Zasady zaliczania do kosztów wydatków na rzecz podmiotów powiązanych

Art. 15e stawy o podatku dochodowym od osób prawnych został wprowadzony do porządku prawnego ustawą z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. 2017 poz. 2175). Ogranicza on prawo wliczania do kosztów prowadzonej działalności określonego katalogu wydatków poniesionych bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotów powiązanych, lub posiadających miejsce zamieszkania, lub siedzibę albo zarząd na terytorium, lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową.
Podmiot powiązany
Zgodnie z art. 11 ustawy o CIT podmiot powiązany to podmiot zagraniczny zarządzany przez podmiot polski (osobę fizyczną, prawną lub nieposiadającą osobowości prawnej jednostkę organizacyjną) lub pozostający pod jego kontrolą oraz odwrotnie.
O jakie koszty chodzi
Ograniczenia obejmują wydatki ponoszone bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotów powiązanych w zakresie:
– usług doradczych, badań rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze;
– opłat i należności za korzystanie lub praw do korzystania z praw lub wartości, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt. 4–7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, czyli m.in. licencji, autorskich praw majątkowych, praw własności przemysłowej, know-how;
– przeniesienia ryzyka niewypłacalności dłużnika z tytułu pożyczek innych niż udzielone przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w tym w ramach zobowiązań wynikających z pochodnych instrumentów finansowych oraz świadczeń o podobnym charakterze.
Ramy ograniczenia
Podatnicy nie będą mogli zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wskazanych wydatków, jeśli ich suma „przekroczy w roku podatkowym 5% kwoty odpowiadającej nadwyżce sumy przychodów ze wszystkich źródeł przychodów pomniejszonych o przychody z tytułu odsetek nad sumą kosztów uzyskania przychodów pomniejszonych o wartość zaliczonych w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16a–16m, i odsetek” (art. 15e ust. 1 ustawy o CIT).
Koszty te nadal będzie można rozliczyć w całości, jeśli ich suma w roku podatkowym nie przekroczy 3 mln zł. Dla przykładu, koszt nabytej licencji w wysokości 4 mln zł będzie mógł zostać w pełni zaliczony do kosztów uzyskania przychodów w wysokości do 3 mln zł. Pozostały 1 mln obejmą ograniczenia art. 15e. Nie znajdą one zastosowania, jeśli wydatki zostały poniesione bezpośrednio w związku z wytworzeniem lub nabyciem towaru lub świadczeniem usługi, oraz w innych przypadkach wymienionych w art. 15e ust. 11.
Ukochane furtki fiskusa
Nowe przepisy zrodziły tyle kontrowersji w obrocie gospodarczym, że jeszcze przed pierwszym dniem ich obowiązywania do fiskusa zaczęła spływać lawina wniosków o wydanie interpretacji podatkowych. Ogólnikowość użytych w art. 15e ust. 1 terminów kolejny raz dopuszcza bowiem swobodę interpretacyjną organów podatkowych działających w imieniu Skarbu Państwa.
Wątpliwości budzi nie tylko szeroki zakres takich terminów jak „usługi doradcze”, „zarządzanie i kontrola”, „przetwarzanie danych” czy „know-how”, ale i uwalniająca spod ograniczeń doliczeniowych „bezpośredniość” związku kosztu z wytworzeniem lub nabyciem towaru lub świadczeniem usługi (por. interpretacje indywidualne: dot. usług księgowych – z 20 lutego 2018 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.2.2018.1.AW; dot. usług inwestycyjnych – z 1 marca 2018 r., nr 0111-KDIB1-1.4010.9.2018.1.SG; dot. usług IT – z 5 marca 2018 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.357.2017.2.MJ; dot. bonusów od sprzedaży – z 9 marca 2018 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.442.2017.1.MM).
Usługi o podobnym charakterze
24 kwietnia 2018 r. Ministerstwo Finansów opublikowało obszerne wyjaśnienie przepisów art. 15e ustawy o CIT, które prawdopodobnie ma służyć rozwianiu wątpliwości interpretacyjnych. Prawdopodobnie. Zrozumiałe bowiem jest doprecyzowanie, że nowa regulacja znajduje zastosowanie niezależnie od daty nabycia usługi lub prawa, o ile związane z nimi koszty rozpoznawane są przez podatnika w dacie obowiązywania regulacji, a zatem od 1 stycznia 2018 r. Trudno jednak tej precyzji doszukać się w objaśnieniu usług, których koszty będą podlegać ograniczonemu odliczeniu. Ministerstwo wyjaśnia, że chodzi o usługi: „doradcze, badania rynku, reklamowe zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń”. Zaraz potem pada jednak: „oraz usługi o podobnym do nich charakterze”.
Znajomość prawa, PKWiU i słownika
Instrukcja resortu finansów wskazuje, że z uwagi na użycie sformułowania „usługi o podobnym charakterze” i opisowe określenie katalogu limitowanych usług katalog ten ma charakter otwarty. Dlatego przy dokonywaniu analizy, które usługi będą należeć do objętych regulacjami art. 15e ust. 1 ustawy o CIT, należy uwzględniać klasyfikację usług w PKWiU oraz znaczenie ich słownikowych definicji. Pomocne będzie również „sięgnięcie do dorobku orzeczniczego powstałego na gruncie wykładni przepisu art. 21 ust. 1 pkt 2a ustawy o CIT regulującego kwestię poboru podatku u źródła od wypłat dokonywanych zagranicę”. A jeśli i to nie usunie istniejących wątpliwości, to decydujące ma być ustalenie, czy elementy charakterystyczne dla świadczeń wymienionych wprost w art. 21 ust. 1 pkt 2a „przeważały nad cechami charakterystycznymi dla świadczeń w nim niewymienionych”.
Polecamy: CIT 2018. Komentarz
Ministerstwo sporządziło więc wyjaśnienie, z którego wynika mniej więcej tyle, że przy dokonywaniu klasyfikacji wydatku podatnik powinien kierować się definicją słownikową i uwzględniać podział usług w PKWiU. Poza tym powinien też być na bieżąco z orzecznictwem sądów, w tym Trybunału Sprawiedliwości UE. A jeśli i ta wiedza okaże się niewystarczająca, to powinien także umieć wychwycić wyższość cech charakterystycznych dla świadczeń wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 2a nad cechami charakterystycznymi dla świadczeń w nim niewymienionych.
Doradztwo prawne to nie doradztwo
Takich „objaśnień” ministerialna publikacja zawiera znacznie więcej. Dla przykładu, do usług doradczych zalicza m.in. wskazane w sekcji M w dziale 70 w kategorii 70.22.1 PKWiU 2015 „usługi doradztwa związane z zarządzaniem”. Będą to np. usługi doradztwa procesami gospodarczymi, te związane z zarządzaniem zasobami ludzkimi, z public relations, komunikacją czy lobbingiem. Wyjaśnienie wyraźnie stanowi przy tym, że za usługi doradcze w rozumieniu art. 15e nie zostaną uznane usługi prawne, w których ramach mieści się doradztwo prawne oraz podatkowe.
Być może w tym chaosie „wyjęcie” spod regulacji doradztwa prawnego to ukłon w stronę podatników. Właściwe skonstruowanie umowy, nazwanie jej przedmiotu, a nawet opisanie faktury może wszak uchronić przedsiębiorców przed utratą prawa do odliczenia kosztów.
Pokładając wiarę w sądach
Opublikowane na stronie resortu finansów wyjaśnienia nowych regulacji dotyczących kosztów nabycia usług niematerialnych lub praw zostały opracowane przez nieznanego autora i w nieznanym trybie. Co gorsza, nie wiadomo, jaka jest ich moc wiążąca. To kolejny przykład „mowy trawy” fiskusa, który wciąż pozostaje autorytarnym sędzią we własnej sprawie, jeśli chodzi o interpretację niejasnych przepisów.
We wniosku o wydanie interpretacji z 19 grudnia 2017 r. spółka wśród kosztów niezbędnych do wytworzenia swojego wyrobu wymieniła nabycie „prawa do korzystania z wiedzy dotyczącej produkowanych wyrobów, takich jak technologie i wiedza praktyczna o ich stosowaniu”, czyli tzw. know-how. Organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem podatnika, przyznając temu wydatkowi walor bezpośredniego związania z wytworzeniem przez podatnika towaru. Tym samym na mocy wyłączenia z art. 15e ust. 11 ustawy o CIT organ zezwolił spółce na pełne jego zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów: „Bez uzyskania technologii oraz wiedzy o jej stosowaniu, bez nabytych umiejętności o organizacji zakładu i procesu produkcyjnego, nie byłoby możliwe wyprodukowanie towarów wytwarzanych przez Spółkę” (0111-KDIB1-1.4010.192.2017.1.BK).
Dzień później, 20 grudnia 2017 r., inna spółka złożyła wniosek w podobnej sprawie. Tu również wnioskowała o uznanie przez organ charakteru „bezpośredniego związania” kosztu z wytwarzanym produktem. Tym koniecznym kosztem było nabycie licencji do wzoru przemysłowego, zgodnie z którego indywidualnymi cechami spółka mogła przeprowadzić proces produkcji. W tym przypadku fiskus uznał, że „odpisy amortyzacyjne od licencji zakupionej od podmiotów powiązanych nie mogą zostać w całości uznane za koszt uzyskania przychodów” (0111-KDIB1-2.4010.448.2017.1.AW).
Wstrzymane zwroty VAT?
Na wprowadzonych ograniczeniach stracą przede wszystkim ci podatnicy, których koszty mają charakter stały i którzy corocznie przekraczają dopuszczone limity. Zgodnie z art. 15e ust. 9 ustawy o CIT kwotę kosztów nieodliczonych w danym roku podatkowym można odliczyć w kolejnych 5 latach podatkowych, oczywiście w ramach obowiązujących w danym roku limitów. Ale i tu skorzysta fiskus. Przynajmniej w najbliższym roku podatkowym. Uzyska bowiem większe wpływy z podatku dochodowego. Nierozwiane nadal problemy interpretacyjne będą rodzić kolejne spory podatników z fiskusem. A to z kolei skutkować może wstrzymywaniem przez organy podatkowe zwrotu VAT odprowadzonego przez podatników przy dokonywaniu będącej źródłem „limitowanego” kosztu transakcji.
Autor: radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku oraz doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców

- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat
Do obliczenia podatku od zysku wypłaconego komplementariuszowi konieczne jest poznanie wysokości podatku należnego od spółki. Skoro PIT od zysku komplementariusza pomniejszany jest o proporcjonalną część CIT zapłaconego przez spółkę komandytową, to pierwszy z wymienionych podatków będzie mógł zostać wyliczony i pobrany dopiero po złożeniu przez spółkę rocznego zeznania i podjęciu przez wspólników uchwały o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podziale zysku. Spółka, jako płatnik, nie ma więc obowiązku pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego przy wypłacie komplementariuszowi zaliczki na poczet zysku. Wyrok z 2 lutego 2023 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu (sygn. akt I SA/Wr 394/22).
31 maja 2023 r. ZUS poinformował, że udostępnił aktualizację aplikacji mobilnej mZUS. W nowej wersji zmieniony został wygląd aplikacji i rozbudowano ją o kolejne funkcje.
Do 5 czerwca 2023 r. prowadzący działalność gospodarczą mają czas na złożenie wniosku RZS-R o zwrot nadpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne wynikającej z rocznego rozliczenia. Wniosek w tej sprawie należy złożyć elektronicznie na Platformie Usług Elektronicznych ZUS – poinformował 1 czerwca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Aż 79% Polaków nie oszczędza pieniędzy na emeryturę poza obowiązującymi składkami, a 62,5% nie odkłada regularnie żadnej kwoty na żaden cel. Jednocześnie dochód rozporządzalny na 1 osobę w Polsce w 2022 roku wyniósł 2 249,79 zł. Czy daje to możliwość odłożenia miliona złotych na emeryturę?
Mały ZUS Plus będzie wydłużony o rok dla przedsiębiorców, którzy korzystają z tej preferencji (ulgi) w 2023 roku. Poinformowało o tym 31 maja 2023 r. Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Wskutek tego przedłużenia przedsiębiorcy ci zaoszczędzą nawet kilkaset złotych miesięcznie.
Obniżony VAT na odzież dziecięcą. W ostatnim czasie ożywiła się dyskusja wokół obniżenia stawki VAT na odzież i obuwie dla dzieci. Eksperci nie wykluczają, że temat powróci w najbliższej kampanii wyborczej. Na czym polega problem?
Dokonanie wpisu oraz rejestracja zmian danych ujawnionych w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) to jeden z podstawowych obowiązków przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w formie spółki handlowej. Zgodnie z przepisami, wniosek o wpis lub o zmianę danych podmiotu w rejestrze przedsiębiorców KRS powinien być złożony do sądu rejestrowego w terminie 7 dni od dnia, w którym zdarzenie uzasadniające zmianę miało miejsce. Praktyka pokazuje, że wielu przedsiębiorców zaniedbuje ten obowiązek i zgłasza zmiany za późno lub nie robi tego wcale.
Krajowy System e-Faktur (KSeF) to ważne narzędzie pomagające w zwalczaniu oszustw podatkowych. Elektroniczny proces wystawiania, przekazywania i przechowywania faktur ułatwia walkę z nieuczciwymi praktykami. Czy obowiązkowe wprowadzenie systemu zapewni skuteczne środki kontroli i wyeliminuje tzw. szarą strefę? Jakie korzyści przyniesie firmom?
Wprowadzenie podatku od nadmiarowych zysków dla niektórych branż nie jest przesądzone - poinformował wicepremier i minister aktywów państwowych Jacek Sasin. Zastrzegł, że nad rozwiązaniami pracuje resort klimatu.
Pakiet e-commerce, który wprowadził szereg zmian oraz nowych pojęć głównie w ustawie o podatku od towarów i usług obowiązuje od 20 maja 2021 r. Szczególnie ciekawe były zmiany, które „uporządkowały” kwestię platform ułatwiających sprzedaż wysyłkową dla konsumentów z UE (B2C). Mowa jest tutaj głównie o interfejsach elektronicznych takich jak chociażby Amazon. Co istotne, adres siedziby dla takich platform nie ma żadnego znaczenia w rozwiązaniu, o którym będzie mowa, o ile ułatwiają one określone dostawy towarów.
W Biuletynie Informacji Publicznej opublikowano oświadczenie majątkowe prezydenta Rzeszowa Konrada Fijołka. Wynika z niego, że prezydent zarobił ponad 250 tys. zł w 2022 roku. To o nieco ponad 107 tys. zł więcej niż w 2021 roku.
Od 1 lipca przyszłego roku korzystanie z KSeF będzie obowiązkowe. Obecnie jest to dobrowolne, a oficjalne dane Ministerstwa Finansów pokazują, jakie jest podejście podatników do tego tematu. Jak to wygląda?
Od 15 czerwca 2023 r. podatnicy i płatnicy podatków będą mogli uzyskać od każdego z naczelników urzędów skarbowych (niezależnie od terytorialnej właściwości działania tych organów) dane i informacje o swojej indywidualnej sytuacji podatkowo-prawnej (w tym objęte tajemnicą skarbową) telefonicznie lub za pośrednictwem konta w e-Urzędzie Skarbowym.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał 25 maja 2023 r. wyrok w polskiej sprawie (C-114/22) dotyczącej kwestionowania prawa do odliczenia VAT na podstawie pozorności czynności. Sprawa dotyczyła transakcji sprzedaży znaków towarowych i odliczenia podatku naliczonego w tym zakresie.
Ministerstwo Finansów przypomina, że organizacje pożytku publicznego (OPP), które chcą otrzymać 1,5% podatku PIT, powinny do 30 czerwca 2023 r. zgłosić do urzędu skarbowego aktualny rachunek bankowy. Zgłoszenie nie jest konieczne jeżeli rachunek został zgłoszony w ubiegłych latach i jest nadal aktualny.
Jak prawidłowo rozliczyć VAT w przypadku zwrotu zakupionych towarów przez nabywcę? Wyjaśniamy na poniższym przykładzie.
Inwestycje amerykańskich spółek na polskim rynku widoczne są na każdym kroku. Wbrew pozorom, ruch kapitału odbywa się jednak również w przeciwnym kierunku. Polscy inwestorzy co raz częściej lokują kapitał w zagraniczne start-up’y, w tym w innowacyjne projekty z Ameryki Północnej. Jedną z możliwości prowadzenia tego typu działań są umowy SAFE.
Rolnik ryczałtowy sprzedaje samochód, który wykorzystywał w działalności rolniczej. Samochód ten został przed sprzedażą wycofany z działalności rolniczej, co zostało potwierdzone sporządzonym na tę okoliczność protokołem. Czy sprzedaż taka podlega opodatkowaniu VAT? Czy byłoby inaczej, gdyby przed sprzedażą samochód nie został wycofany z działalności rolniczej?
Prowadzę działalność gospodarczą w zakresie usług architektonicznych. Zamierzam wycofać z działalności gospodarczej do majątku prywatnego nieruchomość - dom, w którym dotychczas mieściła się siedziba mojej firmy. Nieruchomość stanowi środek trwały, od nabycia którego odliczyłem VAT. Po wycofaniu z działalności do majątku prywatnego dom będzie wynajmowany innej firmie, w której będzie ona prowadziła działalność gospodarczą. Zatem najem będzie podlegał opodatkowaniu stawką 23%. Czy powinienem dokonać korekty podatku odliczonego w związku z wycofaniem nieruchomości do majątku prywatnego w celu jej dalszego wynajmu?
Już 15 czerwca 2023 r. odbędzie się bezpłatne webinarium „Rola odbiorców energii w transformacji energetycznej”. Zapraszamy!
Sprzedaż praw do projektu elektrowni (farmy) fotowoltaicznej to świadczenie kompleksowe, dla którego właściwą stawką VAT jest 23 proc. Tak wynika z wyroku WSA w Olsztynie z lutego 2023 r.
Jeszcze w tym roku Komisja Europejska ma przedstawić projekt trzeciej wersji dyrektywy PSD (Payment Service Directive). Nowe przepisy dotyczące otwartej bankowości mogą ułatwić m.in. płatność zobowiązań podatkowych oraz obsługę państwowych systemów faktur elektronicznych - m.in. powstającego w Polsce KSeF.
Planowane zmiany w egzekucji administracyjnej poruszono podczas konferencji „Egzekucja administracyjna należności podatkowych” zorganizowanej przez Centrum Dokumentacji i Studiów Podatkowych Uniwersytetu Łódzkiego. Zmiany mają dotyczyć sposobu negocjacji pomiędzy dłużnikiem a organem egzekucyjnym.
Co to jest oszustwo na "zdalny pulpit"? Dlaczego oprogramowanie AnyDesk jest groźne? uniknąć wyłudzenia danych i straty pieniędzy?
Jakie oprocentowanie lokat terminowych i kont oszczędnościowych oferują banki pod koniec maja 2023 r.?
Komentarze(0)
Pokaż: