Nowa Ordynacja podatkowa – celem równowaga między organem podatkowym a podatnikiem

Infor.pl: Projekt nowej Ordynacji podatkowej przygotowany przez Komisję Kodyfikacyjną Ogólnego Prawa Podatkowego a następnie zmodyfikowany w Ministerstwie Finansów nosi datę 4 lipca 2018 r. i od 20 lipca 2018 r. przechodzi rządowy proces legislacyjny jako projekt Ministra Finansów. Na jakim etapie procedury legislacyjnej znajduje się obecnie ten projekt?

Autopromocja

Dominik Kaczmarski: Obecnie MF kończy proces uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania projektu Ordynacji podatkowej (UD409), który został opracowany przez Komisję Kodyfikacyjną Ogólnego Prawa Podatkowego.

Kiedy Ministerstwo Finansów planuje przedłożyć projekt nowej Ordynacji podatkowej Radzie Ministrów do zatwierdzenia i kiedy projekt ten wpłynie do Sejmu?

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Ministerstwo Finansów, zgodnie z procedurą legislacyjną, dokonuje zmian w tekście projektu Ordynacji podatkowej, na podstawie przedstawionych stanowisk oraz ustaleń dotychczas przyjętych w toku uzgodnień, konsultacji publicznych lub opiniowania projektu. Zmieniony projekt ustawy, Minister Finansów  przedstawi Członkom Rady Ministrów, Szefowi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oraz Przewodniczącemu Stałego Komitetu Rady Ministrów, a także Rządowemu Centrum Legislacji w celu uzgodnienia pod względem prawnym.

Czy MF zamierza dotrzymać planowanego terminu wejścia w życie nowej Ordynacji podatkowej?

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Ministerstwo Finansów zakłada, że nową ustawę Ordynacja podatkowa uda się uchwalić tak, aby weszła w życie w  2020 roku.

Autopromocja

Kasowy PIT 2025 – webinar.
Nowe przepisy

Sprawdź

W trakcie uzgodnień międzyresortowych, konsultacji publicznych i opiniowania zgłoszono wiele opinii i uwag do tego projektu. Które ze zgłoszonych uwag zasługują zdaniem Ministerstwa Finansów na uwzględnienie?

Ministerstwo Finansów dokona zmian w projekcie Ordynacji podatkowej z dnia 4 lipca 2018 roku, w tych przepisach, których dotyczą ustalone stanowiska do uwag przyjętych w toku uzgodnień, konsultacji publicznych lub opiniowania projektu.

Aktualnie nie został jeszcze zakończony ten etap procesu legislacyjnego, a zatem trochę przedwcześnie jest mówić o definitywnie podjętej decyzji uwzględnienia konkretnych uwag.

Jaki ma obecnie status Komisja Kodyfikacyjna Ogólnego Prawa Podatkowego? Czy jej członkowie nadal uczestniczą w pracach nad projektem nowej Ordynacji podatkowej?

Komisja Kodyfikacyjna Ogólnego Prawa Podatkowego jest utworzona przy Ministrze Finansów na okres 5 lat. Komisja skończy pracę w dniu ogłoszenia ustawy Ordynacja podatkowa w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, nie później jednak niż w listopadzie 2019 roku.

Komisja wykonuje prace aktywnie współpracując z Ministrem Finansów w pracach legislacyjnych związanych z projektowanymi przepisami ogólnego prawa podatkowego.

Najprawdopodobniej nie będziemy w stanie w tej rozmowie omówić nawet 10% przepisów obszernego projektu nowej Ordynacji podatkowej. Przyjrzyjmy się zatem najważniejszym nowościom. Jakie są  najważniejsze cele tej nowej Ordynacji i które instytucje (przepisy) te poszczególne cele w sposób bezpośredni realizują?

Zawarte w projektowanej ustawie regulacje mają służyć realizacji dwóch podstawowych celów, którymi są ochrona prawa podatnika w jego relacjach z organami podatkowymi oraz zwiększenia efektywności i skuteczności poboru podatków.

Pierwszy z tych celów będzie realizowany poprzez złagodzenie nadmiernego rygoryzmu Ordynacji podatkowej w odniesieniu do podatników - wprowadzono mechanizmy prawne chroniące pozycję podatnika w jego kontaktach z administracją podatkową.

Są to zasady ogólne prawa podatkowego, konsensualne formy załatwiania spraw podatkowych (umowy podatkowe, mediacja, konsultacje skutków podatkowych transakcji), normatywny katalog praw i obowiązków podatnika, limit terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, zakaz orzekania na niekorzyść podatnika na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego, środki zwalczania przewlekłości postępowania, prawo do skorygowania deklaracji przed zakończeniem postępowania podatkowego, rezygnacja z odwołania od decyzji na rzecz skargi do sądu, umorzenie podatku, dłuższe terminy do wniesienia odwołania i zażalenia,  urzędowe informacje dotyczące zmian w prawie podatkowym.

Drugi z tych celów będzie realizowany, m. in.,  poprzez doskonalenie przepisów regulujących funkcjonowanie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, wprowadzenie przedawnienia wymiaru i poboru zobowiązań podatkowych, możliwość orzekania o nadpłacie w decyzjach cząstkowych i po upływie okresu przedawnienia, wprowadzenie efektywnego modelu postępowania podatkowego (postępowanie uproszczone, postępowanie reprezentatywne, eliminacja postępowań dotyczących bagatelnych kwot podatku), uporządkowanie nadzwyczajnych trybów wzruszania decyzji ostatecznych, wprowadzenie obowiązku współdziałania podatnika i organu podatkowego, upowszechnienie stosowania komunikacji elektronicznej, uporządkowanie zasad stosowania i miarkowania kar porządkowych, zmodyfikowanie zasad wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego.

W uzasadnieniu projektu podkreśla się, że nowa Ordynacja podatkowa ma realizować dwa podstawowe cele: chronić prawa podatnika w jego relacjach z organami podatkowymi oraz zwiększać efektywność i skuteczność poboru podatków. Czy udało się pogodzić te rozbieżne przecież cele?

Te dwa podstawowe cele w nowej Ordynacji podatkowej, tak naprawdę wzajemnie się przenikają i uzupełniają. Większa skuteczność organów podatkowych nie może prowadzić do naruszenia praw podatnika – tej zasady należy bezwzględnie przestrzegać.

Natomiast, cele złagodzenia nadmiernego rygoryzmu ordynacji podatkowej w odniesieniu do podatników, poprzez wprowadzenie w nowej Ordynacji podatkowej mechanizmów prawnie chroniących pozycję podatnika w jego kontaktach z administracją podatkową, będą pomagały jednocześnie zwiększać efektywność i skuteczność poboru podatków.

Uprawnienia i obowiązki podatników (płatników, inkasentów, następców prawnych, osób trzecich, a także innych podmiotów zobowiązanych lub uprawnionych do określonych działań na podstawie przepisów prawa podatkowego) mają bezpośredni wpływ na zakres wyznaczanych kompetencji organom podatkowym. To kompetencje organu podatkowego stanowią możliwość (uprawnienie) i jednocześnie obowiązek korzystania z określonej formy lub form działania, zaliczanych do działań administracyjnych. Kompetencja organu podatkowego jest zatem swoistym połączeniem praw i obowiązków danego podatnika.

Które nowe (bądź zmodyfikowane) instytucje w projekcie nowej Ordynacji podatkowej będą zdaniem MF szczególnie korzystne dla podatników a które pogorszą sytuację podatników w porównaniu do obecnego stanu prawnego?

W najszerszym ujęciu, żadne rozwiązanie prawne w nowej Ordynacji podatkowej nie ma celu pogorszenia sytuacji podatników w porównaniu do obecnego stanu ogólnych przepisów prawa podatkowego.

Potrzeba wprowadzenia nowych instytucji do nowej Ordynacji podatkowej wynika z przyczyn obiektywnych, związanych z ewolucją prawa podatkowego, regulującego coraz to bardziej skomplikowane i złożone zjawiska gospodarcze i społeczne.

W projekcie ustawy – Ordynacja podatkowa kilkanaście instytucji obecnie obowiązujących zostało całkowicie przebudowanych – niektóre przepisy źle funkcjonują, a inne problematyczne wynikają z orzecznictwa sądów administracyjnych i z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego.

Taką nową instytucją, która powinna być pozytywnie odebrana przez podatników ale też i przez organy podatkowe to są tzw. niewładcze formy załatwiania spraw podatkowych – umowy i mediacje.

Kierując się doświadczeniami innych państw w tym zakresie, w projektowanych przepisach Ordynacji podatkowej wprowadzone zostały koncyliacyjne metody załatwiania spraw podatkowych, które polegają na umownym załatwieniu trudnych kwestii pomiędzy podatnikiem i organem podatkowym. Podatnik i organ podatkowy mogą porozumieć się sami albo z udziałem neutralnej i bezstronnej osoby trzeciej – mediatora. Mediacja może być zainicjowana przez stronę albo przez organ podatkowy i ma charakter dobrowolny. Ten sposób rozwiązywania spraw spornych może być wykorzystywany wszędzie tam, gdzie może być zawarta umowa podatkowa. Mediacja z założenia jest prowadzona właśnie po to, aby strony - organ podatkowy i podatnik – doszły do porozumienia, przez co postępowanie podatkowe może być tańsze i bardzie efektywne.

Które nowe przepisy Ordynacji poprawiają szczególnie sytuację prawną organów podatkowych?

Nowe przepisy Ordynacji podatkowej mają wyważyć i zachować równowagę pomiędzy organem podatkowym a podatnikiem. Każda nowa i zmieniona instytucja w projekcie ustawy spełniać ma takie zadanie.

Które z nowych przepisów sprzyjają efektywności i skuteczności poboru podatków?

Poza ogólnym spojrzeniem, że generalnie przepisy nowej Ordynacji podatkowej mają w jakiejś części wpływ na realizację tego celu, to na uwagę zapewne zasługują przepisy dotyczące przedawnień zobowiązań podatkowych.

Obecny model instytucji przedawnienia został w projekcie ustawy zmieniony w stosunku do przepisów obowiązujących w tym zakresie.

Nowa konstrukcja prawna instytucji przedawnienia opiera się na założeniu, że zasady przedawnienia zobowiązań podatkowych (zarówno powstających z mocy prawa, jak i po doręczeniu decyzji) powinny być jednolite.

W związku z tym proponuje się wprowadzenie terminu przedawnienia wymiaru i terminu przedawnienia poboru podatku. Okres przedawnienia wymiaru wynosi 3 lub 5 lat liczone od dnia upływu terminu płatności lub powstania obowiązku podatkowego. W tym czasie organ podatkowy musiałby doręczyć decyzję ustalającą lub określającą wysokość podatku. Pięcioletni okres przedawnienia wymiaru miałby zastosowanie w odniesieniu do rozliczenia podatków związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, a trzyletni – do podatków pozostałych. Dłuższy okres przedawnienia podatków związanych z prowadzeniem działalności wiąże się z bardziej skomplikowanym charakterem tych rozliczeń. Po upływie okresu przedawnienia wymiaru następowałby 5-letni okres przedawnienia poboru. W tym czasie organy podatkowe mogłyby egzekwować podatki wynikające z deklaracji lub decyzji. Przerywanie i zawieszanie biegu terminu przedawnienia zostało w projekcie mocno ograniczone. W ramach przedawnienia wymiaru wykluczono możliwość przerwania jego biegu, a jego zawieszenie powinno następować tylko z przyczyn obiektywnych, niezależnych od organu podatkowego. Zawieszenie przedawnienia wymiaru nie może prowadzić do jego wydłużenia o więcej niż 5 lat. Przesłanki przerwania i zawieszenia biegu terminu poboru także zostały zdecydowanie ograniczone. Termin biegu terminu przedawnienia poboru jest także limitowany okresem 5 lat.

Nowością w projekcie nowej Ordynacji podatkowej jest m.in. katalog zasad ogólnych prawa podatkowego (Rozdział 2 w dziale I). Jaka jest rola tych przepisów? Czy są to jedynie przepisy deklaratywne? Czy zasady te mają może jakieś przepisy wykonawcze, czy sankcyjne stojące na straży realizacji tych zasad?

W przepisach ogólnych projektowanej Ordynacji podatkowej - zawarty jest katalog zasad ogólnych prawa podatkowego.

Jest to niewątpliwie realizacja chyba najdłużej zgłaszanego postulatu dotyczącego porządkowania ogólnego prawa podatkowego. W chwili obecnej ukształtował się w orzecznictwie i doktrynie katalog kierunkowych dyrektyw postępowania w rozstrzyganiu spraw podatkowych, określanych mianem zasad prawa podatkowego.

Stworzenie katalogu tych zasad w akcie prawnym ustawowym wpłynie na poprawę sytuacji prawnej podmiotu zobowiązanego z tytułu podatku w jego relacji z organami podatkowymi. Bezpośrednie zdefiniowanie w Ordynacji podatkowej zasad ogólnych prawa podatkowego jako naczelnych norm determinujących proces stosowania przepisów prawa podatkowego – wykształci pewien system wartości, który należy chronić nie tylko poprzez właściwe modelowanie regulacji prawnej, ale i w wyniku wyraźnego sformułowania zasad tej dziedziny prawa, a także praw i obowiązków podatnika w akcie prawnym uznawanym za część ogólną prawa podatkowego. Może tak zdarzyć się w praktyce, że jedyną formą wsparcia dla podatnika – jako słabszej niż organ podatkowy strony stosunku podatkowoprawnego – stanie się zasada wprost sformułowana w Ordynacji podatkowej. Ma to szczególne znaczenie w odniesieniu do tych naczelnych dyrektyw prawa podatkowego, które dotyczą wykładni jego przepisów.

Które z tych zasad są Pana zdaniem kluczowe z punktu widzenia podatnika? Zasada dobrej wiary zobowiązanego (tj. podatnika, płatnika, inkasenta i ew. innych osób)? Zasada rozstrzygania wątpliwości co do treści przepisów podatkowych na korzyść zobowiązanego? Jak podatnik (zobowiązany) będzie mógł w praktyce skorzystać z tych przepisów?

Podatnik będzie mógł skorzystać z zasady ogólnej prawa podatkowego zawsze, gdy w jego indywidualnej sprawie zasada ta będzie mogła mieć zastosowanie. Każda zasada będzie wówczas tak samo ważna.

Fundamentalne znaczenie ma zasada legalizmu – wszelkie działanie organu podatkowego powinno mieć podstawę prawną.

Zasada rozstrzygania wątpliwości co do treści przepisów prawa na korzyść zobowiązanego – to nakaz stosowania przepisów podatkowych przez organy podatkowe w taki sposób, żeby podatnik nie ponosił negatywnych konsekwencji nieprecyzyjnego określenia jego obowiązków w ustawie podatkowej. Przyjmuje się takie rozumienie przepisów, które jest najkorzystniejsze dla podatnika z tytułu podatku i w ten sposób nie dochodzi do przerzucania na niego odpowiedzialności za niedoskonałości regulacji prawnej. Sama zasada staje się swoistym zabezpieczeniem umożliwiającym przenoszenie na podatnika odpowiedzialności za błędy popełnione przez ustawodawcę.

Podatnik, który działa w dobrej wierze zawsze znajdzie nić dialogu z organem podatkowym, a zasada ogólna może być podstawą również bezpośrednią w jego sprawie podatkowej.

W projekcie nowej Ordynacji podatkowej pojawiły się rozwiązania, które zdaniem MF wzmocnią pozycję podatnika. Są to Rzecznik Praw Podatnika, Centrum Kompetencyjne Podatków Lokalnych. Czy mógłby Pan przedstawić, choćby w ogólnym zarysie te instytucje? Proszę wyjaśnić jak te nowe instytucje mają poprawić sytuację podatników.

Rzecznik Praw Podatnika - powołanie odrębnej instytucji, na wzór organu jakim jest Rzecznik Praw Obywatelskich i inni wyspecjalizowani rzecznicy, która skoncentruje swoje działania wyłącznie na przestrzeganiu praworządności w zakresie poboru danin publicznych.

Prawo podatkowe reguluje stosunki prawne łączące podatnika i państwo, reprezentowane przez właściwe organy skarbowe, a kształt tych stosunków powoduje obciążenie podatnika określonymi obowiązkami, z jakimi łączą się konkretne uprawnienia organów administracji skarbowej. Relacje te należy równoważyć, nadając podatnikowi określone prawa oraz wzmacniając jego pozycję jako strony często pozbawionej pomocy profesjonalnej. Dysproporcja pomiędzy siłą działań organów państwa a możliwościami obrony obywateli wymaga stworzenia wyspecjalizowanej instytucji, która wspomoże słabszą stronę – podatnika w wykonywaniu jego praw, a jednocześnie będzie łagodzić formalizm procedur administracyjnych.

Instytucja Rzecznika Praw Podatnika ma przede wszystkim stać na straży szeroko pojętych praw odnoszących się do podatnika. Ochrona ta ma obejmować podatnika, płatnika, inkasenta, następcę prawnego i osoby trzecie w rozumieniu nowej Ordynacji podatkowej. Powołanie tej instytucji może przede wszystkim istotnie wzmocnić pozycję podmiotów najsłabszych, czyli takich, które co do zasady nie korzystają z kosztownych usług wyspecjalizowanych firm doradczych i kancelarii prawnych. Rzecznik, stojąc na straży praw podatników, będzie bowiem w szczególności kierować się zasadą pogłębiania zaufania do władzy publicznej, bezstronności i równego oraz sprawiedliwego traktowania, respektowania słusznych interesów podatników oraz racjonalności działania organów podatkowych. Przepisy prawa podatkowego mają zastosowanie niemal do każdej grupy obywateli. Jednocześnie postępujący od lat stopień skomplikowania tych przepisów, wynikający m.in. z dynamicznie zmieniającego się otoczenia prawno-gospodarczego, wymaga wysokiej fachowości i specjalizacji w ich stosowaniu. Materia prawa podatkowego rozrasta się, co jest naturalnym procesem reakcji na pojawiające się nowe formy i metody prowadzenia działalności gospodarczej czy nowe formy wynagradzania pracowników. Stąd potrzeba powołania wyspecjalizowanego rzecznika, dbającego o zapewnienie pomocy w tym obszarze stosowania prawa, który ma powszechne zastosowanie do zwykłych obywateli oraz stanowi dziedzinę obszerną i kompleksową.

Centrum Kompetencyjne Podatków Lokalnych - zmiany w ustawie z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej. Należy stworzyć system wsparcia samorządowych organów podatkowych (wójt, burmistrz, prezydent miasta) w szczególności w zakresie zmian prawa, problemów praktycznych identyfikowanych w zakresie podatków lokalnych, bieżącego orzecznictwa i praktyki. Wsparcie to wyrażałoby się w formie działalności informacyjnej oraz wsparcia w załatwieniu spraw indywidualnych.  Wsparcie w załatwianiu sprawy indywidualnych będzie odbywać się wyłącznie na wniosek samorządowego organu podatkowego i bez wkraczania w jego kompetencje, prawa i obowiązki. Wsparcie mogłoby być np. adresowane do kilku samorządowych organów podatkowych, na etapie postępowania wymiarowego wobec jednego podmiotu w zakresie tego samego lub podobnego przedmiotu opodatkowania (np. budowli usytuowanych na terenie kilku gmin).  Zapewnienie dostępu do informacji oraz wsparcie w sprawach indywidualnych wzmocni pozycję, przede wszystkim, mniejszych samorządowych organów podatkowych oraz ograniczy przypadki, w których np. w tożsamych lub podobnych sprawach, wydane zostaną decyzje wzajemnie sprzeczne. Przedmiotem wsparcia będzie obszar Ordynacji podatkowej oraz podatków lokalnych.

Decyzje i postępowania cząstkowe - są to decyzje, w których określona jest jedynie część zobowiązania podatkowego, wskazana przez podatnika w we wniosku o stwierdzenie nadpłaty lub wynikająca z wniosku o przeprowadzenie procedury konsultacyjnej. Zobowiązanie podatkowe w przypadku wydania decyzji cząstkowej wynika po części z tej decyzji (stąd nazwa), a w pozostałym zakresie ze złożonej przez podatnika deklaracji podatkowej.

Możliwość wydania takiej decyzji usprawni przebieg postępowań z wniosku podatnika, gdzie istnieje potrzeba określenia zobowiązania w niewielkim zakresie (np. podatnik wnioskuje o stwierdzenie nadpłaty w wysokości 100 zł w sytuacji, gdy zobowiązanie wynosi 1 mln zł). W takiej sytuacji organ nie musi prowadzić całego postępowania wymiarowego obejmującego całokształt stanu faktycznego mającego wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego, tylko ograniczy się do rozstrzygnięcia co do wysokości podatku od przedmiotu wskazanego przez podatnika.

Zasada racjonalnego stosowania prawa – takiej zasady wprost w zasadach ogólnych prawa podatkowego nie ma, jednak wiele zasad wymaga od organu podatkowego również i przede wszystkim, stosowania prawa a w niektórych przypadkach też zachowania racjonalności. Nie można wykluczyć, że w tym wypadku chodzi o zaproponowaną przez Komisję Kodyfikacyjną zasadę celowego oraz efektywnego działania organów podatkowych, która została określona w uzasadnieniu do projektu nowej ordynacji podatkowej mianem zasady proporcjonalności.

Polecamy: INFORLEX Księgowość

Polecamy: INFORLEX Ekspert

Nowością w Ordynacji podatkowej mają być też niewładcze (konsensualne) formy działania organów podatkowych. Są to w szczególności ujęte w omawianym projekcie mediacja, umowa podatkowa a także procedura konsultacyjna i umowa o współdziałanie. Czy mógłby Pan przedstawić pokrótce te instytucje. Dlaczego te nowości są potrzebne, jakie są ich cele i czego Ministerstwo Finansów spodziewa się po funkcjonowaniu tych przepisów.

Mediacja oraz umowa podatkowa

Zgodnie z projektem podatnik i organ podatkowy mogą porozumieć się sami albo z udziałem neutralnej i bezstronnej osoby trzeciej – mediatora. Ten sposób rozwiązywania spraw spornych może być wykorzystywany wszędzie tam, gdzie może być zawarta umowa podatkowa. Mediacja z założenia jest prowadzona właśnie po to, aby strony - organ podatkowy i podatnik doszły do porozumienia, przez co postępowanie podatkowe może być tańsze i bardzie efektywne.

Umowy podatkowe w świetle projektu mogą być natomiast stosowane m.in. w procesie dowodowym, zwłaszcza gdy dotyczy to ustaleń stanu faktycznego sprzed kilku lat, ustalenia wartości transakcji, czynności lub zdarzenia, czy też rodzaju ulg uznaniowych (np. ilość rat albo termin odroczenia podatku).

Procedura konsultacyjna

Projektowane przepisy nowej Ordynacji podatkowej przewidują konsultacje skutków podatkowych transakcji – są to nowe regulacje zawarte w projekcie nowej Ordynacji podatkowej i wynikają z przyczyn obiektywnych, związanych z ewolucją prawa podatkowego, regulującego coraz to bardziej skomplikowane, złożone zjawiska gospodarcze i społeczne.

Postępowanie konsultacyjne będzie mogło być wszczynane na wniosek zainteresowanego i zostanie zakończone wydaniem decyzji podatkowej w sprawie skutków podatkowych transakcji. Z projektowanych przepisów wynika również, że decyzja jest wydawana po konsultacji z zainteresowanym – w ten sposób podkreślony zostaje quasi-konsensualny charakter tej procedury.

Wprowadzenie tej procedury jest odpowiedzią na zgłaszane przez podatników postulaty przeprowadzenia przez organ podatkowy kontroli poprawności ich rozliczeń podatkowych na ich wniosek. Dotyczy to zwłaszcza podatników, którzy dokonali skomplikowanych operacji gospodarczych (np. przekształceń) i nie są pewni, czy nie popełnili błędów wywołujących negatywne skutki podatkowe. W takiej sytuacji będą oni mogli wnioskować do organu podatkowego o wydanie decyzji w sprawie skutków podatkowych transakcji, których byli stroną lub uczestnikiem.  Jest to więc „kontrola na zamówienie”, która musi się wiązać z uiszczeniem opłaty (1% transakcji z limitami), podobne jak przy porozumieniach w sprawach cen transakcyjnych.

Umowa o współdziałanie

Istotą tej umowy jest współdziałanie podatnika z organem podatkowym w zakresie jego zobowiązań podatkowych. Oparta jest ona na całkowitej transparentności działań podatnika, który informuje organ o wszelkich istotnych i kontrowersyjnych kwestiach, które mają wpływ na wysokość płaconych przez niego podatków. Organ podatkowy wie co się dzieje u podatnika, a podatnik w zamian ma pewność poprawności jego rozliczeń podatkowych.

Jednak takie współdziałanie nie może, z uwagi na jego specyfikę, być powszechnie wykorzystywane w relacjach organ – podatnik. Umowa o współdziałanie może zostać zawarta jedynie na wniosek podatnika o istotnym znaczeniu gospodarczym lub społecznym. Z założenia może ona dotyczyć największych podmiotów gospodarczych, których lista będzie ustalona przez ministra właściwego  do spraw finansów publicznych po zaciągnięciu opinii Rady Dialogu Społecznego i Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu.

Czy MF będzie wspierał te instytucje i zachęcał organy podatkowe do ich stosowania?

Są to ważne nowe rozwiązania proponowane w ogólnych przepisach prawa podatkowego i niewątpliwie wpłynie na wyeliminowanie wielu w przyszłości sporów podatkowych oraz daje gwarancje pewności podatnikowi.

Czy zmiany wprowadzane do Ordynacji podatkowej od 2019 roku (w tym m.in. obowiązek raportowania schematów podatkowych, dodatkowa sankcja za unikanie opodatkowania, procedura cofnięcia skutków unikania opodatkowania, zmiany w interpretacjach podatkowych) znajdą się również w nowej Ordynacji podatkowej?

Prace legislacyjne w zakresie wprowadzenia zmian do aktualnie obowiązujących przepisów Ordynacji podatkowej – po uchwaleniu tych przepisów i wejściu ich w życie od 1 stycznia 2019 r. zostaną wprowadzone do projektu ustawy Ordynacja podatkowa. Nie można wyeliminować ich z ogólnego prawa podatkowego wyłącznie dlatego, że projektowane przepisy nowej Ordynacji podatkowej mają wejść w życie w 2020 roku.

Jakie inne nowości (których dotąd nie omówiliśmy), zawarte w projekcie nowej Ordynacji są Pańskim zdaniem warte szczególnego podkreślenia już teraz?

Właściwie wszystkie proponowane rozwiązania w nowej Ordynacji podatkowej są ważne i warto się z nimi zapoznawać już teraz. Może warto zwrócić szczególną uwagę na środki komunikacji elektronicznej – w dobie rozwoju techniki należy stworzyć jak najdogodniejsze dla podatnika i organu podatkowego możliwości komunikowania się – również ze względu na oszczędność czasu.

W nowej ordynacji podatkowej w sposób kompleksowy uregulowane zostały kwestie dotyczące wykorzystywania środków komunikacji elektronicznej w prawie podatkowym.

Zasadą jest, że wszelkiego rodzaju dokumenty mogą być składane i przesyłane drogą elektroniczną, jeśli podatnik o to wnosi lub się na to zgadza. Środki elektroniczne w nowej ordynacji są traktowane jako podstawowy sposób komunikowania się organu z podatnikiem oraz innymi instytucjami.

Środki elektroniczne w nowej ordynacji są traktowane jako podstawowy sposób komunikowania się organu z podatnikiem oraz innymi instytucjami. Wprowadzono przy tym obowiązek komunikowania się z organem podatkowym przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej następujących podmiotów: pełnomocników profesjonalnych (są obecnie), przedsiębiorców, z wyjątkiem opodatkowanych wyłącznie kartą podatkową lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych oraz użytkowników portalu podatkowego i ePUAP.

Bardzo dziękuję za rozmowę.

Z Dominikiem Kaczmarskim, Dyrektorem Departamentu Systemu Podatkowego w Ministerstwie Finansów rozmawiał Paweł Huczko