Nabywanie korzyści umownych

Aby jednak taka sytuacja mogła mieć miejsce osoba chcąca nabyć korzyści podatkowe, wynikające z postanowień danej umowy podatkowej, musi założyć podmiot zależny na terytorium przynajmniej jednego z państw będących stronami tej umowy.

Kluczowe znaczenie dla kwalifikacji określonego działania jako „nabywania korzyści umownych” ma więc intencja gospodarcza podmiotu pretendującego do nabycia korzyści podatkowych płynących z postanowień danej umowy, a nie sam fakt założenia spółki zależnej w danym państwie (terytorium), co jest, co do zasady, prawnie dozwolone. Nabywanie korzyści umownych jest, niezależnie od wybranej metody tego zjawiska, powszechnie uznawane za obejście prawa, co najmniej w sensie aksjologicznym. Na gruncie obecnie obowiązującego polskiego porządku prawnego prawa podatkowego nie da się pod względem formalnoprawnym obejść, gdyż pojęcie to nie ma charakteru normatywnego i tego typu działanie nie jest prawnie zabronione, co jest równoznaczne z jego legalnym charakterem.

Autopromocja

Szkolenie:
Podatki i rachunkowość w budownictwie i deweloperce

Sprawdź

Ułatwienia w zakładaniu spółek handlowych

Zasadniczo zjawisko nabywania korzyści umownych może przybrać postać czterech metod, przy czym możliwe są liczne kombinacje łączące elementy zaczerpnięte z poszczególnych metod, co znacznie utrudnia wykrycie wzajemnych powiązań gospodarczych oraz sensu ekonomicznego przepływów finansowych pomiędzy spółką –matką oraz jej spółkami zależnymi. Podstawowe metody nabywania korzyści umownych, które rozróżnia doktryna to:

• metoda wykorzystania zależnych spółek – córek mających siedzibę w obydwu państwach – stronach danej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania,

• metoda pożyczki „równoważącej” spółce – córce i poboru od niej nieoprocentowanych odsetek,

• metoda pożyczki pośredniej,

• metoda wykorzystania zagranicznej spółki zależnej.

Istota każdej z powyższych metod jest ta sama i sprowadza się do „wejścia” w korzystne podatkowo prawa podmiotów zagranicznych, wynikające z postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania wiążącej państwa siedziby tych podmiotów. Zasadniczo nabywanie korzyści umownych znajduje zastosowanie przede wszystkim do dochodów biernych podlegających korzystnemu opodatkowaniu na gruncie danej umowy podatkowej. Oczywiście większość mechanizmów międzynarodowego planowania podatkowego nosi pewne znamiona nabywania korzyści umownych. Sam bowiem fakt założenia spółek zależnych w państwach, będących stronami korzystnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, podyktowany chęcią skorzystania z tych korzystnych zapisów umownych, niezależnie od przyjętej metody, stanowi formę nabywania korzyści umownych.

Przekształcenie spółki kapitałowej w osobową - skutki podatkowe

Pierwszą metodą nabywania korzyści umownych jest metoda wykorzystania spółek zależnych mających siedzibę w obydwu państwach – stronach danej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, występująca w literaturze pod angielską nazwą „direct conduit method” i polegająca na założeniu i wykorzystaniu dwóch spółek – córek mających siedziby w państwach będących stronami umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, która zwalnia z opodatkowania określony dochód wypłacany ze źródeł znajdujących się w jednym z tych państw osobom mającym siedzibę w drugim z tych państw. Spółka zagraniczna chcąca skorzystać z dobrodziejstw podatkowych wynikających z takiej umowy zakłada spółki – córki w państwach związanych tą umową, a następnie przenosi własność wszystkich udziałów w jednej z tych spółek na drugą z nich, co powoduje obowiązek wypłaty dywidendy przez pierwszą ze spółek – córek drugiej spółce – córce. Zgodnie z umową podatkową wiążącą państwa siedziby spółek – córek dywidendy te będą wolne od podatku.

Druga metoda nabywania korzyści umownych, nazywana najczęściej z angielska „stepping-stone method”, sprowadza się do udzielenia przez spółkę – matkę tzw. pożyczki „równoważącej” spółce – córce zlokalizowanej w raju podatkowym w sytuacji, gdy państwo siedziby spółki – córki jest związane umową o unikaniu podwójnego opodatkowania z innym państwem stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, która przewiduje zwolnienie z podatku u źródła odsetek wypłacanych pomiędzy rezydentami tych państw. Jednostka zagraniczna mająca siedzibę na terytorium państwa trzeciego, chcąc skorzystać z postanowień tej umowy, zakłada spółkę – córkę na terytorium jednego z państw – stron tej umowy. Udzieliwszy pożyczki podmiotom mającym siedzibę w drugim państwie związanym tą korzystną umową o unikaniu podwójnego opodatkowania, spółka - matka przenosi wszelkie prawa związane z tymi pożyczkami na swą spółkę – córkę. Kolejnym etapem nabycia korzyści umownych w omawianej wersji jest udzielenie przez spółkę – matkę tzw. pożyczki „równoważącej” swej spółce – córce opiewającej na taką samą kwotę, na jaką opiewają pożyczki udzielone przez spółkę - matkę rezydentom drugiego państwa będącego stroną powyższej korzystnej umowy podatkowej. Ponieważ wszelkie prawa związane z tą pożyczką zostały uprzednio przeniesione na spółkę – córkę, włączając prawo do odsetek, spółka – córka będzie otrzymywać z tego tytułu odsetki wolne od podatku u źródła, a podlegające opodatkowaniu w państwie jej siedziby. Swe zobowiązania podatkowe spółka – córka może jednak „równoważyć” poprzez potrącenia odsetek, które wypłaca swej spółce – matce z tytułu otrzymanej od niej pożyczki. Fakt, iż obydwie pożyczki opiewają na identyczne kwoty powoduje, iż wynikające z nich zobowiązania podatkowe w pełni się „równoważą”. W efekcie spółka – matka czerpie od swej spółki – córki nieopodatkowane odsetki.

Autor: dr Rafał Nawrot, Partner Zarządzający w Russell Bedford Poland

Artykuł pochodzi z RB Magazine wydawanego przez Russell Bedford

Podyskutuj o tym na naszym FORUM