Dofinansowanie UE na odnawialne źródła energii

Zmniejszenie emisyjności gospodarki i przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom klimatu to zagadnienia, do których zarówno instytucje Wspólnotowe, jak i rządy krajów członkowskich, przywiązują, zwłaszcza w ostatnim czasie, ogromną wagę.

Energetyka w Polsce jest jedną z dziedzin, gdzie absorpcja innowacji jest najniższa, a wola zmian najsłabsza. Tej sytuacji nie przełamały ani gaz z łupków ani energetyka jądrowa ani technologie gazowania węgla, które albo wykorzystywane są w marginalnym stopniu – zgazowanie węgla, albo jak gaz łupkowy, napotkały bariery technologiczne i administracyjne, lub jak energetyka jądrowa, wymagają długotrwałych procedur i zmian legislacyjnych.

Polskę wiążą zobowiązania międzynarodowe przyjęte między innymi w strategii Europa2020, a dotyczące ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, wzrostu efektywności energetycznej, a nade wszystko zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych w krajowym miksie energetycznym. Kluczem do realizacji tych zobowiązań są dotacje – w formie dopłat i certyfikatów na wytwarzanie energii przy wykorzystaniu OZE, jak również w formie współfinansowania budowy i przebudowy infrastruktury wytwórczej i przesyłowej, których przykłady zostały opisane poniżej.

Krajowe fundusze OZE

Jednym z głównych źródeł dofinansowania UE na odnawialne źródła energii jest konkurs z Poddziałania 1.1.1 Wspieranie inwestycji dotyczących wytwarzania energii z odnawialnych źródeł wraz z podłączeniem tych źródeł do sieci dystrybucji/przesyłowej, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. W ramach tego poddziałania o wsparcie mogą ubiegać się przedsiębiorcy planujący budowę lub przebudowę jednostek wytwarzania energii wykorzystujących:

• energię wiatru – inwestycje powyżej 5 MWe,
• biomasę – inwestycje powyżej 5 MWth/MWe,
• biogaz – inwestycje powyżej 1 MWe,
• wodę – inwestycje powyżej 5 MWe,
• energię promieniowania słonecznego – inwestycje powyżej 2 MWe/MWth,
• energię geotermalną – inwestycje powyżej 2 MWth.

W trwającej od grudnia 2016 do marca 2017 roku edycji tego konkursu na dofinansowanie liczyć mogły projekty obejmujące wyłącznie wytwarzanie energii cieplnej w instalacjach wykorzystujących biomasę, energię promieniowania słonecznego lub energię geotermalną.

W najbliższej edycji tego konkursu, planowanej na III kwartał 2017 roku, według informacji płynących z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wspierane będą przedsięwzięcia realizowane w ramach porozumień klastrowych i dotyczące wytwarzania energii elektrycznej. Przemawia za tym także opublikowanie zaktualizowanych kryteriów wyboru projektów dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, zawierających szczegółowe wymagania odnośnie tego typu projektów.

Oznacza to, że warunkiem ubiegania się o dofinansowanie w ramach tego konkursu będzie posiadanie statusu członka lub koordynatora klastra energii, rozumianego zgodnie z Ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, jako cywilnoprawne porozumienie, w skład którego mogą wchodzić osoby fizyczne, prawne, jednostki naukowe, instytuty badawcze lub jednostki samorządu terytorialnego, dotyczące wytwarzania i równoważenia zapotrzebowania, dystrybucji lub obrotu energią z OZE lub z innych źródeł lub paliw, w ramach sieci dystrybucyjnej poniżej 110 kV, na ograniczonym obszarze.

Formuła lokalnych klastrów energii, w zamyśle urzędników, ma przyczynić się do prężniejszego rozwoju energetyki rozproszonej, a dzięki swojemu lokalnego charakterowi, ma być receptą na niedobory mocy i zły stan infrastruktury przesyłowej.

W ramach najbliższego konkursu na dofinansowanie przeznaczono aż 300 000 000 złotych.

Regionalne fundusze OZE

Wyżej opisany konkurs 1.1.1 ma też swoje odpowiedniki w każdym z województw. Przy współfinansowaniu ze środków regionalnych programów operacyjnych, można jednak co do zasady realizować źródła niższej mocy – nie przekraczające opisanych wyżej progów minimalnych określonych dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.

Wśród aktualnie trwających naborów należy wymienić konkurs z Działania 4.1 Odnawialne źródła energii, Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego. Jest on skierowany do przedsiębiorców chcących realizować projekty polegające na budowie, rozbudowie oraz przebudowie infrastruktury mające na celu produkcję energii elektrycznej i/lub cieplnej przy wykorzystaniu wiatru, słońca, biomasy, biogazu, geotermii, pomp ciepła oraz wody, wraz z ewentualnym podłączeniem do sieci dystrybucyjnej/przesyłowej. Wsparciem mogą zostać również objęte instalacje do produkcji biokomponentów i biopaliw II i III generacji. Wnioskodawcy, zależnie od wielkości przedsiębiorstwa i charakteru przedsięwzięcia, mogą liczyć na wsparcie w wysokości maksymalnie do 70% kosztów kwalifikowanych i na maksymalne dofinansowanie kwotą 1 500 000 złotych. Nabór w tym konkursie potrwa do 2 sierpnia 2017 roku.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

Zgodnie z aktualnym harmonogramem, konkurs dedykowany projektom dotyczącym wytwarzania energii z odnawialnych źródeł energii, z budżetem opiewającym na 90 000 000 złotych rozpocznie się wkrótce w województwie wielkopolskim.

Efektywność energetyczna i kogeneracja

Obok działań dedykowanych stricte wytwarzaniu energii ze źródeł odnawialnych, dużą grupę stanowią również nabory powiązane z OZE, a dotyczące na przykład podnoszenia efektywności energetycznej przy ich wykorzystaniu, a także wysokosprawnej kogeneracji. Przykładem takiego miksu jest konkurs z Działania 4.2 Efektywność energetyczna i wykorzystanie OZE w MŚP, Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Małe i średnie przedsiębiorstwa, do 30 maja 2017 roku, mogą składać w nim wnioski, których przedmiotem jest między innymi:

• Modernizacja i rozbudowa linii produkcyjnych w przedsiębiorstwach na efektywne energetycznie, w tym z zastosowaniem OZE;
• Modernizacja instalacji technicznych w przedsiębiorstwie na efektywne energetycznie, w tym pod kątem wykorzystania OZE;
• Głęboka, kompleksowa modernizacja energetyczna budynków w przedsiębiorstwach wraz z możliwością wymiany źródeł ciepła, w tym z możliwością zastosowania OZE;
• Zastosowanie energooszczędnych technologii produkcji (dotyczy energii elektrycznej, ciepła, wody), w tym OZE.

Poziom dofinansowania w tym konkursie jest uzależniony przede wszystkim od rodzaju inwestycji i nie może przekroczyć 85% wydatków kwalifikowanych. Do rozdysponowania w tym konkursie władze województwa przeznaczyły blisko 40 000 000 złotych.

Z kolei konkursem dedykowanym kogeneracji jest Poddziałanie 1.6.1 Źródła wysokosprawnej kogeneracji, Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. W najbliższym czasie można spodziewać się ogłoszenia tego konkursu, który w poprzedniej edycji cieszył się ogromną popularnością.

Wymagania i kryteria

Starając się o dofinansowanie ze środków UE na energetykę warto pamiętać, że jednym z aspektów, który jest szczególnie wnikliwie oceniany, jest gotowość do realizacji projektu. Obejmuje to nie tylko tak kluczowe kwestie jak przygotowanie dokumentacji technicznej czy środowiskowej, ale również rzetelne udokumentowanie skali zapotrzebowania na nowo wyprodukowaną energię czy źródła finansowania inwestycji. Skalę popytu na energię dobrze udokumentują listy intencyjne lub umowy przedwstępne z potencjalnymi odbiorcami, które należy załączyć do wniosku o dofinansowanie. Z kolei w przypadku finansowania projektu z innych źródeł niż środki własne i dotacja UE, warto zadbać o przygotowanie dodatkowych dokumentów np. w przypadku pożyczek - o dokumentację finansową potwierdzającą dobrą kondycję finansową pożyczkodawcy.

Należy również pamiętać, że działalność polegająca na wytwarzaniu, przesyle czy dystrybucji energii, niezależnie od tego czy jest to energia elektryczna czy cieplna, jest działalnością regulowaną i jako taka może wymagać uzyskania koncesji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Koncesja, promesa koncesji lub potwierdzenie złożenia wniosku o wydanie koncesji to załączniki obligatoryjne do wniosków o dofinansowanie, dotyczących inwestycji energetycznych, podobnie jak warunki przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Z kolei wiele kryteriów, które decydują o wyborze do dofinansowania projektów z dziedziny energetyki jest wspólnych zarówno w konkursach z programów krajowych, jak i regionalnych. Są to przede wszystkim kryteria dotyczące efektywności kosztowej mierzonej jako nakład środków finansowych UE na wyprodukowanie 1 MWh energii, wybudowanie 1 MW mocy, szacowany spadek emisji CO2, czy szacowany wzrost efektywności energetycznej.

Podsumowanie

Znaczące środki przeznaczane rokrocznie ze środków UE na projekty związane z produkcją energii elektryczne i cieplnej, OZE i efektywnością energetyczną przynoszą pozytywne efekty w gospodarce. Rośnie odsetek energii produkowanej ze źródeł odnawialnych, zmniejsza się również zużycie energii zarówno w sektorze produkcyjnym, mieszkaniowym i usługowym. Pobudzają one aktywność inwestycyjną nie tylko wśród przedsiębiorstw, które zawodowo zajmują się produkcją energii, ale również tych, którzy chcą obniżyć koszty funkcjonowania instalując panele fotowoltaiczne czy pompy ciepła, unowocześnić proces produkcji poprzez wymianę energochłonnych urządzeń, a także zagospodarować energię dotychczas bezpowrotnie traconą w procesie produkcyjnym.

Autor: Michał Hackiewicz, Konsultant w Dziale Doradztwa Europejskiego Accreo Sp. z o.o.