstwa Finansów pokazują, jakie jest podejście podatników do tego tematu. Jak to wygląda?
Od 15 czerwca 2023 r. podatnicy i płatnicy podatków będą mogli uzyskać od każdego z naczelników urzędów skarbowych (niezależnie od terytorialnej właściwości działania tych organów) dane i informacje o swojej indywidualnej sytuacji podatkowo-prawnej (w tym objęte tajemnicą skarbową) telefonicznie lub za pośrednictwem konta w e-Urzędzie Skarbowym.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał 25 maja 2023 r. wyrok w polskiej sprawie (C-114/22) dotyczącej kwestionowania prawa do odliczenia VAT na podstawie pozorności czynności. Sprawa dotyczyła transakcji sprzedaży znaków towarowych i odliczenia podatku naliczonego w tym zakresie.
Ministerstwo Finansów przypomina, że organizacje pożytku publicznego (OPP), które chcą otrzymać 1,5% podatku PIT, powinny do 30 czerwca 2023 r. zgłosić do urzędu skarbowego aktualny rachunek bankowy. Zgłoszenie nie jest konieczne jeżeli rachunek został zgłoszony w ubiegłych latach i jest nadal aktualny.
Jak prawidłowo rozliczyć VAT w przypadku zwrotu zakupionych towarów przez nabywcę? Wyjaśniamy na poniższym przykładzie.
Inwestycje amerykańskich spółek na polskim rynku widoczne są na każdym kroku. Wbrew pozorom, ruch kapitału odbywa się jednak również w przeciwnym kierunku. Polscy inwestorzy co raz częściej lokują kapitał w zagraniczne start-up’y, w tym w innowacyjne projekty z Ameryki Północnej. Jedną z możliwości prowadzenia tego typu działań są umowy SAFE.
Rolnik ryczałtowy sprzedaje samochód, który wykorzystywał w działalności rolniczej. Samochód ten został przed sprzedażą wycofany z działalności rolniczej, co zostało potwierdzone sporządzonym na tę okoliczność protokołem. Czy sprzedaż taka podlega opodatkowaniu VAT? Czy byłoby inaczej, gdyby przed sprzedażą samochód nie został wycofany z działalności rolniczej?
Prowadzę działalność gospodarczą w zakresie usług architektonicznych. Zamierzam wycofać z działalności gospodarczej do majątku prywatnego nieruchomość - dom, w którym dotychczas mieściła się siedziba mojej firmy. Nieruchomość stanowi środek trwały, od nabycia którego odliczyłem VAT. Po wycofaniu z działalności do majątku prywatnego dom będzie wynajmowany innej firmie, w której będzie ona prowadziła działalność gospodarczą. Zatem najem będzie podlegał opodatkowaniu stawką 23%. Czy powinienem dokonać korekty podatku odliczonego w związku z wycofaniem nieruchomości do majątku prywatnego w celu jej dalszego wynajmu?
Już 15 czerwca 2023 r. odbędzie się bezpłatne webinarium „Rola odbiorców energii w transformacji energetycznej”. Zapraszamy!
Sprzedaż praw do projektu elektrowni (farmy) fotowoltaicznej to świadczenie kompleksowe, dla którego właściwą stawką VAT jest 23 proc. Tak wynika z wyroku WSA w Olsztynie z lutego 2023 r.
Jeszcze w tym roku Komisja Europejska ma przedstawić projekt trzeciej wersji dyrektywy PSD (Payment Service Directive). Nowe przepisy dotyczące otwartej bankowości mogą ułatwić m.in. płatność zobowiązań podatkowych oraz obsługę państwowych systemów faktur elektronicznych - m.in. powstającego w Polsce KSeF.
Planowane zmiany w egzekucji administracyjnej poruszono podczas konferencji „Egzekucja administracyjna należności podatkowych” zorganizowanej przez Centrum Dokumentacji i Studiów Podatkowych Uniwersytetu Łódzkiego. Zmiany mają dotyczyć sposobu negocjacji pomiędzy dłużnikiem a organem egzekucyjnym.
Co to jest oszustwo na "zdalny pulpit"? Dlaczego oprogramowanie AnyDesk jest groźne? uniknąć wyłudzenia danych i straty pieniędzy?
Jakie oprocentowanie lokat terminowych i kont oszczędnościowych oferują banki pod koniec maja 2023 r.?
Komentarze(0)
Pokaż: