Jak uzyskać opinię zabezpieczającą przed klauzulą o unikaniu opodatkowania

Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania weszła w życie 15 lipca 2016 r. W dniu 15 września Minister Finansów powołał natomiast na czteroletnią kadencję Radę ds. Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania, do której będzie mógł zwrócić się o opinię co do tego, czy w danej sprawie zasadnie zastosowano klauzulę. Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania ma być narzędziem umożliwiającym skuteczniejszą walkę z nielegalną optymalizacją podatkową, uniemożliwiając dokonywanie czynności sprzecznych z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, dokonanych wyłącznie w celu osiągnięcia oszczędności podatkowych.

Sztuczne działania podatników zostaną wyeliminowane

Klauzuli nie stosuje się jednak do podmiotu, który uzyskał opinię zabezpieczającą, a także do podmiotu, którego wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej nie został załatwiony w terminie.

Poniżej prezentujemy kompleksowy opis procedury prowadzącej do wydania opinii zabezpieczającej.

Wniosek

Opinia zabezpieczająca dotyczy oceny, czy ma miejsce unikanie opodatkowania. Ustawodawca przewidział jedynie wydanie opinii do indywidualnej sprawy – nie będzie zatem analogicznych do interpretacji ogólnych opinii wydanych z urzędu. O jej wydanie zainteresowany podmiot występuje do Ministra Finansów. O opinię wystąpić może nie tylko podatnik, ale nawet osoba dopiero planująca określoną działalność gospodarczą.

Wniosek powinien zawierać:

1. dane identyfikujące wnioskodawcę i podmioty dokonujące czynności;
2. wyczerpujący opis planowanej, rozpoczętej lub dokonanej czynności wraz ze wskazaniem powiązań między stronami;
3. cele, których realizacji czynność ma służyć;
4. ekonomiczne lub gospodarcze uzasadnienie czynności;
5. skutki podatkowe, w tym korzyści podatkowe, będące rezultatem czynności objętych wnioskiem;
6. własne stanowisko w sprawie.

W razie wątpliwości co do wniosku i przedłożonych dokumentów Minister może zwrócić się o ich wyjaśnienie lub dostarczenie materiałów uzupełniających (np. umów lub ich projektów), a także zorganizować spotkanie uzgodnieniowe w celu wyjaśnienia wątpliwości. To odróżnia opinię od interpretacji podatkowych, ponieważ przy ich wydaniu nic, co wychodzi poza treść wniosku, nie podlega ocenie.

Polecamy: Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania – praktyczny poradnik

Warto tu zaznaczyć, że dla wniosków o opinię zabezpieczającą nie przewiduje się utworzenia formularzy, tak jak w przypadku wniosków o interpretacje indywidualne.

Opłata

Wniosek podlega opłacie w wysokości 20 tys. zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku, na rachunek Ministerstwa. Wnioskodawcę obciążają dodatkowo koszty postępowania takie jak koszty podróży i wynagrodzenie biegłych i tłumaczy.

Wydanie opinii

Minister Finansów wydaje opinię zabezpieczającą, gdy zgodzi się z wnioskodawcą, że w przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania klauzula przeciw unikaniu opodatkowania. Wydając opinię, organ nie ogranicza się do przepisów prawa, ale uwzględnia również kompleksową sytuację gospodarczą i korzyści z planowanych działań. Po wydaniu przesyła się ją do wnioskodawcy i upowszechnia w Biuletynie Informacji Publicznej. Opinie mają być wydawane bez zbędnej zwłoki – nie później niż w terminie 6 miesięcy od otrzymania wniosku przez Ministra. Niewydanie opinii w tym terminie ma skutek tożsamy z wyrażeniem zgody na przedstawione stanowisko wnioskodawcy.

---

Nie ma opinii negatywnych, jak w przypadku interpretacji podatkowych, a jedynie odmowa wydania opinii, w której wskazuje się okoliczności świadczące, że do czynności może mieć zastosowanie klauzula. Zarówno na odmowę jak i na samą opinię, np. gdy podatnik nie zgadza się z uzasadnieniem, przysługuje skarga do WSA.

Zmiana opinii

Opinię zabezpieczającą można zmienić z urzędu, jednak jedynie, jeżeli okaże się sprzeczna z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego lub TSUE. Dotyczy to również opinii niewydanych w terminie.

Opinia po wydaniu

Zastosowanie się do wydanej opinii daje podstawę do powołania się na zasadę nieszkodzenia jak w przypadku interpretacji podatkowych, jednak warto pamiętać, że treść opinii dotyczy jedynie konstrukcji unikania opodatkowania – nie chroni więc ona przed nieprawidłowym zastosowaniem przepisów prawa podatkowego.

Praktyka pokaże, czy opinie zabezpieczające przyjmą się jako narzędzie stosowane przez podatników dla dociekania swych praw. Ich forma budzi skojarzenia zarówno z wnioskiem o interpretację indywidualną jak i z porozumieniem w sprawach ustalenia cen transakcyjnych. Jak wynika z informacji udostępnionej przez Ministerstwo Finansów, od wprowadzenia tej instytucji do końca 2015 r. złożono zaledwie 63 wnioski o uprzednie porozumienia cenowe. Wysoki koszt i formalizm wniosków o opinię zabezpieczającą pozwalają się spodziewać ich równie niewielkiej popularności.

Autor: Mateusz Wnuk, konsultant podatkowy w kancelarii KSP Legal & Tax Advice