Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Optymalizacja podatkowa a klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania

TAXWISE Michał Zdyb
TAXWISE Michał Zdyb jest nowoczesną kancelarią doradztwa podatkowego.
Optymalizacja podatkowa a klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania/ Fot. Fotolia
Optymalizacja podatkowa a klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania/ Fot. Fotolia
Czy w wyniku zastosowania przez organy podatkowe klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania nie będzie już możliwe prowadzenie optymalizacji podatkowej? Paradoksalnie regulacje dotyczące klauzuli mogą zostać „uśmiercone” przez wprowadzenie do przepisów (w ramach tzw. konstytucji dla biznesu) innej zasady, czyli zasady wolności gospodarczej, tj. „co nie jest zabronione, to jest dozwolone”.

W celu określenia granic legalnej optymalizacji podatkowej konieczne jest rozgraniczenie pomiędzy pojęciami uchylania się od opodatkowania oraz unikaniem opodatkowania. Uchylanie się od opodatkowania to zjawisko sprzeczne z powszechnie obowiązującymi normami prawa podatkowego, co w konsekwencji prowadzi do traktowania tego zjawiska jako przestępstwa, defraudacji podatkowej, za które przewidziana jest odpowiedzialność karna (np. niewykazywanie przedmiotu opodatkowania, chociażby poprzez nieewidencjonowanie obrotu przez zobowiązanych do tego podatników za pomocą kasy fiskalnej). Unikaniem opodatkowania jest natomiast działanie, w granicach którego mieści się optymalizacja podatkowa, które jest przeprowadzone w ramach prawa, skutkujące redukcją zobowiązań podatkowych (np. zwiększenie podstawy amortyzacji).

Dla rozgraniczenia, które działania można uznać za legalną optymalizację podatkową istotny jest wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2014 roku. W tym wyroku wskazano, że „Jeśli więc adresat dokonuje czynności prawnych zgodnych z prawem, zaś ich cel nie jest przez prawo zakazany, to tym samym trudno uznać za prawidłowe i właściwe takie ich kwalifikowanie, które osiągnięty cel (także podatkowy) traktuje na równi z celami zakazanymi”. Trybunał potwierdził więc de facto zasadę „co nie jest zakazane to jest dozwolone”. Co więcej Trybunał wskazał, że w systemie prawa podatkowego brak jest normy, która zakazywałaby niższego opodatkowania, o ile podatnik realizuje ten cel przy zastosowaniu legalnych środków działania. W dalszej części uzasadnienia wyroku Trybunał Konstytucyjny stwierdził: „Brak bowiem de lege lata normy prawnej, która za niedozwolone uznawałaby zachowania podatnika zmierzające do obniżenia (uniknięcia) opodatkowania. Podejmowane przez podatnika czynności pozostają zatem ważne nie tylko z punktu widzenia prawa cywilnego, bo w szerszym wymiarze stwierdzić można ich legalność o charakterze systemowym, wobec braku normy prawnej zakazującej ich dokonywania”.

W tym miejscu warto chwilę poświęcić wprowadzonej w lipcu tego roku klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Zgodnie z tą klauzula czynność dokonana przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, nie skutkuje osiągnięciem korzyści podatkowej, jeżeli sposób działania był sztuczny (unikanie opodatkowania), przy czym:

1) sposób działania jest uznany za sztuczny, jeżeli – jak wynika z art. 119c § 1 Ordynacji podatkowej (OP) - na podstawie istniejących okoliczności należy przyjąć, że nie zostałby zastosowany przez podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami innymi niż osiągnięcie korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem i celem ustawy podatkowej; okoliczności, które w szczególności mają być uwzględniane przy ocenie czy sposób działania był sztuczny, wymienia art. 119c § 2 OP,

2) czynność jest uznana za podjętą przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, gdy pozostałe cele ekonomiczne lub gospodarcze czynności, wskazane przez podatnika, należy uznać za mało istotne (zob. art. 119d OP),

3) przez korzyść podatkową będzie rozumiane niepowstanie zobowiązania podatkowego, odsunięcie w czasie powstania zobowiązania podatkowego lub obniżenie jego wysokości albo powstanie nadpłaty lub prawa do zwrotu podatku albo podwyższenie kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku (zob. art. 119e OP),

4) określenie czynność oznacza także zespół powiązanych ze sobą czynności, dokonanych przez te same bądź różne podmioty (zob. art. 119f OP).

Czy na podstawie tak wprowadzonej regulacji nie będzie możliwe prowadzenie optymalizacji podatkowej? Paradoksalnie opisana powyżej klauzula może zostać „uśmiercona” przez wprowadzenie do przepisów innej zasady. Chodzi tu o zasadę wolności gospodarczej (co nie jest zabronione, to jest dozwolone), której wprowadzenie zapowiadano w ramach tzw. konstytucji dla biznesu.

Rozważając kwestie granic legalnej optymalizacji podatkowej (również pod kątek polskiej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania) warto również wskazać na wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie C-196/04 Cadbury Schweppes. Trybunał „widzi" problem unikania opodatkowania nie tylko z perspektywy prawa podatkowego, lecz także z perspektywy rynku wewnętrznego. Zdaniem TS nawet tworzenie struktur holdingowych, które służą przede wszystkim planowaniu podatkowemu, jest dozwolone, jeśli poszczególne ich części wykonują rzeczywistą działalność gospodarczą. Zdaniem TS jedynym uzasadnieniem dla istnienia regulacji przeciwdziałających unikaniu opodatkowania jest tworzenie czysto sztucznych struktur, których celem jest uniknięcie należnego podatku krajowego. Jeżeli jednak z obiektywnych przesłanek wynika, że niezależnie od istnienia motywów natury podatkowej działalność w drugim państwie poprzez spółkę zależną jest rzeczywiście prowadzona, to nie ma podstaw do wprowadzania dodatkowego obciążenia. Takie działanie naruszałoby swobodę przedsiębiorczości.

Biorąc pod uwagę powyższe należy wskazać, że zastosowanie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowaniu może w praktyce okazać się bardzo trudne. Przepisy w tym zakresie mogą zatem pozostać w praktyce niewykorzystanie a stanowić jedynie straszak na podatników.

Autor: Michał Zdyb, doradca podatkowy

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Podatek PIT - część 2
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
    30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
    2 maja 2023 r. (wtorek)
    4 maja 2023 r. (czwartek)
    29 kwietnia 2023 r. (sobota)
    Następne
    Księgowość
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Darowizny na cele kultu religijnego – ulga w podatku PIT

    Przekazałeś darowiznę na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą? A może na kościół lub związek religijny? Dobro wraca! Skorzystaj z ulgi i zapłacić niższy podatek.

    Ulga termomodernizacyjna. Jak odliczyć 53 tys. zł lub więcej

    Ulga termomodernizacyjna pozwala na znaczne odliczenie w zeznaniu rocznym PIT, które można opcjonalnie podzielić na kilka lat. Małżonkowie mogą odliczyć dwukrotność kwoty 53 tys. zł. Jak skorzystać z ulgi?

    Opodatkowanie nieruchomości w Polsce 2023 – raport Instytutu Finansów. Czy jest szansa na wprowadzenie podatku katastralnego?

    Instytut Finansów przy Ministerstwie Finansów opublikował 21 marca 2023 r. raport: „Opodatkowanie nieruchomości w Polsce na tle systemów europejskich. Wybrane problemy i propozycje zmian”. Zdaniem Instytutu obecny system opodatkowania nieruchomości w Polsce wymaga zmian. Jednocześnie w raporcie stwierdzono, że „(…) jeszcze przez długi czas realizacja opodatkowania wartości wszystkich nieruchomości (czyli podatek katastralny – przypisek PH) nie będzie możliwa. Przeprowadzenie takiej reformy podatków od nieruchomości w Polsce należy obiektywnie uznać za zadanie niezmiernie złożone i trudne do zrealizowania.”

    ZUS: utrudniona komunikacja elektroniczna od 23 do 27 marca 2023 r. Co może nie działać?

    ZUS informuje, że w związku z koniecznością przeprowadzenia prac serwisowych od 23 do 27 marca 2023 r. mogą występować ograniczenia w komunikacji elektronicznej z ZUS. Na czym będą polegać te ograniczenia?

    5 rzeczy, na które musisz zwrócić uwagę przy składaniu deklaracji podatkowej w Polsce (5 речей, на які потрібно звернути увагу при подачі податкової декларації в Польщі) JĘZYK UKRAIŃSKI

    W związku z trwającym gorącym okresem podatkowym i obowiązkowym składaniem deklaracji PIT nawarstwiają się pytania odnośnie rozliczania podatkowego pracowników z Ukrainy. Co musisz wiedzieć, jeśli jesteś obywatelem Ukrainy, w ciągu ostatniego roku zamieszkałeś w Polsce i to właśnie tutaj podjąłeś pracę zarobkową? 

    Оскільки вже розпочався період податкового декларування податків від доходів фізичних осіб PIT, виникають численні запитання щодо податкового обліку працівників з України. Що потрібно знати, якщо Ви є громадянином України, який проживав у Польщі протягом останнього року і виконував тут оплачувану роботу? 

    e-ZLA 2023 - zmiany w przekazywaniu zaświadczeń (zwolnień) lekarskich od 24 marca

    Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) poinformował w komunikacie z 21 marca 2023 r., że po 24 marca 2023 r. elektroniczne zaświadczenia lekarskie (e-ZLA) będą przekazywane na profile płatników składek automatycznie utworzone przez ZUS, nawet jeśli płatnik nie dokończył procesu rejestracji na PUE ZUS.

    Trzynasta emerytura 2023. Kiedy wypłata? Ile do ręki (netto)?

    Trzynaste emerytury roznoszone przez listonoszy odbiorcy otrzymają między 31 marca a 25 kwietnia - poinformowała 21 marca 2023 r. Poczta Polska. Dodała, że świadczenia trafią za jej pośrednictwem do 2 mln Polaków.

    Badanie sprawozdania finansowego w 2023 roku za 2022 rok – co warto wiedzieć

    Czas kończyć pracę nad sprawozdaniami finansowymi! Sprawozdania finansowe za 2022 rok należy przygotować do 31 marca 2023 roku. Absolutnie nie należy się sugerować zeszłym rokiem, kiedy to z powodu pandemii COVID-19 terminy były wydłużone. A co trzeba wiedzieć o badaniu sprawozdań finansowych?

    Gotówka prawem, nie przywilejem. Czy zrezygnować ze złotówki i przyjąć euro? Forum Suwerenności Monetarnej

    Zwolennicy obrotu gotówkowego oraz zachowania złotówki jako waluty narodowej spotkają się na specjalnej konferencji 28 marca 2023 r. w Hotelu Marriott w Warszawie. Poruszony ma być również temat bezpieczeństwa systemu finansowego na przykładzie Ukrainy. Wydarzenie organizowane jest przez Polskie Towarzystwo Gospodarcze we współpracy z Narodowym Bankiem Polskim. W konferencji wezmą udział przedstawiciele instytucji centralnych, przedsiębiorców oraz środowiska akademickiego.

    Kalendarz przedsiębiorcy (podatnika) 2023 – ważne terminy upływające z końcem marca

    Zbliża się koniec I kwartału 2023 r. Dla przedsiębiorców jest to czas wzmożonych prac w zakresie dopełnienia wszystkich obowiązków prawno - podatkowych. Prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce wiąże się z długą listą terminowych obowiązków. Poniżej prezentujemy najważniejsze z nich, o których warto pamiętać.  

    Oświetlenie w pracy. Jakie powinno być? Współczynnik CRI, kolor i temperatura światła

    Komfort pracy wzrokowej zależy od wielu czynników. Złe oświetlenie (w tym światło sztuczne) niekorzystnie wpływa na naszą efektywność, a także na nasz wzrok. Jak zadbać o komfort pracy przy sztucznym świetle?

    Jak uniknąć podatku od darowizny pieniężnej? Konieczne jest udokumentowanie wpłaty
    Warunkiem zwolnienia z podatku darowizny gotówkowej między osobami najbliższymi jest udokumentowanie wpłaty tych środków pieniężnych na rachunek płatniczy w sposób zapewniający identyfikację stron umowy - wynika z poniedziałkowej uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego.
    Ulga rehabilitacyjna. Jak odliczyć koszty na samochód?

    Ulga rehabilitacyjna pozwala odliczyć w określonym limicie koszty dotyczące używania samochodu. Jednocześnie konstrukcja przepisów sprawia, że można odliczyć bez limitu koszty przystosowania samochodu do określonych potrzeb ale takim przywilejem nie jest już objęty zakup specjalnie przystosowanego samochodu.

    ZUS: Nowy certyfikat w programie Płatnik od 27 marca 2023 r. Sprawdź link do do nowego certyfikatu

    Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że od 27 marca 2023 r. w komunikacji z ZUS należy korzystać z nowego certyfikatu ZUS w programie Płatnik.

    Większe dopłaty do sadzeniaków. Polskie firmy przetwórcze gwarantują skup ziemniaków. Najwyższa cena w historii

    Uprawa ziemniaków jest aktualnie istotną alternatywą dla uprawy zbóż - mówił rolnikom 20 marca 2023 r. w Łomży (Podlaskie) wiceminister rolnictwa Lech Kołakowski. Minister zachęcał rolników do uprawy ziemniaków, informując, że mają być zwiększone dopłaty do kwalifikowanego materiału siewnego (tzw. sadzeniaków kwalifikowanych), a ziemniaki będą skupione przez polskie firmy przetwórcze. PEPEES w Łomży może skupić ponad 200 tys. ton ziemniaków skrobiowych po najwyższej cenie w historii, a cała grupa może skupić znacznie więcej, surowca jest za mało - powiedział dziennikarzom prezes tej firmy Wojciech Faszczewski.

    Obowiązkowy KSeF od lipca 2024 r. Jak przygotować się do obligatoryjnej digitalizacji faktur?

    KSeF to elektroniczny system wymiany faktur, który w Polsce będzie obowiązkowy od 1 lipca 2024 roku. Integracja z nim jest konieczna dla wszystkich firm i wymaga odpowiedniego przygotowania, zwłaszcza w kwestii digitalizacji danych i dokumentów biznesowych. 

    Międzynarodowa reforma podatkowa OECD - 2 filary. W Polsce możliwy podatek wyrównawczy (top-up tax)

    W dniu 18 stycznia 2023 r. OECD opublikowała wstępne wnioski z najnowszej analizy oceny skutków ekonomicznych reformy międzynarodowego systemu podatkowego opartej na dwóch filarach. Z analizy OECD wynika, iż wpływy do budżetów, jakie ma ona przynieść będą znacznie wyższe, niż do tej pory zakładano.

    Transakcje zagraniczne a faktury ustrukturyzowane w KSeF. Kiedy trzeba wystawiać?

    Korzystanie z faktur ustrukturyzowanych oraz Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) jest obecnie dobrowolne. Niemniej wielkimi krokami zbliża się obowiązek korzystania z tych instytucji. W tym kontekście warto się zastanowić, czy obowiązek wystawiania faktur ustrukturyzowanych w Krajowym Systemie e-Faktur będzie dotyczył sytuacji, gdy polski podmiot posługuje się zagraniczną rejestracją do celów VAT i wykonuje transakcję w obcym państwie, która jest tamtejszą transakcją krajową.

    Webinarium „Rozliczenia PIT za 2022 r.” + certyfikat gwarantowany (29 marca 2023 r.)

    Zapraszamy na praktyczne webinarium „Rozliczenia PIT za 2022 r.” z gwarantowanym imiennym certyfikatem, które odbędzie się 29 marca 2023 roku o godz. 12:00. Polecamy!

    Stawka 0 proc. VAT na żywność przedłużona do końca 2023 roku?

    Decyzja dotyczące ewentualnego przedłużenia "zerowej" stawki VAT na żywność na drugie półrocze 2023 r. zostanie podjęta w kwietniu - poinformował 20 marca 2023 r. rzecznik rządu Piotr Muller. W pierwszym półroczu br. obowiązuje stawka 0 proc. VAT na artykuły żywnościowe.

    GUS podał dane o zarobkach. Ile wzrosło przeciętne wynagrodzenie w firmach?

    Przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w lutym 2023 r. wyniosło 7065,56 zł, co oznacza wzrost o 13,6 proc. rdr - podał GUS. Zatrudnienie w tym sektorze rdr wzrosło o 0,8 proc.

    Stawki VAT stosowane w krajach UE 2023. Ile wynoszą stawki podstawowe i obniżone podatku VAT? [Tabela]

    Jakie stawki VAT obowiązują w 2023 roku w państwach Unii Europejskiej? W tabeli przedstawiamy stawki podstawowe i stawki obniżone podatku VAT.

    Ulgi podatkowe GALERIA z informacjami

    Czekasz jeszcze z rozliczeniem podatku PIT? Sprawdź, z jakich ulg możesz skorzystać. Zobacz naszą galerię z informacjami i skorzystaj z ulg i odliczeń, które Ci przysługują. Wybraliśmy te najpopularniejsze.

    Stawka VAT 2023 - jak ustalić dla konkretnej transakcji? Procedura. Wyjaśnienia Krajowej Informacji Skarbowej

    Co trzeba zrobić krok po kroku, by prawidłowo określić wysokość opodatkowania w podatku VAT danej transakcji? Jak ustalić stawkę VAT? Wyjaśniają eksperci Krajowej Informacji Skarbowej (KIS).

    Mój Prąd 5.0. Kiedy nowe dopłaty do fotowoltaiki, pomp ciepła i kolektorów?

    Mój Prąd 5.0. Kiedy nowa edycja programu? Jest zapowiedź! Piąta edycja to dopłaty do fotowoltaiki, pomp ciepła i kolektorów słonecznych. Poinformowała dzisiaj minister klimatu Anna Moskwa.