Wartość pracy własnej wspólnika spółki jako koszt

Pytanie to jest o tyle istotne, iż w pewnym sensie kwota stanowiąca wynagrodzenie wspólnika staje się w określonej części jego kosztem uzyskania przychodów. Dzieje się tak z uwagi na brzmienie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 ustawy przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku. Zasadę tę stosuje się również do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów oraz strat (art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy).

Praca własna

Przepisy art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawierają katalog wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów. Zgodnie z ust. 1 pkt 10 tego artykułu za koszty uzyskania przychodów nie uważa się wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną – także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki.

Niestety prawodawca nie pokusił się o wprowadzenie do ustawy definicji legalnej pracy własnej. Stało się to przyczyną wątpliwości podatników co do tego, czy wynagrodzenie wspólnika świadczącego usługi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej może stanowić jego koszt uzyskania przychodu.

Polecamy: PIT 2019. Komentarz

W orzecznictwie organów podatkowych ugruntowane jest stanowisko, że pojęcie „praca własna” oznacza wartość wszelkiego rodzaju nakładów pracy świadczonej przez podmioty wymienione w omawianym przepisie, bez względu na to, czy jest ona wykonywana na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej mającej charakter umowy zlecenia lub umowy o dzieło, czy też bezumownie. Nie ma również znaczenia rodzaj i zakres podejmowanych czynności, w szczególności to, czy w przypadku pracy wspólnika na rzecz spółki wiążą się one z prowadzeniem spraw spółki.

Stanowisko organów

W obecnym stanie prawnym organy podatkowe prezentują korzystne dla podatników stanowisko. Za przykład może posłużyć jedna z najnowszych interpretacji podatkowych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr 0112-KDIL3 3.4011.291.2018.2.MM. W jej stanie faktycznym zaprezentowano następujące okoliczności. Spółka doradztwa podatkowego (spółka osobowa) celem prowadzenia działalności gospodarczej nabywała profesjonalne usługi w zakresie doradztwa prawnego oraz podatkowego od kilkunastu prawników oraz doradców podatkowych, z którymi zawierała umowy o pracę lub cywilnoprawne umowy o świadczenie usług. Z kolei, komplementariusz tej spółki świadczył na jej rzecz – jako przedsiębiorca – usługi doradztwa podatkowego. Przedmiotem interpretacji było rozstrzygnięcie zagadnienia, czy wydatki na wypłatę wynagrodzenia z tytułu świadczonych usług udokumentowane fakturami VAT będą stanowiły dla komplementariusza koszt uzyskania przychodu z tytułu uczestnictwa w spółce.

Stanowisko organu wpisało się w ugruntowaną obecnie linię orzeczniczą. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że skoro świadczenie usług nastąpi na podstawie stosunku prawnego (umowy cywilnoprawnej), łączącego dwa odrębne podmioty gospodarcze – osobę prowadzącą indywidualną działalność gospodarczą oraz spółkę – to wykonywanie tych usług w ramach tej działalności gospodarczej nie może być uznane za pracę własną.

Wobec powyższego zawarcie umowy ze spółką osobową w ramach indywidualnej działalności gospodarczej i wykonywanie w zw. z tym określonych usług nie kwalifikuje się do ograniczenia wynikającego z art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przedmiotowe obostrzenie nie będzie więc stosowane na linii przedsiębiorca – spółka osobowa.

Zmiana podejścia

Tak zwana zmiana podejścia podatkowego jest dość często używanym przez praktyków zwrotem w przypadku zmiany linii orzeczniczej fiskusa. Można ją zastosować również wobec omawianego zagadnienia, które w poprzednich latach było traktowane przez niektóre organy podatkowe zgoła odmiennie. W obrocie prawnym można było spotkać rozstrzygnięcia, na podstawie których wynagrodzenie wspólnika będącego przedsiębiorcą, nie mogło zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Co równie istotne, taki pogląd znalazł akceptację w jednym z wyroków WSA we Wrocławiu o sygn. akt I SA/Wr 116/10.

Powyższe potwierdza zatem, że pomimo funkcjonowania jednolitego orzecznictwa organów podatkowych, podatnik nie zawsze może być pewien trafności decyzji podjętej w przedmiocie jego osobistych rozliczeń podatkowych. Bieżąca weryfikacja orzeczeń organów oraz judykatury wydaje się zatem nieodzowna przy deklarowaniu podstaw opodatkowania. Jest to również doniosłe z innego powodu. Zgodnie bowiem z Ordynacją podatkową zastosowanie się do orzeczeń podatkowych stanowiących utrwaloną praktykę interpretacyjną organów Krajowej Administracji Skarbowej powoduje objęcie podatnika ochroną wynikającą z zasady nieszkodzenia, a więc także zwolnieniem z obowiązku zapłaty podatku.

Autor: radca prawny Robert Nogacki

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi